معروف‌ترين مجموعه کارتونی که درباره زندگی زنبورها به زبان فارسی صداگذاری شده "هاچ زنبور عسل" است. اسم اصلی اين مجموعه ژاپنی عبارت بود از "ماجراهای هاچ زنبور عسل" و موضوع داستان هم اين بود که هاچ، پسر زنبور ملکه، که از مادرش جدا شده بعد از حمله زنبورسان‌ها و خراب شدن کندو به دنبال مادرش می‌گردد.
اگر بخواهيد يک کندوی زنبور عسل را به کودک‌تان معرفی کنيد و به دنبال يک داستان بگرديد ممکن است هاچ نمونه مفيدی به نظر برسد و طبیعی‌ست که داستان را از عسل شروع کنيد. منتها داستان کندو و زنبورهايش يک جور ديگری‌ست.
کندوی زنبور عسل يک محیط زنانه است چون زنبورهایی که در کندو هستند همگی ماده‌اند. زنبورهایی که از لاروها پرستاری می‌کنند، زنبورهای تميزکار، زنبورهای گرده افشان و بلاخره زنبورهای نگهبان همگی ماده هستند و رابطه ملکه با زنبورهای ماده رابطه رئيس با تعداد زيادی کارگر است. فعاليت کارگرها هم بسته به نياز کندو می‌تواند فرق داشته باشد. برخلاف بسياری از نظام‌ها جانوری منجمله جامعه انسانی که رشادت و خوشفکری و لياقت می‌تواند يک کارگر ساده را تبديل به رئيس و پادشاه کند در کندوی زنبور عسل چنين اتفاقی رخ نخواهد داد. در نتيجه عليرغم جنسيت مشابه هيچ زنبور کارگری تبديل به زنبور ملکه نخواهد شد.
زنبور ملکه سه جور تخم در خانه‌های کندو قرار می‌دهد. يکی برای تبديل شدن به زنبور نر و دومی برای تبدیل شدن به زنبور ماده و سومی که حدود 20 تخم است برای تولید زنبور ملکه.
وقتی يک تخم لقاح نيافته باشد يعنی زنبوری که از آن درست می‌شود قادر به توليد مثل است. خوب می‌توانيد حدس بزنيد که زنبورهای نر قادر به جفتگيری هستند ولی زنبورهای ماده نمی‌توانند جفتگيری کنند. اين اتفاق خلاف دانش عمومی ما درباره طبيعت است که بطور معمول ماده‌ها موجودات زايايی هستند و نرها نازا بشمار می‌روند. يعنی يک زن می‌تواند حتی بدون همخوابگی با يک مرد و از طريق انتقال تخمک بارور شده به رحمش باردار شود در حالی که يک مرد چنين امکانی ندارد. اين مربوط به انسان و بسياری از جانوران ديگر است ولی زنبورهای ماده در يک کندو قادر به باروری نيستند.
وقتی زنبور ملکه در خانه‌های کندو تخمگذاری کرد زنبورهای کارگر خانه‌های کندو را با ماده‌ای به نام ژله سلطنتی (Royal Jelly) پر می‌کنند. به اين ماده غذايی "شير زنبور" هم می‌گويند و اگر اينروزها سری به داروخانه‌های بزنيد شير زنبور را می‌توانيد بصورت کپسول‌های قهوه‌ای رنگ در قوطی‌های بزرگ بخريد. شير زنبور يک ماده پروتئينی ولی بدون مزه است. لابد متوجه شده‌ايد که زنبورهای ماده نمی‌توانند باردار بشوند ولی می‌توانند شير بدهند. اين هم خلاف تصور ما درباره طبيعت است که شير بطور معمول وقتی به پستان‌های يک جاندار ماده می‌آيد که بارداری برای او رخ داده باشد. در مورد زنبور عسل وضعیت وارونه است. زنبورهای کارگر باردار نمی‌شوند ولی شير تولید می‌کنند.
