فیس بوک و باور های مجازی

مانی

فضای فیس بوک یا هر شبکه اجتمایی‌ دیگر وسیله ایست برای به اشتراک گذاشتن احساسات ، لحظات و گاهی دانسته ها با دوستان. از نظر برخی‌ افراد و یا شرکت‌ها و یا نویسندگان، این فضا دریچه ای است برای ارتباط بی‌ واسطه با تعدا کثیری از طرفداران، مشتریان و یا خوانندگان خود. و برخی دیگر با توجه به میزان متوسط زمان صرف شده در این قبیل فضا ها و تعداد عظیم کاربرانی که به خود اختصاص میدهند، آنرا بهترین محیط برای تبلیغات خود، عقاید و یا محصولات می دانند.

فضاهای مجازی در واقعه‌ با توجه به داشتن قابلیت‌ اطلاع رسانی همزمان به تعداد کثیری از افراد و سرعت بالای گسترش خبر ،از طرف سیاستمداران نیز مورد توجه قرار گرفته اند و حتی زمینه ساز یا باعث برخی‌ تحولات سیاسی در چند ساله اخیر شدند.

با توجه به ماهیت شکل گیری و استفاده از این فضا‌ها که بر اساس به اشتراک گذاری عکس بوده و در واقع هدف اولیه در آن پر کردن اوقات فراقت می باشد، باعث شده تا مسایل علمی‌ یا تاریخی‌ در این فضا به شکل کمرنگ تری مورد توجه باشند. هر چند امروزه با ورود برخی نویسندگان و اندیشمندان و ایجاد صفحات مجازی برای خود، در این زمینه تحولاتی صورت گرفته است ولی باید اذعان داشت که عمده فعالیت این قبیل دوستان و یا طرفداران آنها نیز در زمینه شعر یا جملات نغز می باشد تا اموزش یا اطلاع رسانی علمی و تاریخی به معنای واقعی آن. در واقع این فعالیت‌ها محدود به روحیه سازی و یا جهت دهی‌ گروهی می باشد تا آموزش.

مشکل در این فضاهای مجازی و جامعه ایران زمانی‌ آغاز میشود که نسلی قهر کرده با کتاب و مطالعه، نسلی که به تبع باور‌های غلط تاریخی‌، خودرا باهوش تر از سایر ملل دنیا می‌داند و این باور او را نه تنها تنبل که بی میل به یادگیری کرده است ، حال فضایی را یافته که میتواند در آن اطلاعات بسیار مهمی‌ را در چند سطر و یا حتی با زحمت کمتر و با نگاه به یک عکس بدست آورد.این فضا که به باور بسیاری دارای خاصیت اعتیاد اوری هم می باشد، هم اکنون با توجیه اطلاع رسانی و آموزش، نسل درگیر خود را به این باور غلط رسانده که زمان صرف شده در این فضا نه تنها تلف شده نیست که مفید هم می باشد.

نسلی که با یک "لایک" و یا به اشتراک گذاشتن عکس یا مطلبی وظیفه اجتماعی خود را انجام شده دانسته و با افتخار خود را کنشگری فعال می‌داند . نسلی که برای درک حقیقت مطلب یا عکسی که با هدف جذب  "لایک"  بیشتر و ربودن گوی سبقت از دیگر صفحات، با شعور یا احساسات مخاطب بازی می کند، حاضر به مطالعه یک مقاله یک صفحه‌ای هم نیست. نسلی که تنفر و کینه به یک باور یا یک نژاد را با نگاه به عکسی‌ ساخته شده با نرم‌افزار‌های کامپیوتری در ذهن خودشکل میدهد. نسلی که قهرمان‌هایش نه افرادی حقیقی‌ که شخصیت‌های ساخته شده توسط افراد سود جو در همین فضا می باشند. این نسل، نسلی است که آینده کشور ما را خواهند ساخت.

این فضای مجازی گاه در باور های جوانان و نوجوانان فرا تر رفته و تبدیل به تمام دنیای او می شوند. باور در ارتباط بودن با همه دنیا و یا مقبول واقع شدن از طرف همه دنیا  گاه او را به نتایج نادرستی می رساند که این نتایج پشتوانه تایید همه دنیا را با خود دارد. نتایج  یا دانسته هایی که با این پشتوانه شکل می گیرند ، در برابر هر گونه مخالفت ایستادگی می‌کنند.

با توجه به اینکه ماهیت این فضا هیچ کس و یا هیچ صفحه‌ای را برای عنوان کردن مطالب ملزم به ارایه منبع‌ موثق  نمی کند،اطلاعات نادرست و یا غیر علمی و گاه مغرضانه و عوام فریب هر روز در حال انتشار می باشند.این موضوع زمانی نقش پر رنگ تری پیدا می کند که تعدادی از گردانندگان صفحات در یک رقابت بی‌ معنی‌ و در بیشتر مواقع بی‌هدف، به  نشر اکاذیب و  یا دستکاری واقعیت و حتی گاه توهین به فرد، گروه یا دینی می کنند. بطوریکه این خبر یا اطلاعات نادرست پس از  تبدیل شدن به باور در بین اعضا هر گونه مقابله یا مخالفت را برنمی تابند و آنرا به مثابه نداشتن اطلاعات یا احمق بودن می‌انگارند.

این اطلاعات در چند قالب ارائه میشوند که هر یک تاثیر منفی‌ خود را دارند:

- اطلاعات تاریخی‌ نادرست با عکس‌های دست کاری شده و گاه اقتباس شده از یک سریال یا فیلم:

این موضوع برای نسلی که هم اکنون بخشی از تاریخ معاصر خود را در قالب دروغ‌ دریافت می‌کند یک بدبختی مضاعف است چرا که همان گونه که که بودن خود را فراموش می‌کند از کجا آمدن تاریخ و فرهنگ شهر و کشورش را هم فراموش خواهد کرد.

-قهرمان سازی از افراد خیالی و یا انتصاب غلط افراد موفق به یک قومیت:

هر انسانی به حکم حس وطن پرستی از موفقیت  هم وطنان خود و برده شدن نام کشورش در عرصه های جهانی خوشحال میشود. این موضوع‌دستاویز برخی افراد شده است تا با ایجاد شخصیت‌های خیالی با عناوین مخترع فلان دستگاه، مدیر عامل فلان شرکت  یا نسبت دادن یکی‌ از اجداد افراد مشهور به یکی از قومیت های کشورمان به ایجاد قهرمان های خیالی و جلب توجه به صفحه خود کنند.این اطلاعات نادرست باعث میشود تا کم کم این موضوع را فراموش کنیم که با وجود تمام لیاقت‌های ایران و ایرانی‌ بسیاری از مشکلات باعث شده تا در سال های اخیر کمتر در عرصه جهانی‌ مطرح باشیم.هرچند هنوز تک ستارگانی از ما در دنیای علم و مدیریت میدرخشند.

- بازی‌ با احساسات و ایجاد تکلیف کذایی:  

تصویر زجر آور از کودکی بیمار یا آسیب دیده و یا فقر مالی در گوشه‌ای از کشور یا جهان و تحریک احساسات افراد و متقاعد کردن آنها مبنی بر نشان دادن احسااست خود با فشردن یک دکمه یا توشتن یک کلمه متداولترین روش است. باور این موضوع که فعالیت شما با زدن "لایک"کمکی‌ به آن بیمار یا نیازمند خواهد کرد.باعث ارضا حسّ نوع دوستی فرد شده و به نادرست او خود را کنشگری تاثیر گذار می داند. آنگاه در مواجه با حادثه‌ای واقعی در زندگی‌ حقیقی،‌ خود را جز دسته افرادی که وظیفه خود را قبلا انجام داده دسته بندی کرده و باعث مفعول شدن فرد و در نهایت یک جامعه می گردد.

ولی عدم باور و یا اطلاع از اینکه اینگونه درخواست‌ها هرگز واقعی نبوده و در سرنوشت آن شخص آسیب دیده تاثیری ندارد کم کم به  بی‌اعتمادی در مورد هر گونه در خواست کمک منجر می شود. این بی‌اعتمادی، موسسات و یا گروه های فعال اجتماعی را برای اثبات واقعی بودن درخواست کمک خود دچار مشکل می کند.

البته باید به موضوع محدودییت‌های اجتماعی‌ موجود در کشور هم اشاره کرد که به خاطره منع های بسیار از طرف ارگان‌های دولتی با تجمع‌های اجتماعی‌ جوانان و نوجوانان امروزه فضاهای مجازی  به بهترین و تنها راه ابراز وجود و اظهار نظر و همچنین نقش آفرینی اجتماعی تبدیل گردیده است.ولی عدم استفاده درست یا آگاهی کم به سو استقاده برخی و یا نتایج فکری نادرست خواهد انجامید.

این قبیل مشکلات شاید مختص به جامعه ما نباشد. ولی‌ با در نظر گرفتن شرایط خاص تبادل اطلاعات در ایران و نیز فرهنگ مطالعه پایین، با تغییر یک نسل  می تواند شکل جدی به خود  بگیرد. آگاهی‌ از مسائل پیرامون و تاریخ و فرهنگ کشور بهترین ابزار برای حفظ موجودیت در دنیایست که به سوی جهانی‌ شدن در حال حرکت می‌باشد.در عین حل که همین فضاها در شرایط فعلی‌ نشان داده که میتواند گسترش دهنده افکار مثبت و شکل دهی‌ حرکت‌های جمعی‌ باشند در صورت عدم آگاهی‌ و فراموش کردن این موضوع که فضاهای اجتمایی‌ یک وسیله است نه چارچوب زندگی‌ ممکن است آثارت مخرّبی با خود داشته باشد.