شمال شهر با مینی‌بوس‌هایی عتیقه و دودزا

ملودى خاچاطوريان، شهروند خبرنگار

آلودگی هوای پایتخت یکی از اصلی ترین و بدترین مشکلات این شهر بزرگ است. عامل اصلی تولید این آلودگی هم تردد وسایل نقلیه غیر استاندارد و دودزا در این شهر است، یک بخش از وسایل نقلیه عمومی که سالهاست در تهران مسافران را جا به جا می کنند و در هر بار رفت و آمد دود و دم بسیاری هم به هوای شهر پمپاژ می کنند مینی بوس هایی است که قدمتشان به 40 ، 50 سال قبل بر می گردد.

مینی بوس های مارک فیات بسیار کهنه ای که با هر استارت و گاز دادن چنان حجمی از دوده را بیرون می دهند که حتی دیدن دودشان هم نفس آدم را به شماره می اندازد، چه برسد به تنفس کردن هوای آلوده به این دود.

این مینی بوس ها را در مسیرهای زیادی از شهر تهران می توان دید، اما یکی از اصلی ترین محلی که هنوز فعالیت و رفت آمدشان بیشتر از همه به چشم آید در میدان تجریش است، جایی که این مینی بوسهای کهنه و دودزا مسافران را به دربند و درکه و دیگر نقاط آن محدوده می رسانند.

کرایه جا به جایی با این مینی بوس ها به نسبت تاکسی ها تا حدودی کمتر است و از اتوبوس ها هم گران تر هستند. اما کهنگی و فرسودگیشان به حدی است که باید چندین سال پیش بازنشسته و اوراق می شدند. اما همچنان در شهر تهران مشغول فعالیت و مسافر کشی هستند.

مسئولان شهردای تهران و دولت تاکنون چندین بار طرح هایی برای از رده خارج کردن این مینی بوس ها و جایگزین کردن انها با مینی بوس های جدید را وعده داده اند اما این وعده ها همیشه در همین حد حرف و وعده باقی ماند و هیچ خبری از مینی بوس های جدید نشد.

در خبرها آمده است که در حال حاضر بیشتر از  بر 1100دستگاه مینی بوس فرسوده در تهران مشغول به کار هستند که به دلیل فرسودگی، نقش مهمی در آلوده کردن هوای شهر دارند. این تعداد فقط مینی بوس هایی است که تحت پوشش شرکت واحد اتوبوسرانی تهران قرار دارد و به سن فرسودگی رسیده اند. اما در کنار این هم صدها دستگاه مینی بوس فرسوده وجود دارد که مالکان خصوصی دارند و به عنوان سرویس ادارات، کارخانجات و مدارس تهران مشغول به کار هستند.

آخرین مرتبه خرداد امسال روزنامه همشهری که متعلق به شهرداری است در خبری که شهروندان زیادی آن را خوانده اند اعلام کرد مدیریت شهری به منظور خروج مینی بوس های فرسوده از پایتخت طرحی در قالب سه گزینه اجرایی مطرح کرد.

آقای تشکری هاشمی معاون حمل ونقل و ترافیک شهردار تهران، درباره این 3گزینه شهرداری گفته است که در گزینه اول، مبلغی بالغ بر 30میلیون تومان به عنوان کمک بلاعوض به مالک مینی بوس فرسوده پرداخت و خودروی آنها از رده خارج می شود. در گزینه دوم با هماهنگی شرکت واحد اتوبوسرانی، مینی بوس فرسوده از رده خارج شده و به جای آن یک دستگاه اتوبوس با شرایط ویژه در اختیار متقاضی قرار می گیرد. در گزینه سوم نیز که برای اجرای آن در حال رایزنی هستیم، اخذ وام کم بهره از بانک ها و واگذاری آن به متقاضیان در دستور کار قرار دارد.

یکسال قبل در آبان سال گذشته ستاد سوخت، سازمان حفاظت محیط زیست، شهرداری تهران و یک شرکت خودروساز برای نوسازی مینی بوس های تهران قرارداد 4جانبه امضا کردند اما هیچ خبری از آن قرار داد نشد و نتیجه ای نداشت.

طبق گزارش روزنامه همشهری قیمت بالای مینی بوس نو یکی از مهم ترین چالش ها در طرح خروج مینی بوس های فرسوده است. در سال های اخیر، پروژه ای با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست تعریف شده بود که مطابق آن 20میلیون تومان از طرف شهرداری تهران و 20میلیون تومان دیگر نیز از طریق سازمان مذکور در قالب کمک بلاعوض به مالکان مینی بوس های فرسوده پرداخت می شد. علاوه بر این 60میلیون تومان وام بانکی کم بهره هم دراختیار متقاضی قرار می گرفت و 15میلیون تومان نیز بابت اسقاط خودروی فرسوده به وی پرداخت می شد.

اما به دلیل کمبود اعتبارات سازمان حفاظت محیط زیست، اجرای این پروژه پس از نوسازی تنها 190دستگاه مینی بوس فرسوده با استفاده از تسهیلات در تهران متوقف شد. طی این طرح همچنین قیمت مینی بوس ها از 130 تا 160میلیون تومان رسید که عملا باعث شد مالکان این خودروها به دلیل عدم تناسب درآمد با سرمایه گذاری شان، تمایلی به جایگزینی خودروی خود نداشته باشند.

قیمت اتوبوسهای جدید در حالی 120 تا 160 میلیون تومان است که همین اتوبوسهای کهنه موجود در تهران در نهایت ارزشی بین 15 تا 20 میلیون تومان دارند. به همین دلیل هم صاحبان آنها رغبت و حتی سرمایه لازم برای تعویض آن به یک مینی بوس جدید که ده برابر گرانتر است را ندارند.