بدن حشرات از سه قسمت درست شده؛ سر، سينه و شکم. غده شيری زنبورهای کارگر در سينه‌شان نيست، بلکه در سرشان قرار گرفته و از همانجا شير را با خرطوم به خانه‌های کندو می‌ريزند. جهت اطلاع‌تان زنبورها دهان هم ندارند.
زنبورهای ملکه بعد از 16 روز ، کارگرها بعد از 21 روز، و نرها هم بعد از 24 روز از خانه‌های کندو بیرون می‌آيند. اتفاق مهمی که بعد از بيرون آمدن يک زنبور ملکه از خانه کندو رخ می‌دهد اين است که زنبور ملکه جوان می‌رود و تمام لاروهايی که می‌توانند تبديل به زنبور ملکه بشوند همه را از بين می‌برد تا خودش تنها ملکه کندو بماند. زنبور ملکه يک هفته بعد بالغ می‌شود و می‌تواند برای توليد زنبورهای ملکه، کارگر و نر تخمريزی کند. گرچه عمر زنبور ملکه 5 سال است ولی عمر مفيد زنبور ملکه بخصوص برای زنبورداری سه سال است و تا آن وقت اجازه نمی‌دهد هيچ ملکه‌ای در کندو زنده بماند، حتی اگر خودش آن‌ها را تولید کرده باشد.
چه به سر زنبورهای کارگر و نرها می‌آيد؟ از نرها شروع کنيم.
نرها بدن کوچک ولی چشم‌های بزرگی دارند که دو برابر چشم‌های زنبورهای کارگر است. کاربرد چشم‌های بزرگ اين است که زنبور ملکه را پيدا کنند. منتها کجا؟ ... بيرون از کندو. نرها هيچ کاری در کندو انجام نمی‌دهند جز اين که بروند بيرون از کندو و تولید مثل کنند. منتها بعد از روز 24ام دو هفته وقت لازم است تا یک زنبور نر بالغ بشود. در نتیجه از روز 38 تا 40 زندگی يک زنبور نر آميزش با زنبور ملکه انجام می‌شود و بلافاصله بعد از آميزش زنبور نر از بين می‌رود. دلیل از بين رفتن زنبور نر اين است که در جریان آمیزش اندام جنسی زنبور نر از جا کنده می‌شود.
زنبورهای نر فقط با ملکه کندوی خودشان آمیزش نمی‌کنند بلکه در اطراف کندوهای دیگر با زنبورهای ملکه ديگر هم آميزش می‌کنند. بنابراین نسبت نرها با ملکه‌ها می‌تواند نسبت مادر و پسری، خواهر و برادری و همسری باشد. خودتان می‌توانيد محاسبه کنيد که عمر 40 روزه يک زنبور نر به اسم هاچ برای پیدا کردن مادرش که 5 سال زندگی می‌کند آنقدر طولانی نيست. در ضمن زنبور نر نيش هم ندارد.
و اما زنبورهای کارگر. اين‌ها نيش دارند که معرف حضورتان هست. عسل را هم همين‌ها توليد می‌کنند و عمرشان هم فقط 4 هفته‌ست. زنبور کارگر درست از همان روزی که از خانه کندو بيرون می‌آيد کارش شروع می‌شود. بين يک تا دو روز کارش تميز کردن کندوست. 3 تا 5 روز بعد بايد به لاروهای بزرگ‌تر غذا بدهد و از روز ششم تا يازدهم به لاروهای کوچک غذا می‌دهد. از روز دوازدهم تا هفدهم موم می‌سازد و کندو را تعمير می‌کند، و از روز هجدهم تا بيست و يکم هم بايد نگهبان کندو باشد. وقتی روز 22 می‌رسد به مدت يک هفته گرده‌افشانی می‌کند و گرده و آب به کندو می‌آورد. اما کافی‌ست در تمام این دوران 4 هفته‌ای يک مهاجم را نيش بزند. نيم ساعت بعد از بین می‌رود، چون نيش و بخش عمده‌ای از شکم زنبور کارگر در بدن مهاجم جا می‌ماند و همين زنبور را از پا درمی‌آورد.
-----------------------
علم برای گفتگو با کودکان؛ جنسيت از کجا می‌آيد؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر