دره ستاره‌های قشم؛ دره‌ای که ستاره ای روی آن افتاد

امیر حسین پرتوی، شهروند خبرنگار، قشم 
 

یکی از معروفترین نقاط جزیره قشم منطقه ای است با نام دره ستاره ها. این منطقه حدودا 15 تا 20 سال است که نزد بقیه مردم ایران معروف شده است، اما اهالی محلی خود جزیره قشم سالهای زیادی است که این منطقه را می شناسند و روی آن نام "استاله کفته" یا "استاره افتیده" گذاشته اند. اسمهایی که معنای ستاره افتاده است.

دره ستاره ها منطقه ای طبیعی است که زمین شناسان می گویند قدمت درست شدن آن به حدود 2 میلیون سال پیش بر می گردد، آنها می گویند که این منطقه بر اثر فرسایش خاك، سنگ و ماسه ناشى از باد و باران و رگبارها به وجود آمده است.

بومی ها به این دلیل نام "استاله کفته" را روی آن گذاشته اند چون می گویند ستاره ای از آسمان روی این منطقه افتاده است و شکلهای عجیب غریب ساخته شده در این محل به دلیل سقوط ستاره در همین محل است. برخی از آنها می گویند : " پس از فرو افتادن ستاره اى در این محل و بر اثر ضربه سنگین آن خاك از زمین بلند شده و به همین شکل باقی مانده است."

برخى از اهالى جزیره قشم و به ویژه روستای برکه خلف که نزدیک ترین روستا به دره ستاره هاست، می گویند که پیشینیان آنها معتقد بودند وقتی هوا تاریك می شود موجودات و جانورانی فرازمینی و جن ها به این دره می آیند.

روستای برکه خلف و دره ستاره ها در جنوب شهر قشم و جزیره است، خود روستاى بركه خلف از ساحل جنوبی جزیره پنج كیلومتر فاصله دارد، و دره ستاره ها در شمال این روستا واقع شده است،

اما زمین شناسان دلیل به وجود امدن دره ستاره ها و انواع حجم ها و پدیده هاى فرسایش موجود در آن را وزش بادهاى تند و گردش هوا در لابلاى ستون ها و حفره هاى آن عنوان می کنند. از طرفی به دلیل وزیدن باد در همین دالان ها و دره ها صدایی تولید می شود که شاید به همین خاطر اهالی بومی این صدا را به صدای اجنه و ارواح نسبت داده اند. 

دره ستاره های یکی از قسمت های 9 گانه منطقه ای است که با عنوان ژئوپارک قشم شناخته می شود و تا چند سال قبل در فهرست ژئوپارک های یونسکو به ثبت جهانی رسیده بود. هر کدام از این مناطق به عنوان یک ژئو سایت شناخته می شوند و مجموعه انها با هم کل ژئوپارم قشم را تشکیل می دهد.

دره ستاره ها در واقع یك ناحیه فرسایش یافته از سوى آب هاى سطحى، رگبارهاى فصلى و تندبادها است. فلات اولیه كه هنوز در بخش شمالى به صورت كم و بیش دست نخورده باقى مانده، در ارتفاع بین هفت تا 10 مترى از كف دره قرار دارد و جنس آن ماسه سنگ با سیمان آهكى سست و پر از پوسته هاى فسیلى است.

مخروط هاى نوك تیز، ستون ها و ستونك هاى فرسایشى، آرك ها و تیغه ها و دیواره هاى نوارى از جمله بخش هایى هستند كه در این دره مشاهده مى شوند. به دلیل سست بودن جنس لایه ها، مى توان انتظار داشت كه پس از هر بارندگى شدید كه البته به ندرت در قشم اتفاق مى افتد تغییرات محسوسى در شکل این دره مشاهده کرد.

در بین این ژئوسایت ها، دره ستاره ها از همه معروف تر است و هر روزه گردشگران زیادی برای دیدن این منطقه به قشم می آیند. تعداد زیادی از گردشگران هم تمایل دارند که شب را در دره ستاره ها بگذرانند و از آنجا به آسمان پر ستاره و زیبای بالای سرشان نگاه کنند.

حضور همین گردشگران در منطقه به محلی برای درآمد اهالی روستای برکه خلف تبدیل شده است. برخی از نوجوانان و کودکان این روستا با فروش صنایع دستی و چیزهای دیگری مثل آب معدنی و خوراکی های دیگر برای خانواده هایشان به منبع درامد تبدیل شده است.

برخی از زنان روستا نیز با تولید عروسک های محلی جزیره قشم که با لباس و پوشش محلی خود قشم تهیه می شوند و فروختن آن به گردشگران هم در زمینه احیای صنایع دستی فعالیت می کنند و هم بخشی از هزینه های زندگیشان را تامین می کنند.

عروسک های محلی قشم با عنوان «دُختُلوک» شناخته می شوند و چند روز پیش به عنوان دومین عروسک ایران ثبت ملی شد و در فهرست آثار میراث ناملموس کشور قرار گرفت. دختلوک به شکل عروس و داماد با ابزارهای اولیه ساخته می شود و سرگرم کننده کودکان قشم در روزهای مختلف سال است، این عروسک ریشه در باورهای مردمی دارد که به دور از فناوری های مدرن، با تکه پارچه ها و ابزارهای محلی، فرهنگ غنی قشم را به کودکان خود آموزش می دهند. عروسک دُختُلوک قشم به شماره 1101 در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسید.