تصفیه خانه جلالیه؛ آب برای تهران، پساب برای ما

سیما سهیل، شهروند خبرنگار، تهران

من اهل تهرانم و خانه ما در محدوده بلوار کشاورز است، نقطه ای از پایتخت که به خاطر این بلوار سرسبز و زیبا و نزدیکی به دانشگاه تهران و پارک لاله از جمله پر درخت ترین نقاطشهر است. اما در همین محدوده از شهر به خاطر وجود تصفیه خانه آب شهر در بالادست آن که در ضلع جنوب شرقی تقاطع خیابان فاطمی و خیابان حجاب واقع است با یک آلودگی محیط زیستی و همیشگی مواجه است.

این تصفیه خانه هر چند روز یکبار پساب‌های آلوده خود ناشی از تصفیه آب را در جوی های آب رها می کند که بوی بد و رنگ و شکل آلوده آن همیشه وضعیت بدی را در این قسمت از شهر رقم می زند. پسابهایی که از این تصفیه خانه خارج می شود بویی بد و رنگی قهوه ای دارد که در جوی های آب و زیر درختهای محله ما جاری می شود و به آنها آسیب می زند.

ما تاکنون چندین بار برای حل شدن این مشکل اعتراض خود را به سرای محله، شورایاری، مساجد محل و حتی شورای شهر اعلام کرده ایم اما گویا این مشکل قرار نیست حل بشود. حتی تا کنون چند بار قرار شد با همراهی دیگر اهالی جلوی این تصفیه خانه تجمع اعتراضی بکنیم.

تصفیه خانه ای که در مرکز پایتخت کشور این مشکل را برای ما اهالی منطقه درست کرده است یکی از پنج تصفیه خانه اصلی شهر تهران است، اینجا با نام تصفیه خانه جلالیه شناخته می شود و تصفیه خانه شماره یک و قدیمی ترین در تهران است.

 بر اساس اطلاعاتی که من از سایت های آب و فاضلاب به دست آورده ام مطالعه و عملیات اجرائی تصفیه خانه جلالیه از اواخر دهه ١٣٢٠ با یک شرکت پیمانکاری فرانسوی شروع و در نیمه اول سال ١٣٣٤ هجری شمسی به بهره برداری رسیده است، منبع تامین آب این تصفیه خانه رودخانه کرج از ایستگاه آبگیر بیلقان و سد طالقان است.

آب خام بعد از حذف شن و ماسه و شاخه و برگهای بزرگ و انجام کلرزنی مقدماتی در آبگیر توسط دو خط لوله فولادی به قطر ١٠٠٠ میلیمتر و بطول ٤٠ کیلومتر به این تصفیه خانه انتقال می یابد.

در همین جستجوهایم برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر درباره نحوه کار این تصفیه خانه متوجه شدم که در اینجا برای گندزدایی آب از کلر خالص استفاده می شود. من از علم شیمی اطلاعات چندانی ندارم اما میدانم پسابی که خروجی این تصفیه خانه است مشکلات و آلودگی های زیست محیطی را در محله های پایین دست آن به وجود آورده است.

یکی دیگر از مشکلات بزرگ این تصفیه خانه قدیمی کهنه و فرسوده بودن خیلی از تجهیزات، کانالها و دیگر وسایل موجود در آن است، سال قبل رئیس قسمت نگهداری و تعمیرات تصفیه خانه جلالیه گفته بود: بازسازی زلال‌سازهای این تصفیه‌خانه برای نخستین بار پس از گذشت نزدیک به 70 سال از عمر سازه آغاز شد.

طبق گفته او این تصفیه‌خانه دارای شش زلال‌ساز است که عمر طولانی سازه، زنگ‌زدگی و فرسودگی آرماتورها و وجود تَرَک‌های سطحی و عمیق موجب شد تا بازسازی یکی از آنها به صورت آزمایشی توسط پیمانکار آغاز شود تا در صورت نتیجه‌بخش‌بودن فعالیت، بازسازی زلال‌سازهای دیگر نیز در دست اقدام قرار گیرد.

همچنین در خبری دیگر هم در باره همین تصفیه خانه نوشته شده بود: کانال انتقال آب خام به تصفیه خانه جلالیه، قدمتی حدود پنجاه سال دارد که مسیر انتقال آب ارسالی از آبگیر بیلقان از این سمت انجام می شود. این کانال به دلیل عمر بالا و عبور از زیر معابر اصلی و قرار داشتن در زیر بار ترافیکی و وجود بخارهای متصاعد شده حاوی گاز کلر آب داخل کانال، سقف آن دچار آسیب های جدی و در بعضی قسمت ها میلگرد های سقف نمایان و پوسیدگی میلگردها کاملا مشهود بود .

که طبق گفته خودشان در یک اقدام بی سابقه در سالیان اخیر کانال آب خام ارسالی به تصفیه خانه جلالیه در آبگیر بیلقان لایروبی و شست و شو شد. یعنی تا کنون هیچ وقت این کانال را لایروبی نکرده بودند.

 در همین حال من در پیگیرهای خودم از مسئولان این تصفیه خانه شنیدم که  طرح آبیاری فضای سبز با استفاده از پسآب تصفیه خانه جلالیه به منظور کاهش مصرف آب خام و استفاده مجدد از پساب این تصفیه خانه قرار است اجرا می شود .

خبر این موضوع البته منتشر شد و در سایت این تصفیه خانه هم می توان آن را دید . آقای شهنام شقاقی  مدیر امور عمومی شرکت آب و فاضلاب گفته است این کار با هدف بهینه سازی مصرف آب خام در آبیاری فضای سبز شرکت، اقدام به استفاده از پساب تصفیه خانه جلالیه جهت آبیاری فضای سبز محوطه شرکت کرد .

با وجود انتشار این خبرها اما هنوز پساب آلوده و بد بوی این تصفیه خانه در جوی های آب محله های پایین دست آن جاری می شود. از طرفی برخی از شهروندان هم که اطلاع چندانی از نوع آلودگی این آب ها ندارند با حضور در محله های ما اقدام به شستن ماشین های خود با آن می کنند. که به نظر من با این کار برای خودشان مشکلاتی بهداشتی را به وجود می آورند.