قرار نبود معمایی در میان باشد؛ دو نفر تمام ماجرا را تعریف می‌کردند و رسانه‌ها هم بی‌کم‌وکاست حرف‌های آن ها را بازتاب می‌دادند؛ به همین سادگی. همه متقاعد شده بودند غرش شیرهای ایرانی را به زودی از پشت میله‌های «باغ‌وحش ارم» خواهند شنید اما با اظهارنظر اروپایی‌ها، گفته‌های آن دو مسوول و تمام اخبار قدیمی رنگ باختند. واقعیت در هزارتویی پیچ‌درپیچ اسیر شد.
حالا سوال‌ها یکی پس از دیگری شکل می‌گیرند؛ اگر اروپایی‌ها شیرها را به ایران نمی‌دهند و باغ‌وحش ارم مصمم است آن‌ها را به تهران بیاورد، این گربه‌های بزرگ‌جثه قرار است از کجا بیایند؟ آیا باغ‌وحش ارم در قاچاق حیات‌وحش دستی دارد؟ آیا انتشار نامه جعلی برای انحراف افکار عمومی بوده است؟ و...
گیرنده کیست؛ ژوزه یا ایمان؟
چندی پیش مسوولان باغ‌وحش ارم نامه‌ای منتشر کرده و با استناد به آن می‌گفتند به زودی دو قلاده شیر ایرانی به تهران منتقل می‌شوند. آن‌ها ادعا می‌کردند ارم به عضویت افتخاری «برنامه گونه‌های در خطر انقراض» (EEP) درآمده است.
در این نامه دست‌کاری شده که امضای رییس «اتحادیه باغ‌وحش‌ها و آکواریم‌های اروپایی» (EAZA) در آن دیده می‌شود، اثری از انتقال شیرها نیست.
پس از پی‌گیری‌های «ایران‌وایر»، مشخص شد این نامه اصالت ندارد. افزون بر این که اتحادیه باغ‌وحش‌های اروپایی، عضویت ارم در EEP را تکذیب کرد.
با نگاهی دقیق‌تر به نامه دست‌کاری شده، می‌توان دریافت که نه تنها در دو قسمت آن کلمه «شیرآسیایی» (Asiatic lion) با فونت دیگری در متن گنجانده شده بلکه گیرنده نامه، «ایمان عزیز» نیست.
نامه اصلی خطاب به «ژوزه دیاس فریرا» (José Dias Ferreira)، به نشانی لیسبون، پایتخت پرتغال نوشته شده است. او هماهنگ‌کننده EEP در ارتباط با پلنگ ایرانی است.
این که چه‌گونه جاعل (یا جاعلان)، نام و نشانی گیرنده اصلی نامه را حذف نکرده‌اند، همان‌قدر عجیب است که عبارت شیر آسیایی را با فونت دیگری درون متن گنجانده‌اند.
عجیب‌تر این که نامه‌ای چنین مشکوک (و حتی الکن از نظر محتوا) از سوی «ایمان معماریان»، دام‌پزشک باغ‌وحش ارم در شبکه‌های مجازی در دسترس عموم قرار گرفت.
به گفته «ایرج جهانگیر»، مدیرعامل «ارم سبز» (زیرمجموعه‌ای از بنیاد مستعضعفان که باغ‌وحش بخشی از آن است)، وظیفه نامه‌نگاری و مکاتبه‌ها با اتحادیه باغ‌وحش‌های اروپایی به عهده معماریان بوده است. این نامه پس از انتشار گزارش «ایران‌وایر»، از فیس‌بوک باغ‌وحش ارم و نیز صفحه شخصی دام‌پزشک حذف شد.
آمیختگی راست و دروغ
گرچه تردیدی در غیرواقعی بودن نامه وجود ندارد اما ایرج جهانگیر، مدیرعامل مجموعه ارم سبز در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» به عضو شدن باغ‌وحش تحت مدیریتش در EEP تاکید می‌کند و می‌گوید حق عضویت سالانه این برنامه نیز پرداخت شده است.
