شورای حقوق‌بشر سازمان ملل متحد، بیانیه‌ای در رابطه با حقوق اشخاص اینترسکس یا بیناجنسی تصویب کرده است. سازمان بین‌المللی برای افزایش مشارکت بین سازمان و گروه‌های مرتبط با جامعه رنگین‌کمانی (ایلگا)، این قطعنامه را «تاریخی» توصیف کرده است.
در این بیانیه که به تایید چندین سازمان غیردولتی مختلف رسیده است، تصمیم به برخورد با اعمالی که افراد اینترسکس را با مداخلات غیرضروری پزشکی مواجه می‌کند و به خشونت و تبعیض‌هایی که در معرض آن هستند می‌پردازد و توجه جهان را، به حقوق افراد اینترسکس در سراسر دنیا جلب می‌کند. تا به امروز، این اولین تصمیم شورای حقوق بشر در این زمینه است.
***
هم‌زمان با این تصمیم، این شورا همچنین خواستار پایان دادن به نقض حقوق افراد اینترسکس در سطح بین‌المللی شده است. صدور این قطعنامه که در تاریخ ۴آوریل برابر با ۱۶فروردین۱۴۰۳ انجام شده است، با رای مثبت اکثریت کشورهای عضو روبه‌رو شده و هیچ کشوری به آن رای منفی نداده است.
این قطعنامه که توسط کشورهای فنلاند، آفریقای جنوبی، شیلی و استرالیا ارائه و رهبری می‌شود، دیگر کشورها را تشویق می‌کند تا «برای تحقق برخورداری از بالاترین استاندارد سلامت جسمی و روانی»، برای افراد بیناجنسی تلاش کنند.
همچنین از دفتر کمیساریای عالی می‌خواهد تا گزارشی را -که در سپتامبر ۲۰۲۵ در شورای حقوق‌بشر مورد بحث قرار خواهد گرفت- در مورد «قوانین و سیاست‌های تبعیض‌آمیز، اعمال خشونت‌آمیز و اقدامات مضر در تمام مناطق جهان» تهیه و بررسی کند.
تاکید شده است که این گزارش شامل بهترین شیوه‌ها، ازجمله حمایت قانونی و راه‌حل‌ها‌ی لازم برای افرادی که دارای تفاوت‌های ذاتی در ویژگی‌های جنسی و بیولوژیکی خود هستند را، شامل باشد.
۴۱ سازمان غیردولتی حامی این قطعنامه معتقدند که «این قطعنامه نقطه عطفی دیگر در نگاه نهادهای بین‌المللی به حقوق افراد بیناجنسی است.» باوجودی که در طول سال‌ها، فعالیت‌های سازمان‌های غیردولتی و همچنین دولت‌ها به‌طور یکسان شتاب فوق‌العاده‌ای در جهت بهبود شرایط ایجاد کرده است، اما این بار اوضاع می‌تواند مسیر تعیین‌کننده‌تری برای آگاهی و تغییر شرایط رو به مثبت برای افراد بیناجنسی داشته باشد.
به‌نظر می‌رسد که اولین گزارش رسمی سازمان ملل متحد برای رسیدگی به وضعیت حقوق‌بشر افراد اینترسکس یا بیناجنسی، آگاهی را در مورد این موضوع به گونه‌ای افزایش خواهد داد که دولت‌ها دیگر نمی‌توانند حقوق این افراد را نادیده بگیرند و می‌بایست براساس توصیه‌های ارائه شده عمل کنند.
باوجودی که در دهه‌های اخیر، جوامع با پیشرفت قابل مشاهده‌ای در حوزه جنس و جنسیت و جامعه رنگین‌کمانی روبه‌رو بوده‌اند، اما با‌این‌حال، شاهد خشونت و تبعیض‌های فراوانی علیه گروه‌های مختلف این جامعه هستیم. افراد اینترسکس با بیناجنسی ازجمله گروه‌های مورد ستم و آسیب‌پذیری هستند که به‌دلیل عدم آگاهی لازم، از حقوق اولیه انسانی خود برخوردار نبوده و خشونتی مضاعف را تجربه می‌کنند.
در کشورهایی مانند ایران، شرایط افراد بیناجنسی به گونه‌ای فزاینده بحرانی است؛ شرایطی که می‌تواند شخص را در مسیر پایان دادن به زندگی خود سوق دهد. عدم آگاهی و دانش لازم درباره طیف جنس در انسان‌ها، باعث بیمار‌انگاری افراد بیناجنسی و در نتیجه مواجه آن‌ها با اقدامات پزشکی غیرضروری و اجباری می‌شود.
یک فرد اینترسکس ۳۶ ساله ساکن ایران در گفت‌وگو یا «ایران‌وایر» می‌گوید: «از ۹ سالگی به‌خاطر می‌آورم که با پدر و مادرم به پزشکان مختلف مراجعه می‌کردیم. تلاش والدینم و باور پزشکان بر این بود که من را به یک مرد تبدیل کنند، مردی که در واقع نبودم و خود را آنگونه هویت‌یابی نمی‌کردم. هیچ‌کس نه خواسته من را به عنوان یک انسان در نظر گرفت، نه به هویت جنسیتی‌ام توجه کرد و نه حق اختیار و تصمیم‌گیری بر بدنم را به رسمیت شناخت.
