شهروندی کشوری اروپائی با یک میلیارد؛ چراکه نه؟

 

حمیدرضا شافع- شهروند خبرنگار - تهران 

 

در بسیاری از کشورهای جهان اطلاق عنوان «میلیاردر» به شخصی به آن معنا است که وی فردی متمول است. نه تنها میلیاردر بلکه یک میلیونر هم می تواند شخصی متمول باشد. اما در ایران دیگر میلیاردر بودن چیز عجیبی نیست. هر کدام از شهروندان تهران و شهرهای بزرگ ایران که در نقاط متوسط به بالای شهر زندگی می کنند و یک آپارتمان دو یا سه خوابه دارند و یک خودروی متوسط به بالا زیر پایشان است، یک میلیاردر هستند. بگذریم از کسانی که ثروت آن ها به ده ها میلیارد تومان می رسد و تعدادشان هم کم نیست.

از طرفی، آن هایی که پولی اضافه در حساب هایشان دارند، یک روز بر سر یارانه های نقدی و روز دیگر بر سر راه اندازی سیستم جدید مالیاتی نگران می شوند که مبادا دولت با سرکشی به دارایی های آن ها، چیزی از آن به عنوان مالیات کم کند.

همه این ها یک طرف، بازار بورسی که هر روز خبر سقوط شاخص آن به گوش می رسد، بازار ملکی که در رکود فرو رفته است، بازار سکه و طلا و ارزی که دیگر نه تنها سود نمی دهد بلکه ممکن است زیان ده هم باشد، حال صاحبان سرمایه در ایران را دگرگون کرده است.

در چنین شرایطی، موسسه هایی آمده اند که ادعا می کنند با صرف هزینه ای نزدیک به تنها یک میلیارد می توانند یک خانواده چهار نفره ایرانی را به یک خانواده چهار نفره اروپایی تبدیل کنند؛ چراکه نه؟

 

تهرانی های میلیاردر

منابع دولتی در ایران هزینه کل یک خانوار شهری را در سال 92 بالغ بر 20 میلیون و 600 هزار تومان اعلام کردند که نسبت به سال 91 نزدیک به 25 درصد رشد داشته است. در مقابل، متوسط درآمد سالانه یک خانوار ایرانی در همین سال بالغ بر 20 میلیون و 500 هزار تومان بوده که نسبت به سال قبل 22 درصد رشد داشته است؛ یعنی هزینه ها بیش از درآمدها رشد داشته اند.

از طرفی، طبق اعلام مرکز آمار، هم اکنون نزدیک به 40 درصد از خانوارهای شهری ایران درآمد سالانه بیش از 195 میلیون ریال دارند. با نگاهی به جمعیت شهری ایران و بعد خانوار، به صورت سر انگشتی در می یابیم که حدود 10 میلیون خانوار ایرانی در این رده قرار می گیرند؛ یعنی 10 میلیون خانوار ایرانی سالانه درآمدی بیش از 200 میلیون ریال در سال دارند.

جمعیت تهران را بیش از 8 میلیون نفر برآورد می کنند. هم اکنون قمیت ملک در تهران در مناطق متوسط به بالا از حداقل هر متر مربع3 تا 4 میلیون تومان شروع و تا ارقام نجومی در شمال تهران افزایش می یابد. به بیانی دیگر، هر کسی که در کناطق متوسط نشین تهران یک آپارتمان 120 متری داشته باشد، با فرض قیمت هر متر پنج میلیون تومان، به طور میانگین نزدیک به 600 میلیون تومان تنها ملک در اختیار دارد.

 

قیمت مهاجرت

هم اکنون انبوه شرکت های حقوقی در داخل و خارج از کشور تبلیغات وسیعی درباره دریافت مهاجرت در کشورهای حوزه یورو ارایه می دهند. قیمت از 5 هزار و 500 یورو شروع می شود و تا 300 هزار یورو بالا می رود. اکثر کشورهای اروپایی نیز در این لیست هستند. با توجه به قوانین اتحادیه اروپا نیز فرقی ندارد شما اقامت کشوری فقیر را داشته باشید یا کشورهای قدرتمند اروپا را. به هر حال، شما شهروند اروپایی خواهید شد. طبق تبلیغات این شرکت ها، فردی با یک خانواده چهار نفره، با 50 هزار یورو( برابر با 180 میلیون تومان) بابت هزینه اقامت و 250 هزار یورو (برابر با 900 میلیون تومان ) اوراق  سرمایه گذاری دولتی، می تواند اقامت اروپا را دریافت کند.

این در حالی است که برخی شرکت ها نیز قیمت را پایین تر آورده اند؛ آن ها ادعا می کنند با هزینه ای بالغ بر 5هزار و 500 یورو برای ثبت شرکت و 800 یورو بابت هزینه اقامت یک ساله می توانند برای متقاضیان اقامت یک ساله لهستان دریافت کنند. این به تومان تنها برابر با 23 میلیون تومان است!

 

وضع دارایی های ایرانیان 

تا سال 92 و با وجود تکانه ها و هیجان های بزرگ در اقتصاد ایران، برخی بازارهای مالی داخل ایران سودده بوده اند؛ اگرچه بازار سرمایه یا بورس در رکودی طولانی گرفتار شد اما بازارهایی نظیر بازار طلا و سکه یا ارز سود خوبی برای سرمایه گذاران داشت. نبود قوانین مالیاتی سفت و سخت نیز به این سفته بازی ها کمک بیش تری کرده بود.

اما با روی کار آمدن دولت فعلی و ایجاد ثبات و آرامش نسبی، بازارهای بالا نیز جذابیت و رونق خود را از دست دادند. بازار ملک هم به رکود رفته و از رونق افتاد. اما بورس تهران که تا قبل از آن با روش های گوناگون، وضعیت نامطلوب آن مغفول مانده بود، شرایط خود را عیان کرده و شاهد سقوط بی سابقه در شاخص کل بورس تهران بودیم. از سوی دیگر، بانک ها نیز با تصمیمات دولتی، از ارایه سود بالا به متقاضیان منع شدند.

در چنین شرایطی، در ماجرای پرداخت یارانه های نقدی، اظهار نظرهای جسته و گریخته در مورد بازرسی از حساب های بانکی افراد از یک سو و احتمال برقراری سامانه های جدید مالیاتی از سوی دیگر، صاحبان دارایی را نگران کرد.

ماحصل این شرایط را می توان در دو محور جمع بندی کرد؛ نخست آن که محل مناسبی برای سرمایه گذاری وجود نداشت و دیگر آن که صاحبات دارایی در ایران نگران از سرکشی دولت به دارایی های خود شدند.

 

چراکه نه؟ 

تورم اعلام شده برای خرداد ماه امسال نشان می دهد سطح عمومی قیمت ها در خردادماه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از 14 درصد افزایش داشته است. این به آن معنا است که ارزش ریال در ایران 14 درصد کاهش یافته است و در مقابل، بازاری هم (نظیر بازار طلا یا ارز) وجود ندارد که ارزش دارایی ها را ثابت نگه دارد.

در چنین شرایطی، تهیه و تامین یک میلیارد تومان برای بسیاری از شهروندان ایرانی، به ویژه در شهرهای بزرگ کار زیاد سختی نیست. بازار هدف مهاجرت به اروپا می تواند تمام ساکنان شمال شهر تهران باشد زیرا تمامی آن ها دست کم یک واحد آپارتمان دارند که لااقل 600 تا 700 میلیون تومان ارزش دارد و اگر سایر دارایی های خود را نیز نقد کنند، تهیه هزینه مهاجرت برایشان کار زیاد سختی نیست.

علاوه بر این، حتما شما هم در خیابان ها شاهد تردد خودروهای لوکس بوده اید؛ خودروهایی که هر کدام 200 تا 300 میلیون تومان قیمت دارند؛ از پورشه های  یک میلیارد تومانی هم حرفی نمی زنیم.

اما واقعیت این است که با توجه به هزینه های اعلامی، داشتن اقامت اروپا برای بسیاری از شهروندان ایرانی زیاد گران تمام نمی شود. در شرایطی که ارزش دارایی شهروندان روز به روز با تورم تضعیف می شود و بازار جذابی برای سرمایه گذاری آن ها وجود ندارد، باید گفت چراکه نه؟

 

از هول حلیم 

پیشنهادهای این موسسه ها گاه به قدری جذاب هستند که بسیاری از متقاضیان از هول حلیم مهاجرت ارزان به دیگ بدهی و مشکلات حقوقی می افتند. نیازی نیست متقاضی برای یافتن مشکلات آتی هر یک از شیوه ها حتما حقوق دان باشد؛ هر کدام از این موسسه ها در یک شیوه دریافت اقامت فعال هستند و بیش تر آن ها پنبه شیوه های دیگر را در وب سایت های خود می زنند. موسسه ای که از طریق دریافت اقامت با خرید ملک در یک کشور فعالیت می کند، تمام مشکلاتی که اقامت در کشور دیگر با سرمایه گذاری برای متقاضی به وجود خواهد آورد را شرح داده و البته این احتمالا به دلیل رقابت این موسسه ها است. اما متقاضی باید توجه داشته باشد که هیچ ارزانی بی دلیل نیست. متقاضی ممکن است با دریافت وامی به ظاهر جذاب، در آینده گرفتار سود بالای تسهیلات آن شود و یا بدون اطلاع از جریمه دیرکرد بازپرداخت وام، ناگهان بخش عمده ای از سرمایه اش را صرف پرداخت جریمه دیرکرد بهره وام بانکی کند.

 

امید پس مذاکرات 

با این همه، ایران هنوز هم جای خوبی برای زندگی، به ویژه برای پول‌دارها است. ایران مثل آن کشورهای اروپایی نیست که مالیات زندگی در آن ها با ثبت شرکت هر ماه حداقل دو هزار یورو است. سرمایه گذاری در بسیاری از بخش های اقتصادی ایران در شرایط مناسب و در نبود قوانین مالیاتی سفت و سخت، سود قابل توجهی دارد که شاید نظیر آن در کشورهای اروپایی یافت نشود.

امیدها به دوران پس از مذاکرات است؛ اگر کشور از حالت تحریم و شرایط ناامن اقتصادی خارج شود، قطعا ایران باز همان جایی خواهد بود که با وجود تورم و تمام مشکلات، انجام کار اقتصادی در آن چندان سخت نخواهد بود.

اما حتی با چنین شرایطی هم باز برای خیلی ها خریدن یک پاسپورت اروپایی زیاد گران نیست. هنوز هم هستند کسانی که یک ویلای خالی در شهرک های گران قیمت شمال کشور دارند و می توانند آن را تبدیل به یک ملیت جدید کنند.

این جا دیگر ربطی به ایران ندارد؛ دلیل را باید در وضعیت نامناسب اقتصادی کشورهای اروپایی جست وجو کرد و حراج تابعیت در آن ها.