در همین ارتباط، دام‌پزشک باغ‌وحش ارم نیز پیش‌تر به «ایران‌وایر» گفته بود حق عضویت برای باغ‌وحش‌هایی که عضو اتحادیه باغ‌وحش‌ها و آکواریم‌های اروپایی نیستند اما می‌خواهند به صورت موردی با EEP همکاری داشته باشند، ۱۲۰ یورو است. ایمان معماریان هم‌چنین به مکاتبه‌هایی اشاره کرد که بر مبنای آن، قرار بود کارشناسان اروپایی اواخر ماه می (هفته اول خردادماه) راهی تهران شوند. با این حال، هنوز از سفر آن‌ها به ایران خبری نیست.
آیا خبر انتقال شیرهای ایرانی به ارم هم دروغ بود؟ «مریم مرادی»، عضو «گروه حامیان حیات‌وحش ایران» در این ارتباط به «ایران‌وایر» می‌گوید: «برنامه‌ریزی برای ورود شیر آسیایی به ایران واقعیت داشت اما عضویت باغ‌وحش تهران در EEP دروغ بود. مسوولان باغ‌وحش ادعا می‌کردند شیرها تحت نظارت این اتحادیه و به صورت رایگان به تهران منتقل می‌شوند.»
به اعتقاد او، نبود نظارت بر عملکرد باغ‌وحش ارم دلیل اصلی نشر اخبار غیرواقعی است: «مقصر اصلی، سازمان محیط زیست است که همیشه در نظارت بر باغ‌وحش‌ها کوتاهی می‌کند. در این مورد خاص هم این سازمان مطلع بود اما باز بی‌تفاوت از کنار ماجرا گذشت.»
دکتر «رامک روشنایی»، فعال حقوق حیوانات نیز در واکنش به انتشار این نامه جعلی به «ایران‌وایر» می‌گوید: «حامیان حیوانات از رفتار مسوولان باغ‌وحش ارم متعجب و از نبود یک مرجع قانونی برای رسیدگی به این موضوع خشمگین هستند. دروغ‌های گفته شده باعث مصمم‌تر شدن مخالفان باغ‌وحش‌ها می‌شود.»
به اعتقاد او، هدف از انتشار خبر عضویت ارم در EEP و ورود شیرهای ایرانی، جلوگیری از اعتراض به وضعیت وخیم ارم در جریان اعتراض‌هایی است که به سیرک‌ها و باغ‌وحش‌ها شده است.
این فعال حقوق حیوانات اضافه می‌کند: «دام‌پزشک ارم در بیشتر جلسه‌هایی که در خصوص رسیدگی به وضع باغ‌وحش‌ها و سیرک‌ها تشکیل می‌شد، حضور داشت و مرتب یادآوری می‌کرد که ارم طبق استانداردهای اتحادیه باغ‌وحش‌های اروپایی عمل می‌کند.»
انتقال قاچاقی یا قانونی
عزم مجموعه ارم برای افزودن دو شیر ایرانی به باغ‌وحش، جزم است؛ هم قفس آن‌ها ساخته شده و هم مدیرعامل ارم سبز بر این نقل و انتقال صحه می‌گذارد.
ایرج جهانگیر به «ایران‌وایر» می‌گوید هر طور شده، خودش دو توله شیر را به باغ‌وحش تهران منتقل می‌کند.
او وقتی در برابر این پرسش قرار گرفت که آیا عبارت «هر طور شده» می‌تواند به معنی همکاری با قاچاق‌چیان حیات‌وحش باشد، پاسخ داد که پس از طی شدن روال قانونی، تمام مدارک مربوط را در جیبش می‌گذارد و بعد شیرها را راهی تهران می‌کند.
شیرها قرار است از کجا و به چه شکل به پایتخت دود و غبار ایران منتقل شوند؟ جهانگیر به این سوال پاسخ دقیقی نمی‌دهد.
