ریحانه طباطبایی، جرم: خبرنگاری

نام: ریحانه طباطبایی

سوابق حرفه ای: همکاری با روزنامه های فرهیختگان، بهار، کلمه سبز و شرق. همکاری با مجله های ایران فردا و چلچراغ و خبرگزاری سینا. عضو جبهه مشارکت اسلامی 

اتهامات: تبلیغ علیه نظام. توهین به جلیلی و محمدباقر قالیباف در فیس‌بوک. زنده نگه داشتن جریان فتنه و ...

چند ماه پیش، روزی که حسین نورانی نژاد به شش سال حبس محکوم شد، ریحانه طباطبایی در صفحه فیس‌بوکش نوشت: «پیام روشن است و شفاف». پیام روشن و شفاف بود و چندی بعد وقتی ریحانه که در ستاد جوانان روحانی فعال بود، برای تفهیم یک اتهام تازه به شعبه دو دادسرای شهید مقدسی اوین رجوع کرده بود، برای بار سوم بازداشت شد.

بار نخست ریحانه روز 21 آذرماه سال 1389 از سوی اطلاعات سپاه بازداشت‌ شد. او در بند دو الف تحت بازجویی بود و به مدت 36 روز در انفرادی به سر می‌برد. اتهام او «تلاش برای حذف نظارت استصوابی شورای نگهبان و آزادی زندانیان اغتشاشات و فتنه گران و زنده نگه‌داشتن جریان فتنه» اعلام شد. او 26 دی‌ 89 به قید وثیقه 60 میلیون تومانی آزاد شد. ریحانه، فروردین‌ 90 در شعبه 28 دادگاه انقلاب به ریاست قاضی مقیسه به یک سال حبس تعزیری محکوم شد. بار دوم ریحانه، 12 بهمن 91، به دنبال بازداشت گسترده روزنامه‌نگاران ایرانی، مجددا در خانه‌اش بازداشت شد. دادستان تهران این بار در بیان دلیل بازداشت ریحانه که به همراه کیوان مهرگان، فرزانه روستایی و احمد غلامی از روزنامه شرق بازداشت‌شده بودند، ادعا کرد «آنان درصدد نوشتن اطلاعیه علیه نظام بوده‌اند و جرم امنیتی دارند». مادر ریحانه طباطبایی دراین‌باره گفت: «تعدادی مأمور در یک صبح سرد زمستانی به منزل ما آمدند و ریحانه را بازداشت کردند. عده‌ای پایین پنجره، توی کوچه، ایستاده بودند، ریحانه گفت بفرمایید بالا. گفتند نه ما از منکرات هستیم برای مواد مخدر آمدیم و با طبقه بالای شما کار داریم. اما ریحانه گفت برای بردن من آمده‌اید، چرا حرف الکی می‌زنید؟ بیایید داخل. پرسیدند که آقاتون خانه است؟ گفتیم بله و در را باز کردیم. آمدند داخل خانه و همه‌جا را گشتند، حتی انباری و داخل ماشین‌ها را. داخل همه اتاق‌ها را گشتند، اما خیلی به هم نریختند. دفترچه‌های یادداشت و کیس کامپیوتر ما را هم بردند. آقای خاتمی چند روز پیش برای تولدش دستخطی داده بودند که ریحانه آن را قاب کرده بود که این قاب را هم با خود بردند.»

ریحانه توسط نیروهای وزارت اطلاعات به بند 209 زندان اوین منتقل شد. این بار هم او یک ماه را در حبس گذراند و سرانجام با وثیقه 200 میلیون تومانی از زندان آزاد شد. اما این پایان ماجرای ریحانه نبود. برای آن اتهام از خانواده‌اش وثیقه 200 میلیون تومانی دریافت کردند اما پس از ارائه سند به او اعلام شد که باید برای اجرای حکم زندان پرونده سابق خود راهی بند زنان زندان اوین بشود. مادرش در شرح این ماجرا می‌گوید: «ریحانه در شعبه دو دادسرای شهید مقدس تفهیم اتهام شد و همان موقع دفاع آخر را هم نوشته و به من گفتند که سریع‌تر وثیقه را پیگیری کنم. من کارهای اداری وثیقه را انجام دادم و برگشتم که دیدم ریحانه می‌گوید که وثیقه ظاهرا نیاز نیست و من را برای حکم قبلی به اجرای احکام می فرستند. کارهای انتقال به بندزنان را در چشم بر هم زدنی انجام دادند. من را هم فرستادند پیش بازپرس. گفتند وثیقه را بده. من اعتراض کردم که وقتی دخترم را فرستادید زندان برای چه باید سند بگذارم؟ که گفتند اگر سند را نگذاری نمی‌توانی ازاینجا خارج شوی. حداقل دو روز دیگر از من سند می‌خواستید نه اینکه دقیقا روزی که دخترم را فرستادید زندان و این‌همه استرس به من و ریحانه وارد کردید. گفتند نه ما قصدمان در ابتدا این نبود ولی الان تصمیم عوض‌شده و ایشان باید برود زندان و شما هم باید وثیقه را بدهید. برای من خیلی عجیب است که هم ریحانه در زندان باشد و هم ما وثیقه بگذاریم.»

مادر ریحانه درباره اتهام جدید او هم می‌گوید: «اتهام‌هایی که زده بودند هم خنده‌دار بود. بازپرس به من گفت که قرار بود اتهام تبانی باشد اما با توجه به اینکه دختر خوب و صادقی است ما فقط اتهام تبلیغ علیه نظام را نوشتیم. رفتن به شهرکرد یکی از اتهامات ریحانه بوده. آن‌هم در جشنی که دولتی بوده و مجوز داشته دختر من هم فقط یکی از حاضران در این جشن بوده. معنی این اتهام ازنظر من این است که توپ را به زمین آقای روحانی بیندازند که من اعتراض کنم و بگویم آقای روحانی همایشی که دختر من برای آن محکوم‌ شده، همایشی بوده که اعضای ستاد شما برگزار کردند و شما باید واکنشی داشته باشید و ایشان را محکوم کنم. ریحانه نه دعوت‌کننده بوده نه سخنران. او هم مانند خیلی‌های دیگر در این برنامه حاضرشده. یعنی می‌خواهند همه‌ شرکت‌کنندگان را به این بهانه حکم بدهند؟ یا سفر به سیستان و بلوچستان را مطرح کردند. ریحانه رفته بود آنجا برای کودکان بی‌سرپرستی که شناسنامه ندارند، حالا یا افغان هستند یا هر چه تحقیق کند و ببیند برایشان چه‌کار می‌توان کرد. استاتوس های فیس‌بوک و حتی کامنت های دیگران را در پرونده‌اش منظور کرده بودند که این‌ها جرم است.»

ریحانه 20 آبان 93 و پس از تحمل قریب به پنج ماه حبس تا زمان صدور حکم دادگاه برای پرونده جدیدش که به اتهام «تبلیغ علیه نظام» برای او تشکیل شده بود از زندان آزاد شد. در طول پنج ماه اقامت ریحانه در زندان دو بار مقرر شد دادگاه برای بررسی اتهام جدیدش تشکیل شود. نخست روز یکم مهرماه بود که به علت سفر ابوالقاسم صلواتی، قاضی دادگاه به مکه، دادگاه برگزار نشد و بار دوم نیز اواخر مهرماه که وکیل ریحانه درخواست به تاخیر انداختن دادگاه را ارایه داد. در نهایت، روز نهم آذرماه، پرونده ریحانه در شعبه 15 دادگاه انقلاب مورد رسیدگی قرار گرفت. ریحانه طباطبایی دو روز پیش در صفحه فیس بوکش خبر داد که پس از سه هفته از تاریخ تشکیل دادگاه، "حکمم صادر شد. یک سال حبس و دوسال محرومیت....البته این حکم دادگاه بدوی است و قابل تجدید نظر."

--------------------------------------------------------

در طول چهار سال گذشته، روزنامه نگاران و وبلاگ نویسان از مهم ترین قربانیان آزادی بیان در ایران بوده اند. احکام قضایی ناعادلانه و غیرشفاف علیه آنها صادر شده و حکومت سعیکرده امکان و امنیت کاری آنها را به حداقل برساند. ایران وایر در مجموعه ای مفصل می کوشد با روایت سرنوشت اهل رسانه که در طول سال های گذشته گرفتار آزارهای قضایی و امنیتی حکومت ایران شده اند، پرونده ای برای ثبت در حافظه تاریخی رسانه ها و سیاست فراهم آورد. 

این پرونده در دو بخش انگلیسی و فارسی منتشر می شود. گام نخست به قربانیان پس از انتخابات 88 می پردازد. گام دوم به قربانیان پس از انقلاب 57 اختصاص دارد و در گام سوم به روزهای پیش از انقلاب اسلامی باز می گردیم.

ما در حال تکمیل کردن اطلاعات افراد هستیم. اطلاعاتی که در هر بخش منتشر می شود، اطلاعات نهایی و تایید شده ایران وایر محسوب می شوند ولی به منزله همه اطلاعات موجود نیستند. ممکن است شما به عنوان مخاطب و یا یکی از قربانیان سال های اخیر، اطلاعات بیشتری داشته باشید، می توانید در این مسیر ما را برای کامل کردن این مجموعه یاری کنید. در این زمینه اگر پیشنهادی برای بهتر شدن روند انتشار و یا افزایش دقت و جامعیت اطلاعات مربوط به هر یک از افرادی که از این پس در این مجموعه نامشان اعلام می شود، دارید، می توانید با این پست الکترونیک در تماس باشید:[email protected]

این مجموعه اکنون در وب سایت خبرنگاری جرم نیست http://www.journalismisnotacrime.me/

در دسترس همگان است. ایران وایر امیدوار است انتشار این مجموعه یک گام مقدماتی در مسیر تدوین و ثبت اسناد حقوق بشری مربوط به ایران باشد. امری که امروزه فعالان مدنی، سیاسی و حقوق بشری بیش از هر زمان دیگر به آن نیازمند هستند و باید در مسیرش بکوشند.