کریسمس آشوریان ایران؛ جشنی همزمان با جشن‌های دیگر مسیحیان جهان

طلا همایونی، شهروند خبرنگار، تهران

این تنها مورد تفاوت میان مسیحیان آشوری با مسیحیان ایران نیست، علاوه بر این بر خلاف همه مسیحیان که روز یکم ژانویه را به عنوان آغاز سال نو می‌دانند، سال نو آشوری‌ها در ماه نیسان و همزمان با مراسم سیزدهم فروردین ایرانی‌هاست.

آلبرت كوچويي رييس انجمن آشوريان تهران در گفتگو با یکی از روزنامه های ایران – روزنامه سرمایه – که حالا توقیف شده است، در رابطه با تاریخ آشوریان اینگونه گفته بود:« آشوري‌ها پيش از اين كه يك قوم مذهبي محسوب شوند يك قوم ملي هستند. يعني ما وارثان امپراتوري بزرگ آشوري ها هستيم. اين امپراتوري به دستور پادشاه هخامنشيان تسخير شد و اين ملت پراكنده شدند در خاورميانه. بخش عمده اي از اين ملت در عراق فعلي يا بين النهرين باستان ماندند، عده اي ديگر كه حتي از پيش اين زمان در جنوب ايران پراكندگي داشتند، با عده اي كه بعد از تسخير امپراتوري به ايران آمدند، تا حوالي شمال ايران يعني اروميه نيز گسترش پيدا كردند. پس در واقع آشوري ها يك قوم و يك ملت هستند كه بعد از ظهور حضرت مسيح، به مرور مسيحيت را پذيرفتند. با این حال ظاهراهيچ چيز از تمدن باستاني و كهن، براي ما باقي نمانده است به جز خط و زبان آشوري كه ريشه در همان زبان و خط باستاني آشوري دارد. خط آشوري ريشه در خط ميخي دارد.»

مسیحیان آشوری از ۲۵ روز مانده به میلاد مسیح، «روزه‌ پرهیز» می‌گیرند و در این مدت از صرف گوشت و لبنیات خودداری می‌کنند. پس از فرا رسیدن ۲۵ دسامبر که همزمان با چهارم دی است، آشوریان روزه خود را به پایان رسانده و با حضور در کلیسا مراسم عشای ربانی را به جای می‌آورند.

یکی از اعضای انجمن کلیسای شرق آشوری در ایران در همین رابطه اینگونه توضیح می‌دهد:«هر ساله با فرارسیدن بیست و پنجم دسامبر هم‌وطنان عضو کلیسای شرق آشوری در کلیسا گرد هم می‌آیند تا با ذکر دعا و انجام مراسم عشای ربانی توسط اسقف بنیامین آیین مخصوص زادروز حضرت مسیح (ع) را به جای آورده و به همین بهانه به انجام دید و بازدید می‌پردازند.»

آیین آشوری‌ها بدین ترتیب است که روز چهارم دی ماه (۲۵ دسامبر) مردم برای دید و بازدید و عرض تبریک به روحانیون آشوری به کلیسا‌ها می‌روند و فردای آن روز روحانیون هستند که به دید و بازدید هم‌کیشان خود می‌روند.

در سالهای اخیر انجمن‌ها و تشملات وابسته به آشوریان ایران در روزهای منتهی به کریسمس اقدام به برگزاری مراسم‌ها و ویژه برنامه‌هایی می کنند که «بازار کریسمس» یکی از آنهاست. همه ساله در آخرین روزهای باقی مانده تا 25 دسامبر این بازار در انجمن آشوریان تهران برپا می شود و  در آن شیرینی های سنتی آشوری، تزیینات درخت کریسمس و درخت های کاج مخصوص کریسمس عرضه می‌شود.

به گفته رییس انجمن آشوریان، دلیل اصلی برپایی این بازار در روزهای 21 تا 23 آذر ماه، سهولت دسترسی هموطنان آشوری به خرید‌های مخصوص کریسمس است. از دیگر برنامه های مرسوم آشوریان می‌توان به برگزاری مراسم نماز عید کریسمس در 4 کلیسای آشوریان تهران به نام های: کلیسای کاتولیک کلدانی آشوری، کلیسای انجیلی آشوری، کلیسای شرق آشوری و کلیسای جماعت ربانی آشوری در 4 دی ماه مصادف با 25 دسامبر اشاره کرد.

روز 5 دی ماه هم به مناسبت جشن عید کریسمس توسط کانون ملی و فرهنگی جوانان آشوری برنامه رقص و کنسرت موسیقی در سالن تالار اجتماعات انجمن آشوریان اجرا می‌شود. علاوه بر این در شب ژانویه نیز در همین تالار مراسم تحویل سال با حضور همه خانواده‌های آشوری ساکن تهران برگزار می شود که این مجموعه برنامه‌ها تنها خود آشوریان می‌توانند شرکت کنند.

بر اساس قوانین رسمی در ایران اگر شهری بخواهد نماینده‌ای در مجلس داشته باشد باید جمعیت بیشتر از 200 هزار نفر داشته باشد، با این حال آشوریان در ایران اقلیتی رسمی هستند و و با وجود جمعیت اندکشان سالهاست در مجلس شورای اسلامی نماینده جداگانه ای دارند. بیشترین جمعیت این قوم در استان آذربایجان غربی و همچنین تهران ساکن‌اند و چندین سال است که «یوناتن بت‌کلیا» نماینده آشوریان در مجلس شورای اسلامی است. بیشتر آسوریان در مرکز شهر تهران و "خیابان مخصوص" در جنوب میدان انقلاب و همچنین در "محله نوگئچر" در بافت تاریخی ارومیه سکونت دارند. بسیاری از آشوریان، پیرو کلیسای نستوری و عده‌ای دیگر کاتولیک کلدانی و بعضی دیگر، ارتدکس و پروتستان هستند.

تنها در شهر ارومیه و روستاهای اطراف آن بیشتر از 90 کلیسای متعلق به آشوریان وجود دارد که هنوز بخش زیادی از آنها فعال هستند و هر هفته مراسم مذهبی را نیز برگزار می کنند. علاوه بر این مجموعه کلسیاهای تاریخی آذربایجان ایران که از جمله کلیساهای مقدس آشوریان است و عبارتند از قره‌کلیسا، کلیسای سن استپانوس، کلیسای مریم‌مقدس دره‌شام، کلیسای چوپان و کلیسای سور سور در سال 2008 میلادی از سوی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

14 سال است که هر ساله مجموعه مسابقات ورزشی با عنوان المپیک ورزشی آشوریان جهان در شهر ارومیه بر گزار می شود و در این مسابقات آشوریان از کشورهای گرجستان، ارمنستان، روسیه عراق، سوریه، لبنان، در آن شرکت می‌کنند، به گفته مسئولان انجمن آشوریان ایران هزینه برگزاری این جشنواره پیش از این توسط سازمان ملی جوانان تامین می شود و در حال حاضر وزارت ورزش و جوانان آن را تأمین می کند.

تخمین زده می‌شود که تعداد آشوریان جهان بین ۳۰۰ هزار تا ۱ میلیون نفر باشد. کشورهای دیگری که جمعیت نسبتأ قابل توجهی از آشوریان در آنها سکونت دارند دو کشور عراق و سوریه هستند. با این همه در سالهای گذشته  که این دو کشور درگیر جنگهای داخلی بوده و بخشهایی از خاکشان توسط گروه داعش به تصرف درآمد آشوریان زیادی کشته و یا مجبور به ترک شهر و دیار خود شده و نقاط دیگر مهاجرت کرده اند.

این رویدادها با واکنش آشوریان ایران نیز مواجه شد و آنها در این مدت چندین تجمع اعتراضی را در محکومیت کشتار آشوریان عراق و سوریه توسط داعش روبروی دفتر نمایندگی سازمان ملل برپا کرده و خواستار رسیدگی به وضعیت همکیشان خود شدند.