بسیج آرام آرام به رسانه‌ها نفوذ کرده است

مدتی است که سازمان بسیج رسانه در حال گسترش فعالیت خود در سراسر کشور است، به طوری که شاهد هستیم این سازمان دفاتر خود را در استان‌ها و شهرهای مختلف راه‌اندازی می‌کند و به طور مستمر نیرو می‌گیرد، اما نفوذ بسیج و «افراد بسیجی» در مطبوعات و رسانه‌های ایران تنها به چنین فعالیت‌هایی ختم نمی‌شود و شاید بهتر است بگوییم که نیروهای بسیجی به دنبال تسخیر تمام قدرت رسانه‌ای ایران هستند.

بسیج از جنگ نظامی تا جنگ نرم

«بسیج» پنجم آذر ۱۳۵۸، به دستور آیت الله خمینی به عنوان «نهادی مردمی» و با هدف «پاسداری از انقلاب اسلامی» تشکیل شد. با توجه به اینکه در آن زمان ایران در شرایط بحرانی  و جنگ به سر می‌برد، بسیاری از مردم از گروه‌های سنی و اقشار مختلف به عضویت بسیج درآمدند و به طور کلی بسیج نقش ویژه‌ای را در دوران جنگ ایران و عراق از اعزام نیرو تا جمع‌آوری کمک بازی ‌می‌کرد.

بعد از پایان جنگ، بسیج از بین نرفت، بلکه شکل فعالیت آن‌ تغییر کرد: نیروهای بسیج به فعالیت‌های «سیاسی»، «اجتماعی» و «فرهنگی» روی آوردند.

بسیج از بدو تاسیس تا پایان مسئولیت سردار سید یحیی صفوی رسماً زیرمجموعه سپاه پاسداران بود. با تغییر فرماندهی سپاه و با روی کار آمدن سردار سرلشگر محمدعلی جعفری مسئولیت فرماندهی بسیج برای اولین بار به فرمانده کل سپاه پاسداران واگذار شد و حسین طائب در تیرماه ۱۳۸۷ به فرماندهی بسیج منصوب شد، اما پس از انتخابات سال ۸۸ ریاست جمهوری ایران، فرماندهی بسیج با تغییر نام از «نیرو» به «سازمان» به سردار محمدرضا نقدی سپرده شد.

سردار نقدی در‌‌ همان زمان در گفت‌و‌گو با روزنامه دولتی ایران درباره این تغییر نام گفته بود که «نیرو یک تعبیر نظامی است و بسیج یک تشکل فرا‌تر از مسائل نظامی است. نیروی مقاومت با تعبیر «نیرو» صبغه نظامی داشت که این نام برداشته شد.» ‌

او همچنین در این مصاحبه به «جنگ نرم علیه ایران» اشاره کرده بود و گفته بود «جنگ نرم برای تسلط بر افکار، اعتقادات و باورهای مردم یک کشور صورت می‌پذیرد. برخلاف جنگ نظامی که هدفش جغرافیای یک سرزمین است، جنگ نرم و عملیات روانی روح و افکار یک ملت را نشانه می‌گیرد». او تاکید کرده بود که بسیج آماده است با این جنگ که به تعبیر او بیشتر از سوی رسانه‌ها هدایت می‌شود، مقابله کند.

همانطور که گفته شد، بسیج بعد از اتمام جنگ، نه تنها فعالیت خود را متوقف نکرد، بلکه رشد و توسعه بیشتری یافت. بسیج توانست در مراکز مختلفی از جمله در سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها، دانشگاه‌ها و مدارس و رسانه‌های ایران نفوذ کند و به قدرت بیشتری برسد.

بسیج و رسانه در ایران

در دوران اصلاحات و ریاست جمهوری محمد خاتمی، فضای مطبوعات به نسبت قبل کمی آزادتر شد. مطبوعات و رسانه‌های جدیدی اجازه فعالیت گرفتند و خبرگزاری‌ها و رسانه‌های دیجیتال و آنلاین نیز در ایران توسعه پیدا کردند.

