زرجوب و گوهررود یا فاضلاب رود و آشغال رود

زهره خسروانى، شهروند خبرنگار

زر جوب و گوهر رود دو رودخانه اصلی رشت هستند که اگر چه از اسمشان زر و گوهر می بارد اما واقعیت موجود خودشان چیزی جز زباله و پساب و فاضلاب نیست. قدیمی های شهر از آب زلال و تمیز این دو رودخانه که محلی برای شنای مردم و زندگی ماهیان و زیبایی شهر بود خاطره های زیادی دارند. اما تخلیه روزانه هزاران مترمکعب فاضلاب شهری و صنعتی و بیمارستانی و صدها کیلو زباله در این دو رودخانه با آنها کاری کرده است که این دو سالهاست به نقاط ضعف و زشتی های شهر باران تبدیل شده اند.

به غیر از تصویر نامناسب این دو رودخانه و آب آلوده ای که از بسترشان عبور می کند در فصلهایی که هوا گرم است بوی بسیار بد و مشمئزکننده ای که از آنها بلند می شود زندگی مردمی که در نزدیکی زرجوب و گوهر رود ساکن هستند را مختلط می کند.

گوهررود رودخانه ای است  به طول 40 كيلومتر که از ارتفاعات كوه‌هاي سراوان در جنوب رشت سرچشمه مي‌گيرد. این رود پس از طی مسافتی در شهر رشت ب رودخانه زرجوب در هم می آمیزند و رودخانه پيربازار را درست می کنند. رودخانه ای که در نهایت به تالاب بزرگ انزلی می ریزد و یکی از منابع مهم تامین آب آن است.

زرجوب نیز رودخانه ای است که از كوه‌هاي هزار مرز، نيزه سر، جوكلبندان و كچا از حدود 25 كيلومتري جنوب شهرستان رشت سرچشمه مي‌گيرد. این رودخانه پس از عبور از منطقه «بهدان» و «چوماچا» می آید و به گوهر رود می پیوندد.

چندین سال است که مسئولان شهری رشت و استان گیلان از لزوم ساماندهی وضعیت نابسامان این دو رودخانه سخن می گویند، طبق اعلام همین مسئولان بخشی از آمارهایی که درباره حجم آلودگی های این دو رودخانه به این شرح است

فاضلاب شهر صنعتی رشت روزانه یک هزار و ۵۰۰ مترمکعب فاضلاب را وارد رودخانه‌های رشت می‌کند و این فاضلاب خطرناک صنعتی در تسریع روند مرگ رودخانه‌های رشت تاثیر زیادی دارد.

فاضلاب‌های بیمارستانی رشت که به رودخانه‌های گوهررود و زرجوب می‌ریزند ۳۰۰ مترمکعب در روز است، هر چند  به نظر می‌رسد مقدار فاضلاب بیمارستانی با وجود یک هزار و ۵۰۰ تخت بیمارستانی در رشت بیش از این میزان باشد.

دو رودخانه گوهررود و زرجوب رشت در ۵۴ نقطه میزبان فاضلاب‌ها و پساب‌های خانگی، صنعتی و بیمارستانی هستند.

۱۹روستا با جمعیتی بالغ بر ۱۸ هزار نفر نیز در طول مسیر این دو رودخانه پسماندها و فاضلاب خود را هر روز به این دو رودخانه می‌ریزند. به این موارد باید حجم زیادی از پساب خروجی از زمین های کشاورزی و شالیکاری که آغشته به انواع سموم و کودهای شیمایی است را نیز اضافه کنیم.

بخش دیگری از مشکل این دو رودخانه در طول شهر رشت تخلیه انواع زباله های خانه های مسکونی، کارگاه های کوچک و فروشگاه ها و بازارهای محلی در آنهاست. به گونه ای که در بخش زیادی از ساحل آنها می توان حجم فراوانی از زباله های پلاستیکی و ... را مشاهده کرد.

مسئولان شهرداری شهر رشت اعلام می کنند که مطالعات طرح‌های ساماندهی دو رودخانه زرجوب و گوهررود رشت سال ۱۳۸۷ به اتمام رسیده و مطالعات مهندسی آن نیز در سال 92 و 93 انجام شده و سرمایه‌گذاری نیز برای مشارکت در اجرای آن اعلام آمادگی کرده است.

شهریور ماه سال 93 همزمان با سفر نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و سخنگوی دولت به استان گیلان و شهر رشت، اعلام شد یکصد میلیارد تومان برای ساماندهی گوهررود و زرجوب اختصاص داده شد.

اسماعیل  حاجی پور رئیس شورای شهرستان رشت در این باره به ایسنا گفت: با توجه به اینکه آلودگی دو رودخانه گوهررود و زرجوب ناشی از ورود فاضلاب‌ها، پسماندهای بیمارستانی و شیرآبه زباله‌هاست و این آلودگی به وضعیتی آزاردهنده رسیده است دکتر نوبخت در جلسه ای که در این راستا تشکیل شد پس از بررسی اقدامات صورت گرفته یکصد میلیارد تومان برای جمع آوری فاضلاب ورودی دو رودخانه اختصاص داد .

 وی ادامه داد: مطمئنم با اختصاص یکصد میلیارد تومان برای جمع آوری فاضلاب‌های رودخانه‌های زرجوب و گوهررود اقدام موثری در نجات این رودخانه‌ها خواهد بود و امیدواریم پس از انجام مطالعات اولیه هرچه سریع‌تر اقدامات اجرایی ساماندهی دو رودخانه آغاز شود.

با این حال هنوز از اجرای جدی طرح ساماندهی این دو رودخانه در رشت خبری نیست و وضعیت این آنها نشان می دهد که زرجوب و گوهررود همچنان فاضلاب رود و پسماند رود هستند.