سیاست ورزی حسین همدانی؛ از نامه به خاتمی تا انتقاد از مشایی و ظریف

سرتیپ «حسین همدانی»، فرمانده ارشد نظامی ایران در سوریه کشته شد. براساس اطلاعیه روابط عمومی سپاه پاسداران، او یکی از مستشاران ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و از «مدافعان حرم» بوده که:«در حین انجام ماموریت های مستشاری در حومه شهر حلب، به دست تروریست های داعشی به شهادت رسید.»

خبرگزاری «تسنیم» در گزارشی نوشته است سه سال پیش حسین همدانی و خانواده اش در دمشق در آپارتمان محل سکونت خویش مورد یک حمله تروریستی قرار گرفته ولی جان سالم به در برده بودند. سال گذشته نیز خبرهایی درباره کشته شدن همدانی در سوریه منتشر شده بود.

او پس از سرتیپ «حمید تقوی» که در عراق و سردار «محمدعلی الله‌دادی» که در لبنان کشته شدند، سومین چهره ارشد سپاه به شمار می رود که در طول یک سال گذشته جان خود را از دست داده است.

حسین همدانی، مشاور فرمانده سپاه و جانشین فرماندهی قرارگاه «امام حسین» بود و سابقه طولانی در همکاری با سپاه داشت. او اوایل انقلاب 57 در استان های کردنشین ایران مانند کردستان و کرمانشاه حضور داشت و با گروه های معترض و مخالف حکومت ایران درگیر شد. وی بعدها خاطرات خویش از این دوران را در کتابی با عنوان «مهتاب خین» منتشر کرد.

همدانی پس از جنگ در سمت های مهمی چون جانشین سازمان بسیج، جانشینی قرارگاه «ثارالله» که یک نهاد مهم در تامین امنیت تهران است و فرماندهی سپاه «محمدرسول الله» تهران ایفای مسوولیت کرد.

سابقه حضور جدی حسین همدانی در سوریه اما به کم تر از چهار سال پیش باز می گردد. آبان سال 90 او از فرماندهی سپاه تهران کنار رفت و راهی سوریه شد. رسانه های نزدیک به این طیف، از فرماندهان سپاه به عنوان «مدافع حرم» یاد کردند. عنوانی که به تلاش ایران برای حفظ قبر زینب، خواهر امام سوم شیعیان در سوریه باز می گشت.

حسین همدانی فعالیت های خویش در سوریه را با استعاره از حزب الله لبنان، «حزب الله دوم» نام گذاری کرده بود. به گفته این سردار سپاه، فعالیت های نظامی این شبه نظامیان در 14 استان سوریه، 42 گروه و 128 گردان در سوریه پی گیری می شود.

او در این دوران، در ایران هم فعالیت هایی را سازمان‎دهی کرد. تشکیل «ستاد پشتیبانی از مردم سوریه» یکی از این فعالیت ها بود. این ستادها در همه استان های ایران تشکیل و استان های ایران به عنوان مناطق پشتیبان استان های سوریه تعیین شدند و قرار شد از طریق این ستادها، کمک های مالی برای بازسازی سوریه جمع  آوری شود.

وجه دیگر فعالیت های او در سوریه به تشکیل گروه های موسوم به «کشاب» باز می گشت. این گروه ها برای فعالیت های فرهنگی تشکیل شده بودند و از گروه های موسوم به «حلقه های صالحین» در بسیج ایران تشکیل شده، الگوبرداری شده بود. نتیجه این فعالیت های فرهنگی را حسین همدانی این گونه تعبیر کرده است: «ارتشی که در آن نماز و قرآن خواندن ممنوع بود، دیگر در سوریه وجود ندارد.»

شهریور سال گذشته پس از انتشار اخباری درباره ناکامی نظامی سردار «قاسم سلیمانی» در سوریه و عراق، رسانه های عرب گزارش دادند ایران درصدد است مسوولیت فعالیت های نظامی خویش در عراق و سوریه را به سردار حسین همدانی و «علی شمخانی»، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران واگذار کند.
این رسانه ها هم‎چنین از سابقه همکاری حسین همدانی با حسن روحانی در دوران جنگ ایران و عراق خبر دادند و او را چهره ای نزدیک تر به رییس جمهور ایران در مقایسه با قاسم سلیمانی ارزیابی کردند. این خبر به سرعت تکذیب شد ولی اهمیت و نقش کلیدی حسین همدانی در معادلات نظامی منطقه را دوباره گوشزد کرد.

اما پیش از ماجراهای سوریه هم حسین همدانی در ایران نام مشهوری بود. او سال 78 از جمله فرماندهانی بود که به محمد خاتمی، رییس جمهور وقت ایران نامه نوشت و خواستار پایان بخشیدن به تظاهرات دانشجویان معترض شد. سال 88 نیز که او فرمانده سپاه محمدرسول الله تهران بود، بارها نامش به عنوان یکی از فرماندهان موثر در سرکوب اعتراض های خیابانی مردم معترض به نتیجه انتخابات شنیده شد. سپاه محمدرسول الله آبان سال 88 پس از ادغام لشگر محمدرسول الله و بسیج تهران تشکیل شد.

حسین همدانی پیش از آن، فرماندهی لشگر محمدرسول الله را برعهده داشت. اندکی پس از این انتصاب، حسین همدانی در واکنش به حوادث پس از انتخابات گفت: «ما به هیچ عنوان اجازه نمی دهیم چیزی به عنوان "موج سبز" خودی نشان بدهد.»
او هم‎چنین خواستار اعدام میرحسین موسوی و مهدی کروبی، دو رهبر «جنبش سبز» شد.

حسین همدانی برای سامان‌دهی سرکوب معترضان از گردان های عاشورا استفاده کرد. نتیجه این اقدام به تعبیر خودش رضایت بخش بود: «در سال 88 گردان‌های عاشورای سپاه تهران بزرگ در يک کارگاه عملی، امتحان خود را به خوبی پس دادند.»

او در یکی از جنجالی ترین اظهارات خویش درباره رویدادهای سال 88 گفت در این ماجرا 830 نفر قطع نخاع شده اند. این آمار چند برابر آمارهای رسمی اعلام شده درباره مجروحان حوادث پس از انتخابات بود ولی جزییات آن مشخص نشد و به سرعت از سوی رسانه های نزدیک به سپاه تکذیب شد.

فعالیت های همدانی در جریان انتخابات سال 88 سبب شد نامش به علت نقض گسترده حقوق بشر و سرکوب معترضان، به عنوان یکی از افراد تحت تحریم اتحادیه اروپا در فهرست تحریم ها قرار گیرد.

اعتراض های همدانی منحصر به اصلاح طلبان هم نبود. این سردار سپاه اهل سیاست بود چون اعتقاد داشت: «سپاه و بسيجی که سياسی نباشد، هيچ خاصيتی ندارد.»

بر همین اساس، به طور مداوم در رسانه ها می شد رد حسین همدانی را یافت؛ از اظهارنظر درباره اجرایی شدن اصل 44 قانون اساسی و هدفمندی یارانه ها تا امضای نامه دفاع از «اسدالله لاجوردی»، بازجوی مشهور دهه 60.

حسین همدانی در ادامه انتقادات، سراغ تیم احمدی نژاد رفت و از اواخر سال 89 به معترضان رفتارهای دولت احمدی نژاد و مشایی پیوست و گفت: «با منشور کوروش به شدت مخالفيم و اين را مخالف سيره امام و آقا می دانيم.»

او در ادامه، محمود احمدی نژاد را به «ابوالحسن بنی صدر» تشبیه کرد و گفت: «جریان انحرافی [طیف مشایی]، خطرناک ترین جریان پس از فتنه 88 است.»

با وجود برخی ادعاهای رسانه ای مبنی بر رابطه مطلوب تر او با دولت روحانی، در طول دو سال گذشته حسین همدانی از منتقدان رویکرد سیاست خارجی دولت بود. انتقادات او از دولت روحانی در برخی رویدادها اوج گرفتند؛ از جمله قدم زدن جان کری و محمدجواد ظریف در ژنو که حسین همدانی در واکنش به آن گفت: «نمی توانیم با امریکایی ها قدم بزنیم و انتظار شفاعت شهدا را داشته باشیم.»

این فرمانده نظامی اعتقاد داشت که حسن روحانی با مذاکره با امریکا، ابهت دشمن را احیا کرده و مذاکره با غرب در هر صورت یک باخت است.

در آخرین اظهارنظری که پیرامون مذاکرات از حسین همدانی منتشر شده، او کماکان بر دیدگاه های سرسختانه خویش پافشاری کرده است: «علی رغم پذیرش قطع نامه ۵۹۸، نباید به دشمن اعتماد می کردیم چراکه کارگردان حمله نظامی به ایران، شیطان بزرگ، امریکا بود. یک مسلمان دو بار از یک سوراخ گزیده نمی شود و هر دولتی که با امریکا سازش کند، خفت و خواری با او است.»