عامل موثردر به دام انداختن دو بمبگذار در بوستون چه بود؟

به روزشده درساعت ۶:۲۵ صبح جمعه به وقت تهران: مظنون دوم هم توسط پلیس شهربوستون دستگیر شد.

نزدیک ساعت چهارصبح روزپنج شنبه به وقت شرق آمریکا، چیزی حدود دوازدونیم ظهر به وقت ایران، پلیس بوستون اعلام کرد که یکی از دو مظنون بمب گذاری مسابقه ماراتن بوستون روز سه شنبه در یک درگیری خیابانی کشته شده و صدها پلیس هم در منطقه ای از شهر دائما حلقه محاصره را برای دستگیری نفر دوم تنگ تنگ تر می کنند. درتمام مدت، خبرنگاران رسانه های محلی و همچنین رسانه های ملی و شبکه های تلویزیونی به پوشش لحظه به لحظه خبرهای مربوط به شکار این دو مظنون پرداختند. برنامه زنده تا صبح ادامه داشت و تیم های خبرنگار نوبت به نوبت عوض شدند تا میلیون نفری که در آمریکا و سراسر جهان موضوع را پیگیری می کردند، در جریان خبرهای آن قرار بگیرند.

اما جستجو برای یافتن افرادی که دراین حادثه تروریستی دست داشتند، به جایی نمی رسید اگر دهها وصدها نفری که درمنطقه نزدیک به بمب گذاری بودند، عکس ها و فیلم های خودشان را به پلیس و رسانه ها نمی دانند. پلیس فدرال آمریکا اعلام کرد که هزاران عکس و فیلم ویدئویی را برای پیدا کردن سرنخ مرور کرده که بسیاری از آنها یا دوربین های مداربسته ساختمان های افرادمحلی بودند یا کسانی که نزدیک به خط پایان در انتظار دوستان و اعضای خانواده شان بودند و می خواستند لحظات نهایی عبور از خط پایان را برای تاریخ ثبت کنند.

دومظنون دریکی از عکس هایی که توسط مردم حاضر درمحل برگزاری مسابقه ماراتن گرفته شده بود، نشان داده می شود. این عکس ها درنهایت منجر به شناسایی دونفری که دراین بمب گذاری دخیل بودند شد.

با این حال در میان عکس ها و ویدئوها آنها - بدون آنکه روحشان هم خبردار باشد - چهره افرادی را ثبت کردند که بعدا صدها مامور پلیس بعد از ساعت ها مطالعه و بررسی، دو مظنون به شرکت در این بمب گذاری را در لابه لای آنها بیرون کشیدند. درعکس هایی که از دو مظنون طی ۲۴ ساعتی که منجر به کشته شدن یکی و فراری شدن دیگری انجامید و روی تلویزیون هر چند ثانیه و دقیقه یک بار نمایش داده شده، دیده می شد یک نکته توی چشم می زد و آن اینکه این دو نفر در تمام مدتی که کوله پشتی های حاوی بمب را در میان آن همه جمعیتی که برای ماراتن جمع شده بودند، با خود حمل می کردند، اصلا تصورش را نمی کردند که دهها و صدها دوربین تصاویر آنها را بدون اینکه بخواهند و یا حتی بدانند، ثبت می کنند. اگر این دو لحظه ای فکر می کردند که دوربین ها آنها را گرفته اند و یا با جمع کردن صدها تصویر از شماری زیادی افراد حاضر در محل توسط پلیس، آنها ممکن است شناسایی شوند، خیلی طبیعی بود که بلافاصله بعد از این اتفاق شهر و یا حتی کشور را ترک کنند.

اما چرا این کار را نکردند؟ برای اینکه قدرت شهروند خبرنگاران و دوربین های شخصی آماتور را در ثبت رویدادهای آن ساعت شوم نادیده گرفتند. اینکه این افراد غیر مرتبط درکنارهم، می توانند زندگی را به نقطه بازگشت ناپذیری برایشان برسانند و اینکه چطور این دوربین های خاموش می توانند منجر به یک خیر اجتماعی شود و به مقامات کمک کنند تا مجرم یا مجرمانی خیلی پیش از آنکه انتظار می رفت، به چنگال عدالت بیافتند. همه آنها که در جریان این تحقیق و ردیابی مشارکت کردند و عکس و فیلمشان به نوعی روند کار پلیس را به جلو برد، ناگهان از یک عابر پیاده یا یک ناظر علاقه مند، تبدیل به شهروندخبرنگارانی شدند که آنچه ثبت کردند، کمک بزرگی شد به یک موضوع جنایی که یک کشور با علاقه مندی و نگرانی غیرقابل وصفی دنبال می کرد.

نمونه چنین تاثیری را البته همه ما درجریان ناآرامی های بعد از انتخابات به یاد می آوریم که درنبود رسانه های مستقل و یا سرکوب شدید مطبوعات و روزنامه نگاران، چگونه دوربین های تلفن های همراه را عملا به رسانه ای قدرتمند برای ثبت وقایع و انتقال آن به فضای خارج از خفقان تبدیل شدند. صرف نظر از رویدادهایی از انچه بعد از انتخابات ایران شاهد بودیم و آنچه در بوستون رخ داد، شهروندخبرنگاری روز به روز به بخشی از چرخه رسانه ای جامعه ایی که در آن زندگی می کنیم تبدیل می شود و روزی نیست که ما بخشی از خبرهایی که در روز می خوانیم و می بینیم محصول کار شهروند خبرنگاران نباشد.

به خصوص آنکه رسانه های آنلاین و چاپی، روز به روز محدویت های مالی جدی تری را شاهد هستند و استخدام خبرنگاران مبرز برای پوشش حوزه های مختلف عملا امکان ناپذیر می شود. اما ایجاد ارتباط موثر با شهروند خبرنگاران و آنها را به مثابه چشم و گوش های جامعه در انتقال آنچه در گوشه وکنار شهروکشور رخ می دهد، یک موضوع جدید و جدی برای رسانه ها و جوامع امروزی است. در ایران وایر، ارتباط با شهروندخبرنگاران و نور انداختن به موضوعات و مسائلی که شاید دیده نشوند یا نه به اندازه ای که باید، درجای جای کشور، یک هدف عمده واساسی است. این رسانه به نحوی طراحی شده که ارتباط با شهروند خبرنگاران تسهیل شود و برای آنها که چنین دغدغه یا علاقه ای را جدی می گیرند، فرصت هایی برای آموزش و ارتقاء مهارت ها و توانایی شان فراهم بیاید.

حادثه غمبار بوستون یکی از نقاط اوج نقش خبرنگارشهروندان تصادفی برای مداخله در یک موضوعی با خیر عمومی بود. اگر چه نباید فراموش کنیم این موارد به نوعی استثنا هستند و ظرفیت های خبرنگاری شهروندی در گستره وسیعی از موضوعات، می تواند عامل موثری برای کمک به ارتقاء سطح فرهنگ و به چالش کشیدن مسائل جامعه مان داشته باشد. چرا که با توجه جلب کردن به موضوعاتی که هیچ گاه امکان خبر شدن ندارند، زمینه را برای تغییر ایجاد کند. اگر علاقه مندهستید بیشتر درمورد اینکه چطور می توانید شهروند خبرنگار ایران وایر شوید، روی صفحه فیس بوک و وب سایت منتظر توضیحاتی بیشتری باشید.