در این باره «سپهر سلیمی»، فعال حقوق حیوانات به «ایران‌وایر» می‌گوید: «این سوالی است که همه در پی پاسخ آن هستیم و کشف آن حتما بر عهده دستگاه‌های نظارتی است.»
او به نکته دیگری نیز اشاره می‌کند: «پیدا کردن هیچ حیوانی در بازار قاچاق حیات‌وحش ناممکن نیست و اتفاقا خیلی هم آسان است. قاچاق حیات‌وحش پس از قاچاق مواد مخدر، جعل اسکناس و قاچاق انسان، به چهارمین فعالیت بین‌المللی غیرقانونی در جهان تبدیل شده است. برآورد می‌شود گردش مالی قاچاق حیات وحش سالانه ۷۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار در سال باشد.»
او در عین حال، با اشاره به این که فعالیت‌های باغ‌وحش ارم از نظر کمی و کیفی گسترش داشته است، می‌گوید: «جایگاه‌های جدیدی ساخته و حیوانات بیش‌تری هم به این مجموعه اضافه شده اند. اقدامات کیفی شاید در ظاهر برای رفاه حیوانات باشد اما در واقع، باغ‌وحش ارم سعی دارد اسارتگاه‌هایش را افزایش دهد. اتفافات دردآور بسیاری در سال‌های گذشته در این باغ‌وحش رخ داده است؛ از قتل عام شیرها تا خفه شدن ببر بنگال. همین‌طور فروش گوشت گوزن‌های اروپایی یا فروش توله شیرها.»
به عقیده سلیمی، این احتمال وجود دارد که با رسانه‌ای کردن ورود شیر، باغ‌وحش تهران قصد داشته است مشکلات مدیریتی خود را پنهان کند تا از گزند انتقادات در امان باشد و برای خود اعتباری کسب کند.
این فعال حقوق حیوانات می‌افزاید: «وقتی باغ‌وحش پایتخت به طور آشکار چنین دروغ بزرگی را منتشر می‌کند، آن را برای همه رسانه‌ها می‌فرستد و حتی کنفرانس خبری برگزار می‌کند، خدا می‌داند در خفا چه اتفاقات دیگری ممکن است رخ دهد. سال‌ها است فعالان حقوق حیوانات نسبت به وضعیت دردآور جانوران و نیز شرایط مبهم ورودی و خروجی آن‌ها به باغ وحش‌ها و باغ‌های پرندگان تذکر می‌دهند. این اتفاق می‌تواند سندی باشد بر نگرانی‌های حامیان حیوانات.»
در حالی که سوال‌های بسیاری درباره شیرهای ایرانی و نحوه انتشار آن نامه جعلی وجود دارد، مدیرعامل ارم سبز ضمن اشاره به این که کاستی‌ها در دوره مدیریت قبلی را نمی‌توان به مدیریت امروز نسبت داد، پاسخ به هر پرسشی در ارتباط با انتقال شیرهای ایرانی و انتشار نامه دست‌کاری‌شده را به زمانی موکول می‌کند که دام‌پزشک ارم به ایران بازگردد.
جهانگیر می‌گوید برای روشن شدن ماجرا باید پاسخ‌های دکتر معماریان را نیز شنید.
اکنون علاقه‌مندان مانده‌اند و سوال‌های بسیار. آن‌ها که می‌دانند واقعیت چیست، لب فرو بسته و آن‌ها که تشنه دانستن اصل ماجرا هستند، در هزارتویی پیچ‌درپیچ گرفتار شده‌اند.
باغ‌وحش ارم زیر نظر بنیاد مستعضفان است؛ یکی از ثروتمندترین نهادهای جمهوری اسلامی که دولت اجازه نظارت بر آن را ندارد.
آیا این بار مسوولان باغ‌وحش زیر فشار افکار عمومی در فضایی شفاف، واقعیت را با حامیان حیوانات و علاقه‌مندان به حیات‌وحش در میان می‌گذارند؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر