ملودی خاچاطوریان، شهروند خبرنگار
فیلم «خانه دختر» در آستانه اکران به دستور مستقیم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توقیف و به کمد بایگانی سازمان سینمایی سپرده شد. فیلمی انگشت بر مشکلات و معضلات دختران جوان در جامعه گذاشته و آن را مورد هدف قرار داده است.
محمد شایسته تهیه‌کننده این فیلم ضمن تاکید توقیف فیلم در گفتگو با خبرگزاری‌های ایران گفته است با این که این فیلم از بهمن 93 تاامروز ۴ بار پروانه نمایش گرفته است، با دستور مستقیم وعلی جنتی توقیف شده و امکان اکران ندارد.
به گفته علی جنتی سازندگان فیلم اصلاحات لازم را انجام نداده‌اند. اما شایسته می‌گوید:« وقعیت این است که ما بعد از جشنواره سال گذشته در ۴ مرحله اصلاحات موردنظر را انجام دادیم.»
در طول دو سالی که دولت یازدهم مستقر شده این نخستین باری است که دستور توقف یک اثر هنری با به امضای وزیر منتشر می‌شود. دستوری که با حرف‌هایی که در این مدت توسط علی جنتی و مدیران زیر دستش در این مدت زده شده در تناقض است. مسئولان فرهنگی دولت یازدهم از روزی که به بهارستان وارد شدند بر ایستادن به پای مجوزهایی که صادر کردند تاکید کردند. حرفی که با فشارهایی که از سوی تندروها و بولتن‌سازان بارها نقض شده است. اما در همه آن موارد هیچ‌گاه رسما اعلام نشده بود که علی جنتی در خواست توقیف اثری را داده است که مجوز یکی از ادارات زیر مجموعه خود را داشته است.
خانه دختر فیلمی است نوشته شهرام شاه حسینی براساس فیلم‌نامه‌ای از پرویز شهبازی با بازی باران کوثری، پگاه آهنگرانی، رعنا آزادی‌ور، حامد بهداد، بابک کریمی، بهناز جعفری و رویا تیموریان که سال گذشته با مجوز رسمی شورای نظارت و ارزشیابی ساخته و در سی و سومین جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد. ماجرای فیلم داستان دو دختر دانشجو است که برای کشف دلیل خودکشی دوستشان به زندگی او سرک می‌کشند و به رازهای زندگی او پی می‌برند. رازهایی که برخی از مشکلات دختران در آستانه ازدواج سنتی به نمایش می‌گذارد و او را در مقابل خانواده‌ای سنتی و مردی شکاک قرار می‌دهد که از او برگه بکارت می‌خواهند.
اکران این فیلم در کاخ جشنواره با حاشیه‌های زیادی همراه بود. اولین حاشیه با رفتار عجیب حامد بهداد در نشست خبری این فیلم آغاز شد. او که رفتار عجیبی را در این نشست نشان داد در بخشی از آن گفت:« امیدوارم امسال شاهد فیلم‌های خوبی باشیم و دعا می‌کنم که سینمای ما از بیماری اقتصادی و سوژه نجات پیدا کند.برخلاف آن چیز که برخی عنوان می‌کنند که حال‌مان خوب است من می‌گویم که حال‌مان اصلاً خوب نیست و در برنامه‌های زنده ما را مجبور می‌کنند که بگوییم حال‌مان خوب است اما من به آن دسته از افرادی که حال خوب را عنوان می‌کنند؛ می‌گویم اجازه دهید فیلم‌های خوب ساخته شود.»
بهداد در ادامه با ذکر این دعا که خدایا به سینمای ما شفا بده از حضار در نشست خواست تا دست‌های خود را بالا بیاورند و آمین بگویند.
اما بعد از آن حال بد به سراغ خانه دختر آمد و نظرات و واکنش‌هایی به آن آغاز شد. برخی رسانه‌ها ساخت چنین فیلمی را متهورانه دانستند و گروهی از رسانه‌های تندرو به آن تاختند. شبکه خبر صدا و سیما در گزارش خود درباره این فیلم با حمله به فیلم استنباط کرده بود که :«اکثر قریب به اتفاق بینندگان فیلم؛ مضمون آن را غیراخلاقی و برخلاف عرف جامعه ایرانی و اسلامی ارزیابی کردند.»
خبرگزاری تندروی «جهان نیوز» در مورد این فیلم نوشت: «خانه دختر تعاریف درون خانوادگی سینمای امسال از انحطاط جامعه‌ی ایران است: جامعه‌ای که اگرچه مردان نوین آن همچون منصور در حال ترک و یا به گونه‌ای دقیق‌تر در حال تمرین به ترک و کنترل غیرت خود هستند و در این مسیر به روش عدم سخن گفتن درباره آن و التماس به عدم شنیدن، دوران خود درمانی و کنترل این خصیصه یا رزیله ی اخلاقی توصیف شده در این گونه از آثار را سپری می نماید: دورانی سخت که همچنان به سبب حضور زنان متعصب به مثابه عام عقیده و سرزمین حاکم، از مطالبه به عنوان هنجار اجتماعی، بر بستر زن ایرانی خلاصی نیافته است. »
خبرگزاری فارس نیز در گزارشی نوشت:« خانه دختر» سوژه ای تاریخ گذشته و نخ‌نما را مطرح می‌کند که تنها هدفش عبور از خط قرمزها و ارایه فیلم به جشنواره های خارجی است. داستان خانه‌دختر اساس و پایه درستی ندارد و پیرنگی به شدت متزلزل دارد. تنها با ارایه نماهای کلیشه‌ای لبخند ستاره به دوربین با مفهوم هشدار به نسل آینده همچنین خودکشی قصد دارد برخورد میان سنت و مدرن را با رفتار تعصبی و خشک خانواده سنتی و مذهبی به نمایش بگذارد. سوژه‌ای نخ‌نما که دیگر در جشنواره‌های خارجی نیز خریدار ندارد.»
حمله به فیلم باعث شد تا فیلم با وجود اعتراف برخی منتقدان به داشتن ویژگی‌های ساختاری و فنی از داوری جشنواره کنار گذاشته شد و اکران آن را تحت تاثیر قرار داد.
شهرام شاه‌محمدی که از کارگردان‌هایی است که فاصله ساخت و اکران فیلم‌هایش بسیار کوتاه است با وجود تهیه‌کننده و پخش‌کننده قدرتمندی چون هدایت‌فیلم نتوانست این فیلم را به پرده نقره‌ای نزدیک کند.
او در گفتگویی درباره این فیلم گفت:« انگ خوردن به فیلم با این مضمون که این فیلم مغایر با اخلاق ایرانی و اسلامی است، را رد می‌کنم؛ چراکه اتفاقا فیلم ما در راستای اهداف همین اخلاق است و امیدوارم دوستان به نقل قول پرویز شهبازی نویسنده فیلمنامه رجوع کنند که می‌گوید این فیلم به تعداد تماشاگرانش برداشت‌های متعدد دارد. همین فشارها و حاشیه‌ها باعث شد سال گذشته فیلم ما را از داوری جشنواره فجر کنار بگذارند. هرچند دوست داشتیم کارمان بهتر دیده شود، اما به احترام آرامش جشنواره از خواسته خود گذشتیم و سکوت کردیم.»
سازنده «خانه دختر» از جناح‌های سیاسی خواست برای تسویه حساب‌های جناحی‌شان فیلم‌ها را قربانی نکنند. او در این مورد گفت: «ما به هیچ وجه وارد بازی‌های سیاسی نمی‌شویم. می‌دانیم کسانی که امروز وزیر و مدیر هستند، دوره فعالیتشان سر می‌رسد و جای‌شان را به مدیران تازه‌ای می‌دهند، اما ما هنرمندان هستیم که می‌مانیم و کارمان را ادامه می‌دهیم، بنابراین هرگز خود را وارد بازی‌های سیاسی و جناحی نمی‌کنیم.»
در 9 ماه گذشته تهیه‌کننده و پخش‌کننده آن تلاش زیادی را برای اکران فیلم داشتند. اما هر بار که خبری از اکران فیلم منتشر می‌شد با حمله تندروها با عقب‌نشینی برای اکران مواجه می‌شدند. در این میان نمایندگان مجلس هم وارد گود شدند و با آن که فیلم را ندیده بودند خواستار توقیف آن شدند.
یکی از این موانع تصمیم حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و شهرداری تهران، برای اکران نکردن فیلم در سینماهای زیر مجموعه‌اشان بود. از آن جایی که 90 درصد سینماهای تهران و شهرستان‌ها زیر مجموعه این دو نهاد هستند اکران فیلم در مجموعه سینماهایی رسمی تقریبا امکان پذیر نبود. سینماهای ملت، تماشا، راگا و رازی متعلق به شهرداری تهران و سینماهای پیام، بهمن، استقلال، آزادی، فردوسی، شاهد و سپیده در تهران به علاوه تعداد زیادی از سینماهای سراسر ایران، متعلق به حوزه هنری است. در سال های گذشته، با بالاگرفتن تنش بین وزارت ارشاد و حوزه هنری بر سر اکران فیلم هایی که دارای پروانه نمایش هم بوده اند، حوزه هنری، از نمایش برخی فیلم ها، از جمله فیلم «خصوصی» ساخته محمدحسین فرحبخش و «گشت ارشاد» به کارگردانی سعید سهیلی به دلیل مضامین « غیر اخلاقی» و «ضد ارزش های اسلامی» آنها مخالفت کرده است.
هرچند غلامرضا فرجی(مدیر پخش و اکران حوزه هنری و سخنگوی شورای صنفی نمایش) در گفتگو با شبکه خبر صدا و سیما درباره آخرین وضعیت اکران فیلم ها، با تکذیب این موضوع گفت: «تاکنون هیچ حرفی از اکران هیچ فیلمی برای نوبت دوم اکران سال ۹۴ مطرح نشده است، فیلم خانه دختر نیز وضعیتش همین گونه است.»
فرجی در پاسخ به این سوال که چرا حوزه هنری با وجود این که این فیلم پروانه نمایش دارد، آن را نمایش نمی دهد، گفت: “حوزه هنوز موضع خود را درقبال این فیلم اعلام نکرده. ابتدا باید وضعیت اکران یک فیلم در شورای صنفی نمایش مشخص شود تا بعد حوزه درباره نمایش دادن یا ندادنش تصمیم بگیرد. این مسئله هم ارتباطی با پروانه نمایش داشتن یا نداشتن یک فیلم ندارد.»
خودداری حوزه هنری و شهرداری تهران البته برای اهالی سینما موضوعی غیر مترقبه نبوده است. چند سال پیش حوزه هنری 6 فیلم را در لیست سیاه خود قرار داد. مخالفت با اکران فیلم خانه پدری توسط شهرداری باعث شد تا این فیلم محاق توقیف باقی بماند.
با وجود این به نظر می‌رسید خانه دختر با اصلاحاتی که در فیلم انجام داده است به اکران نزدیک شده است. اما با اعلام رسمی توقیف این فیلم با وجود داشتن مجوز اکران باید منتظر ماند تا دید این فیلم از کمد شورای نظارت و ارزشیابی بیرون می‌آید یا در همان جا خواهد ماند؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر