مرگ روزانه 5 کارگر ایرانی در حوادث کار

مروارید حیدری، شهروند خبرنگار، اصفهان 

تا به حال / افتادن شاه‌توت را دیده‌ای؟! / که چگونه / سرخی‌اش را با خاک قسمت می‌کند / هیچ چیز مثل افتادن دردآور نیست. / من کارگرهای زیادی دیده‌ام، از ساختمان که می‌افتادند شاه‌توت می‌شدند / این شعر سروده شاعر جوان اهل کرمانشاه «سابیر هاکا» است. او با همین شعر کوتاه قصه مرگ و میر کارگران را تصویرسازی کرده است. کارگرانی که به گواهی آمار شغلشان در رده بندی خطرناک ترین مشاغل در ایران رتبه اول را دارد. به گونه ای که طبق گفته معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی روزانه 5 نفر در حوادث ناشی از کار فوت می کنند.

بخش زیادی از تلفات انسانی ناشی از حوادث کار به ناایمن بودن کارگاه ها و رعایت نکردن قوانین ایمنی در کارگاه ها و یا دقت نکردن خود کارگران بر می گردد. به عنوان مثال در بسیاری از پروژه های ساختمان سازی و کارگاهی می توان صحنه هایی را دید که کارگران در برخی نقاط بسیار بلند ساختمان ها بدون هیچ حفاظ امنیتی ایستاده اند و مشغول کار هستند.

من هر روز موارد زیادی را می بینم که کارگران در حال کار روی انواع پروژه های ساخت و ساز بدون آنکه هیچ یک از قوانین حفاظتی و ایمنی را رعایت کنند مشغول هستند، در موارد زیادی حتی لازم نیست نگاهی به آمارها بکنیم، همین شیوه کارکردن بدون رعایت نکات ایمنی خود گواهی می دهد که این شغل چقدر می تواند خطرناک باشد. در صفحه حوادث روزنامه ها و سایت ها هم روزی نیست که خبر مرگ یک یا چند کارگر را در گوشه و کنار شهرها و روستاها منتشر نکنند، برخی از بلندی سقوط می کنند، برخی را برق می گیرد و برخی دیگر در تونلها و چاه ها زیر خروارها خاک دفن می شوند.

آمارهایی که هر سال وزارت کار و پزشکی قانونی کشور اعلام می کنند نشان می دهد سالانه به صورت میانگین  1400 تا 1900  نفر در کشور بر اثر حوادث فیزیکی ناشی از کار جان خود را از دست می‌دهند.

طبق گفته فعالان حوزه کارگری عواملی مانند فقدان حداقل آموزش به کارگران، فقدان امکانات ایمنی (لباس مناسب، کلاه، دستکش، کمربند و...) و بهداشتی، ساعت کار طولانی که خستگی مفرط و پایین آمدن تمرکز در حین کار و عدم امنیت شغلی را به دنبال دارد، تنها چند مورد از دلایلی است که مرگ  کارگران رقم می‌زند.

سازمان پزشکی قانونی کشور هر سال در آستانه روز کارگر درباره آمار مرگ و میرهای ناشی از حوادث مرتبط با کار گزارشی منتشر می کند،  آخرین آمار از این دست در 13 اردیبهشت سال 1394  منتشر شد. طبق آمار پزشکی قانونی در یک سال گذشته یک هزار و 891 نفر در حوادث ناشی از کار جان خود را از دست داده‌اند. البته این رقم در مقایسه با سال قبل از آن (92) که آمار تلفات یک هزار و 994 نفر بود، 2.5 درصد کاهش پیدا کرده بود.

آمار پزشکی قانونی از مرگ میر کارگران در سال 1383 فوت 697 نفر را نشان می دهد این رقم در این سالها همیشه روندی افزایشی داشت و در سال 1392 به تعداد یک هزار و 994 فوتی رسید. اما در سال 93 روندی کاهشی پیدا کرد و به نسبت سال قبل تعداد فوت شدگان کمتر شد.

بر اساس گزارش پزشکی قانونی، از کل تلفات حوادث کار در سال 1393 ، یک هزار و 878 نفر مرد و 13 نفر زن بودند؛ این در حالی است که در سال 1392 حوادث کار منجر به مرگ یک هزار و 967 نفر مرد و 27 زن شده بود.

بر اساس آمار ارائه شده، در حوادث کار سال 93 سقوط از بلندی درصد بیشترین علت مرگ در حوادث کار را به خود اختصاص می‌دهد. پس از آن اصابت جسم سخت و برق‌گرفتگی بیشترین دلایل مرگ در حوادث کار را در برمی گیرند. بر این اساس از کل تلفات حوادث کار سال گذشته 862 نفر به دلیل سقوط از بلندی، 418 نفر بر اثر برخورد جسم سخت، 286 نفر به دلیل برق‌گرفتگی، 98 نفر به دلیل کمبود اکسیژن، 72 نفر بر اثر سوختگی و 155 نفر به دلیل سایر موارد جان خود را از دست داده‌اند.

علاوه بر این آمارهایی که وزارت کار در این باره منتشر می کند همیشه از بالابودن میزان حوادث کار به خصوص در بخش ساختمان خبر می دهد این آمار گویای آن است که حوادث بخش ساختمان نیمی از حوادث کار را در کشور شامل می شود.

بر همین اساس نیز از سال 93  وزارت کار اعلام کرده بود طرحی را به منظور افزایش ضریب ایمنی در کارگاه ها و محیط های کاری به مرحله اجرا خواهد گذاشت که از طریق انجام بازرسی های درون کارگاهی، احتمال تلفات و یا آسیب نیروی انسانی را کاهش خواهد داد.

به غیر از تبعات انسانی مرگ و میر کارگران ابعاد اقتصادی این خسارت نیز قابل توجه است، طبق اعلام سازمان بین المللی کار، مرگ هر فرد به غیر از تبعات غم انگیز خانوادگی، به طور مستقیم یک میلیارد تومان به اقتصاد آسیب وارد می کند و مرگ هر فرد به معنای از دست دادن 7 هزار و 500 روز کاری است.

سیدحسن هفده تن؛ معاون روابط کار وزارت کار سال گذشته در مصاحبه ای درباره مرگ و میر کارگران اعلام کرد: در ژاپن نرخ حوادث ناشی از کار منجر به مرگ در بین یکصد هزار نیروی کار صفر است، این در حالی است که این نرخ در کشورهای دیگری از جمله ایران بالا است.