حالا بعد از گذشت همه این سال‌ها، من در نگاه دیگران مرد هستم، اما با صدمات جسمی و روانی بیشماری که به من تحمیل شده است، نه توانایی جنسی دارم و نه از دنیای مردانه‌ای که به اجبار برایم ساخته‌اند، لذت می‌برم. در واقع من اسیر جسم و خواسته والدینم شدم و فکر‌می‌کنم راه برگشتی نیز برایم وجود ندارد.»
سند تصویب شده توسط شورای حقوق‌بشر سازمان ملل متحد، نگرانی شدید خود را در مورد خشونت و اعمال آسیب‌زننده‌ای که افراد بیناجنسی با آن مواجه هستند، ازجمله مداخلات پزشکی غیرضروری یا قابل تعویق در مورد ویژگی‌های جنسی، ابراز می‌کند.
افراد اینترسکس در هر نقطه از جهان وجود دارند. با‌این‌حال، همچنان با نقض گسترده حقوق‌بشر در همه‌جا مواجه هستند، ازجمله مداخلات پزشکی اجباری، نوزادکشی، محرومیت از شناسایی قانونی و ثبت نام در بدو تولد، و تبعیض در دسترسی به سلامت، آموزش و ورزش و غیره. از این رو، اهمیت رسیدگی سازمان ملل متحد به این وضعیت برای بهبود زندگی افراد اینترسکس در سراسر جهان قابل اغراق نیست.
برخلاف آنچه که تصور عموم است، اینترسکس بودن پدیده نادر و کمیابی نیست. تخمین زده می‌شود که به‌صورت میانگین، نزدیک به ۲ درصد از مردم در دنیا اینترسکس به دنیا می‌آیند که این آمار، با تعداد افرادی که با موی سرخ متولد می‌شوند، برابری می‌کند.
ازجمله کشورهایی که حامی قطعنامه شورای حقوق‌بشر سازمان ملل متحد هستند، می‌توان به آلبانی، استرالیا، اتریش، بلژیک، برزیل، کانادا، شیلی، کلمبیا، قبرس، چک، دانمارک، اکوادور، استونی، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، ایسلند، ایرلند، اسرایيل، کنیا لتونی، لیتوانی، لوکزامبورگ، مالت، مکزیک، مونته نگرو، هلند، نیوزلند، مقدونیه شمالی؛ نروژ، پاناما، پرتغال؛ جمهوری کره، رومانی سن‌مارینو، اسلوونی، آفریقای جنوبی، اسپانیا، سوئد، اوکراین، انگلستان، ایالات متحده آمریکا و اروگوئه اشاره کرد.
«اینترسکس»، «میان‌جنسی» یا «بیناجنسی»، به افرادی گفته می‌شود که اندام جنسی، آرایش کروموزومی و یا هورمون‌ها و یا ویژگی‌های ثانویه جنسی آن‌ها، با معیارهای دوگانه جنسی زن و مرد مطابقت ندارد. به زبان ساده‌تر، نوزادی متولد می‌شود که اندام جنسی او با ویژگی‌ها و صفات بیولوژیکی که ازنظر علم پزشکی برای جنس زن و مرد تعریف می‌شود، متفاوت است.
این تفاوت‌ها می‌تواند آشکار و از بدو تولد در ظاهر اندام جنسی قابل مشاهده باشد، یا اینکه نهفته و به اندام‌های جنسی داخلی، کروموزوم‌ها و هورمون‌های فرد مربوط باشد و در سال‌های بعد و با بالا رفتن سن بروز کند، یا اینکه هرگز علائمی نداشته و فرد بدون اینکه بداند، تا پایان عمر با این تفاوت‌ها زندگی کند.
به‌عنوان مثال، نوزادی با ظاهر اندام جنسی منتسب به زنانه متولد می‌شود، اما درون بدن خود بخش‌هایی از اندام جنسی منتسب به مردان را نیز دارد، یا آرایش کروموزومی و یا هورمون‌های او با آنچه ازنظر پزشکی به زنان نسبت داده می‌شود، تفاوت دارد. از نگاهی دیگر، نوزادی که با ظاهر اندام جنسی منتسب به مردانه متولد شده، اما بخش‌هایی از اندام جنسی منتسب به زنانه را نیز به‌صورت نهفته دارد. به‌عنوان مثال، بخش‌هایی از اندام‌های جنسی داخلی زنانه مانند رحم و تخمدان.
حتی نوزادی متولد می‌شود که ظاهر اندام جنسی او، ترکیبی از هر دو اندام جنسی منتسب به مردانه و زنانه است و این مساله به‌وضوح قابل مشاهده است. در مواردی نیز این تفاوت در سال‌های ابتدایی زندگی فرد به‌هیچ عنوان قابل مشاهده نیستند و با بالا رفتن سن و مخصوصا در دوران بلوغ، با نشانه‌هایی خود را بروز می‌دهند که دلیل آن می‌تواند تفاوت در هورمون‌های جنسی و یا کروموزوم‌های فرد باشد.
مطلب مرتبط:
لغت‌نامه مختصر اصطلاحات حوزه جنس و جنسیت
راهنمای حفظ حریم جنسی و جنسیتی رنگین‌کمانی‌ها در مراجعه به پزشک
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر