نظر صادق زیباکلام درباره نتایج نظرسنجی آی پز: استنباط من درست نبود

انتشار نتایج نظرسنجی میراث جنبش سبز که به سفارش ایران وایر، توسط موسسه آی پز انجام شده بود، با واکنش های متنوعی در شبکه های اجتماعی مجازی داخل و خارج از کشور مواجه شد. ایران وایر با برخی تحلیلگران و اهل نظر در عرصه سیاست و رسانه درباره نتایج این نظرسنجی، گفت و گو کرده است.در نخستین بخش دیدگاه های صادق زیباکلام، استاد دانشگاه تهران و تحلیل گر مسائل سیاسی را می خوانید. او از مهم ترین حامیان دولت حسن روحانی و یک فعال اصلاح طلب محسوب می شود

صادق زیباکلام: واقعیت این است که فکر می‌کردم کسانی که به هر حال نسبت به «جنبش سبز» یک جور سمپاتی نشان می‌دهند، تعدادشان بیش تر از آن است که در این نظرسنجی آمده است. تصور می‌کردم کسانی که فکر می‌کنند در انتخابات ۸۸ تقلب شده، بایستی تعدادشان بیش تر از آن چه در این نظرسنجی آمده، باشد. اما در هر دو مورد، نتایج نظرسنجی با آن چه که دست‌کم من تصور می‌کنم، هم خوانی ندارد.

اگر فرض بگیریم که نظرسنجی درست می‌گوید، پس استنباط من خیلی درست نیست اما در عین حال، نکته‌ دیگری هم هست؛ این که ظرف شش سال گذشته علیه کسانی که «فتنه‌گر» خطاب می‌شوند، به طور منظم و شبانه روز از طریق رادیو و تلویزیون، مجلس و تریبون های نماز جمعه و جماعت تبلیغات انجام شده است. به بیانی دیگر، تمام تریبون های موجود علیه این جریان و این اشخاص بوده‌اند و در این شش سال حتی شش دقیقه هم به کسانی که متهم به «فتنه» بوده‌اند، امکان استفاده از هیچ‌گونه تریبونی داده نشده است تا از خود دفاع کنند و حتی برای مردم بگویند که چه فکر می‌کنند و یا اگر می‌گویند تقلب شده، دلیل‌ شان برای اثبات این موضوع چیست و... . یعنی جامعه از طرف مقابل که متهم شده هیچ چیزی نشنیده و هر چه شنیده، به اصطلاح  از سوی حکومت و مدعیان و مخالفان این جریانات بوده‌ که تریبون ها را در دست داشته‌اند. 

بنابراین، شاید خیلی هم دور از ذهن نباشد که این شش سال بمباران تبلیغاتی دست کم روی عده‌ای تاثیر بگذارد و در آن ها تردید ایجاد کند. شاید اگر در این مدت به طرف مقابل هم یک هزارم حکومت اجازه داده می‌شد که نظرشان را بگویند و از خودشان دفاع کنند، تا حدودی روی نتیجه این نظرسنجی تاثیر می‌گذاشت.

فکر می‌کنم آن چه در مورد حصر در این نظر سنجی آمده، تا حدود زیادی با واقعیت‌های جامعه هم‌خوانی دارد زیرا کسانی که حصر برایشان مهم و مطرح است، توده‌های مردم نیستند. در پنج سال گذشته که حصر اتفاق افتاده، تنها جایی که این موضوع مطرح و به نفع آقایان کروبی و موسوی شعار داده شده، فقط در دانشگاه ها بوده است؛ یعنی داستان حصر مثل داستان 16آذر در دوران رژیم گذشته شده است. آن زمان هم درباره روز 16 آذر فقط در محیط‌های دانشگاهی حرف زده می‌شد. الان نیزفقط در بعضی از گردهمایی‌های دانشجویی، دانشجویان علیه حصر و به نفع آقایان موسوی و کروبی شعار می‌دهند. البته این حرکت در محیط‌های دانشگاهی هم از بعد از انتخابات بیست و چهارم خردادماه، یعنی از دو سال پیش شروع شده است.

غیر از دانشگاه ها، تنها جایی که از حصر گفته شده، یا در مجلس بوده که برخی نمایندگاه تندروی «جبهه پایداری » آقایان موسوی و کروبی را به خیانت متهم کرده و گفته اند نظام درمورد این ها ارفاق کرده که اعدام‌شان نکرده و یا برخی از ائمه جمعه درباره حصر حرف زده‌اند که آن ها هم به شدت به آقایان کروبی و موسوی حمله کرده اند.

بنابراین، باید این نکته را بگویم که  درباره حصر حسب ظاهر، همان چیزی است که در آمار آمده است. ولی این همه واقعیت نیست؛ یعنی اگر نظرسنجی در محیط‌های دانشگاهی گرفته می‌شد، به طور یقین نتیجه خیلی تفاوت داشت.

بعضی می‌پرسند آیا نتایج این نظرسنجی باعث ناامیدی می‌شود؟ باید بگویم اگر تنها ملاک شما برای آزادی‌خواهی و دموکراسی خواهی این نظرسنجی باشد، یک مقداری ناامیدی، افسردگی و سرخوردگی باخودش می‌آورد. اما من معتقدم که نظرسنجی، همه داستان نیست. البته من به هیچ وجه صحت نظرسنجی را زیر سوال نمی‌برم اما همه واقعیت‌های جامعه ایران را نمی‌توان در یک نظرسنجی منعکس کرد. اگر شما ظرف 17، 18 ماه گذشته همراه من بودید و در فضاهای دانشگاهی حضور پیدا می‌کردید، می‌دیدید که دانشجویان به دفعات به نفع رفع حصر زندانیان سیاسی شعار می‌دهند. در حالی که اگربا حجت الاسلام «علم الهدی» در همین 17، 18 ماه گذشته در جلسه های سخنرانی شرکت می‌کردید، می‌دیدید که ای بسا برای مرگ و اعدام آقایان موسوی و کروبی به دفعات شعار داده می‌شد.  از این بابت، متاسفانه جامعه حالت دو قطبی بدی پیدا کرده و در نظرسنجی ما نمی‌توانیم ضایعه دو قطبی جامعه را نشان دهیم.

مسوولان می‌توانستند سیاست هایی اعمال کنند که جامعه این قدر دچار تضاد و قطبیت نشود. رویکردی که کسانی مثل آقای هاشمی رفسنجانی و آقای خاتمی بعد از حوادث بیست و دوم خرداد پیشنهاد کردند که یک دلجویی و آشتی ملی بود، می‌توانست فضا را بهبود بخشد اما متاسفانه دیگران این اعتقاد را ندارند. در عین حال، ما نباید از این نظرسنجی دچار ناامیدی و سرخوردگی شویم چون در مقابل این نظرسنجی، مردمی را داریم که در انتخابات دو سال پیش شرکت کردند و پویایی جامعه ایرانی را نشان دادند. به هر حال، مردم ما نشان دادند که خواهان تغییر هستند.

برای دیدن سوالات وخلاصه  نتایج این نظرسنجی اینجا را کلیک کنید.