مرگ زائران در عربستان؛ فاجعه ای که سیاسی شد

خانواده های حجاج کماکان در تعقیب اعداد هستند، خبرگزاری فارس نوشته است 1300 نفر، العربیه گزارش داده 717 نفر. این اعداد تعداد کسانی را نشان می دهد که امروز در مراسم رمی جمره در منا کشته شدند. فاجعه ای که بی سابقه نیست ولی اکنون جهت های سیاسی اش، تازگی دارد.

در این فاجعه انسانی، بر اساس اعلام رسانه های داخلی ایران تاکنون 131 نفر ایرانی کشته شده , 60 نفر مجروح شده اند. در مجموع، بیش از 2000 نفر در این مراسم، مجروح شده اند. علت این حادثه، بی نظمی، خفگیِ ناشی از ازدحام و فشار جمعیت اعلام شده است.

پس از وقوع این حادثه، علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی با صدور پیامی، سه روز عزای عمومی اعلام کرد و نوشت: "دولت سعودی موظف است مسئولیت سنگین خود را در این حادثه‌ی تلخ پذیرفته و به لوازم آن به قاعده‌ی حق و انصاف عمل کند. مدیریت غلط و اقدامات ناشایسته که عامل این فاجعه بوده نباید از نظر دور بماند."

هیات دولت ایران هم در بیانیه ای تاکید کرد ایران: "دولت عربستان سعودی را مسئول امنیت و حفاظت از جان حجاج بیت الله الحرام می داند و تاکید می کند که عواقب هرگونه اهمال و بی توجهی به این امر متوجه دولت عربستان خواهد بود."

وزارت خارجه ایران، مقام‌های عربستان سعودی را مسئول این حادثه دانست و در همین رابطه کاردار این کشور را در تهران احضار کرد.

در همین حال نمایندگان مجلس ایران با شدت بیشتری از عربستان انتقاد کرده اند. مهرداد بذرپاش، نماینده مجلس ایران گفته است: "رئیس‌جمهور از ظرفیت حضور در سازمان ملل برای خلع ید آل‌سعود از مدیریت حج و سپردن آن به سازمان کنفرانس اسلامی استفاده کند." حسن روحانی امروز برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل راهی نیویورک شد.

پنج نماینده دیگر مجلس ایران هم در اظهاراتی مشابه مهرداد بذرپاش به تندی از عربستان انتقاد کرده اند. انتظار می رود در دو روز آینده این اظهارنظرها تشدید شود.

سخنگوی انصار الله یمن در اظهارنظری مشابه نمایندگان مجلس ایران اعلام کرد "فاجعه‌ای که برای حجاج در منا رخ داد،‌ ایجاب می‌کند که کشورهای عربی و اسلامی رژیم سعودی را به پای میز محاکمه بکشانند."

رابطه ایران و عربستان پس از بحران سوریه و یمن به شدت تیره و تار شد و رویکرد کنونی مسئولان دولت ایران درباره فاجعه امروز متاثر از وضعیت سیاسی حاکم بر روابط دو کشور است.

به موازات اظهارنظرهای رسمی علیه عربستان، خبرهای غیررسمی هم در فضای رسانه های داخل ایران تشدید شده است. خبرگزاری تسنیم به نقل از یک رسانه لبنانی گزارش داده است که "مقام‌های سعودی خبر عبور خودروی یکی از سران این کشور از منطقه "مشعر منا" را که به کشته شدن صدها تن از حجاج منجر شد، رد می‌کنند اما حقیقت امر این است که خودروی "محمد بن سلمان" جانشین ولیعهد و وزیر جنگ عربستان به‌همراه بیش از 200 نیروی امنیتی و 150 مأمور پلیس وارد صفوف حجاج شده و به مرکز "منا" انتقال یافته است. خودروی حامل "محمد بن سلمان" خلاف مسیر و با سرعت از "منا" عبور کرد که این اقدام موجب ایجاد وحشت میان حجاج و آغاز فاجعه شد."

انتشار چنین خبرهایی مخصوص رسانه های نزدیک به حکومت ایران نیست. برخی رسانه های عربی نیز گزارش داده اند که بی نظمی حجاج ایرانی سبب شده است که نظم مراسم به هم بخورد. خبرگزاری فارس نیز خبر از بی نظمی داده بود ولی به نقل از مسئولان دولت عربستان نوشته بود که علت بی نظمی، حجاج آفریقایی بوده اند.

در همین حال، سایت العربیه گزارش داد: "ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه سعوی روز پنجشنبه اعلام کرد، به مراجع ذیربط فرمان داده تا تحقیقات لازم برای کشف علل حادثه ازدحام جمعیت در منا را انجام داده نتایج را در اسرع وقت ممکن به ابلاغ کنند."

به نظر می رسد پیش از اعلام نتایج این تحقیقات، جدال های رسانه ای شدیدی بین رسانه های عربی و ایرانی درباره مقصرین این ماجرا صورت گیرد، یک جدال کاملا سیاسی.