حکم توقیف چگونه جیب خبرنگاران را خالی می کند؟

می گوید اگر بخواهد دفتر خاطراتش را ورق بزند و حساب و کتاب کند که تا حالا چند مجله و روزنامه کار کرده که به هزار و یک دلیل از جمله توقیف، حق التحریر و ... حقوقش را نداده اند، یک هفته ای وقت لازم دارد. حالا به این فهرست طولانی آقای روزنامه نگار، روزنامه «مردم امروز» هم اضافه شده است.

البته او خوش بین است که در این روزنامه تسویه حساب انجام می شود و مدیران آن از نظر اقتصادی خوش قول هستند. ولی قصه به حقوق یک ماه باز نمی گردد. یک روزنامه نگار به وقت انتشار یک روزنامه برنامه ریزی کرده، انتخاب می کند که کدام پیشنهاد کاری را بپذیرد. او وقتی روزنامه ای مثل مردم امروز را انتخاب می کند، فرصت های دیگری را از دست می دهد که خطر توقیف هم تهدیدشان نمی کند و شاید حقوق بهتری هم بدهند.

حالا آن فرصت ها از دست رفته و مشخص نیست فرصت بعدی برای کار کردن کی فراهم می شود. این طوری است که می شود گفت در میان انبوه بازندگان توقیف روزنامه ای چون مردم امروز، از نظر عددی، روزنامه نگاران و خبرنگاران جزو پرجمعيت ترين گروه به حساب می آيند. افرادی که حقوق ماهانه آن ها تنها بين يک ميليون و 200 تا يک ميليون و 500 هزار تومان است.

البته اين رقم خود گواه فشار اقتصادی است که صاحبان اين حرفه تحمل می کنند. بانک مرکزی نوزدهم شهريورامسال گزارش داد که « بودجه خانوار» براساس آخرين گزارش ها،۲۸ ميليون تومان در سال بوده است. این عدد البته مربوط به میانگین 79 شهر ایران است و در تهران اوضاع به گونه ای دیگر بوده و رقم ها بالاتر است.

براساس محاسبات بانک مرکزی، متوسط هزينه يک خانواده در تهران تا پیش از عيد گذشته،۴۰ ميليون و ۹۳۱ هزار تومان بوده و در آستانه نوروز 94، اين هزينه حتما و حداقل به اندازه نرخ رسمی تورم که حدود ۲۰ درصد اعلام شده، رشد داشته است.

هم اکنون حقوق يک کارمند ساده دولت با سابقه کم‌تر از 10 سال در حدود ماهی يک ونيم ميليون تومان است؛ رقمی نزديک به حقوق خبرنگاران بي‌کار شده مردم امروز. ولی امنيت شغلی کارمندان دولت به آن ها اين فرصت را می دهد تا خود را به بانک ها مقروض و با دريافت وام بانکی يا تسهيلات دولتی، برخی از مشکلات مالی خود را برطرف کنند. اما چنين امکاناتی به طور معمول برای روزنامه نگاران فراهم نيست.

بخش قابل توجهی از روزنامه نگاران در مناطق شرقی تهران مانند تهران پارس، رسالت و نارمک و يا نواحی غربی مانند پونک، شهران و صادقيه و در خانه های اجاره ای زندگی می کنند. برای درک فشار هزينه های اجاره خانه که به طور عمده مهم‌ترين پرداخت ماهانه خبرنگاران است و از اين ماه بيش‌تر از قبل دغدغه آن ها می شود، می توان به آمار رسمی و سپس به مشاهدات ميدانی توجه کرد.

بر اساس گزارش مرکز آمار ايران که پنجم آذرماه امسال منتشر شد، نرخ اجاره به علاوه 3 درصد وديعه برای هر مترمربع در منطقه های 4 و 8 تهران که شامل محله هايی مانند تهران پارس و نارمک می شود، حدود ۲۰ هزار تومان بوده است. به بیانی ديگر، يک آپارتمان 100 متری در اين نواحی شرقی تهران به طور متوسط ماهی دو ميليون تومان اجاره داده می شود. مشاهدات ميدانی هم نشان می دهند که اجاره يک آپارتمان ۶۰ متری هشت سال ساخت نه چندان شيک در تهران پارس، به حداقل ماهی ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان بودجه نياز دارد.

مرکز آمار ایران متوسط نرخ اجاره در منطقه 5 تهران که پونک و شهران در آن واقع شده را نيز برای هر مترمربع، ۲۱ هزار و ۳۰۰ تومان اعلام کرده است؛ يعنی برای يک آپارتمان 100 متری در اين منطقه غربی پايتخت، ماهی دو ميليون و ۳۱۰ هزار تومان اجاره خانه بايد پرداخت. 
نمونه های واقعی نيز حاکی از آن است که نرخ اجاره يک آپارتمان ۶۰ متر مربعی 10 سال ساخت در حوالی صادقيه، حدود يک ميليون و ۲۰۰ هزار تومان است.

ارقام اجاره خانه نشان می دهد که هزينه مسکن در تهران به تنهايی از درآمد يک خبرنگار بيش تر است. بنابراين، روزنامه نگار برای پوشش هزينه های خود، يا به کمک خرج ديگری نياز دارد يا اگر تشکيل خانواده داده باشد، بايد هزينه های زندگی را به همراه همسر تامين کند.

بانک مرکزی هزينه خوراک در تهران را نزديک به سالی ۶ ميليون و ۷۰۰ هزار تومان برآورد و هزينه حمل و نقل را نيز سالانه ۲ ميليون و ۸۶۰ هزار تومان اعلام کرده است. صرف نظر از اين که در اين ارقام ميانگين، هنوز تورم سال جاری لحاظ نشده، می توان نتيجه گرفت که اگر خبرنگار بي‌کار شده مردم امروز تنها فرد شاغل خانواده خود بوده باشد، بيش‌تر از نصف حقوق خود را بايد صرف خوراک و حمل ونقل کند.

طبق گزارش بانک مرکزی، در ۱۵ درصد خانواده های شهری ايرانی دو فرد شاغل و در۵۷ درصد خانواده ها يک فرد شاغل وجود دارد و در ۲۴ درصد خانوارها اساسا فرد شاغلی وجود ندارد.

اگر اين نسبت ها برای جامعه روزنامه نگاران نيز به همين صورت صدق کند، می توان نتيجه گرفت که خانواده های نيمی از خبرنگاران مردم امروز به جمع خانوارهايی پيوستند که ديگر شغلی ندارند.