با پایان دوره اصلاحات، خبرگزاری‌های اصلاح‌طلبان نیز قدرت خود را به تدریج از دست دادند و خبرگزاری‌ها و رسانه‌های اصولگرایان از جمله روزنامه کیهان و جوان، خبرگزاری فارس، از رسانه‌های نزدیک به سپاه، قدرت بیشتری یافتند.

با توسعه فضای رسانه‌ای در کشور و نزدیک شدن به انتخابات دور دهم ریاست جمهوری و تغییر فرماندهی سپاه، تغییرات مدیریتی و سیاستی در رسانه‌هایی که نزدیک به این سازمان بودند، دیده شد.

در همان زمان با تغییر مدیریت در خبرگزاری فارس، باشگاه خبری توانا با هدف «تربیت خبرنگارهای ارزشی» آغاز به کار کرد. اطلاعیه جذب خبرنگار برای این باشگاه در مراکز و پایگاه‌های بسیج پخش شده بود، از اینرو بدیهی است که افرادی می‌توانستند در این باشگاه عضو شوند که بسیجی بودند. این در حالی بود که در همان زمان نیز بسیج خبرگزاری دانشجو ( اس ان ان) زیر نظر بسیج دانشجویی را در اختیار داشت.

حمیدرضا مقدم فر، رییس وقت خبرگزاری فارس و باشگاه خبری توانا بار‌ها در نشست‌های مختلف اعلام کرده بود که هدف از تاسیس این باشگاه «تربیت نسل جدید روزنامه‌نگاران و خبرنگاران متعهد و معتقد به مبانی و آرمان‌های نظام و انقلاب» و «ایجاد زیرساخت مناسب و سرمایه‌گذاری موثر در عرصه رسانه‌ها» راه‌اندازی شده است. این افراد در باشگاه توانا علاوه بر دوره‌های خبرنگاری باید در دوره‌هایی که «عقیدتی» بودند نیز شرکت می‌کردند.

مدتی زیادی نگذشت تا بسیاری از خبرنگارهای خبرگزاری فارس با خبرنگاران آموزش دیده و «ارزشی و بسیجی» باشگاه خبری توانا جایگزین شدند، اینجایگزینی به گونه‌ای بود که بسیاری از این خبرنگاران با سوابق حرفه‌ای بعد از آموزش دادن به خبرنگاران جدید، به راحتی به دلیل تفاوت دیدگاه اخراج شدند. البته این روند تنها مختص یک خبرگزاری نبود، بلکه بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸، این روند در بسیاری از رسانه‌های اصولگرایان تکرار شد.

با گذشت زمان، برخی از این افراد آموزش دیده بسیجی از خبرگزاری فارس هم جدا شدند و رسانه‌های دیگری از جمله سایت خبری مشرق، خبرگزاری تسنیم، نسیم و ... را راه‌اندازی کردند.

البته اگرچه هم اکنون بیشتر رسانه‌های پرقدرت ایران در دست اصولگراها و شاید بهتر است بگوییم افرادی با «تفکر بسیجی» قرار دارد، اما گویی این مساله برای بسیج ارضا کننده نبوده است و آن‌ها تصمیم به راه‌اندازی و توسعه سازمانی به نام «بسیج رسانه» کرده‌اند.

بسیج رسانه درحال افتتاح دفاتر خود در استان‌ها و شهرستان‌های کشور است و به گفته رییس این سازمان، هم اکنون ۶ هزار خبرنگار در این سازمان «سازماندهی» شده‌اند.

اهمیت رسانه و اطلاع رسانی بر کسی پوشیده نیست، از همین رو به نظر می‌رسد که بسیجیان نیز با قدرت رسانه و خبرنگاران آشنا هستند و سعی دارند اینبار با ورود خبرنگارانی با یک طیف فکری اختیار رسانه‌ها و مطالب خروجی آن‌ها را در دست بگیرند، چرا که آنها بر این باور هستند که رسانه‌ها می‌توانند «طرز تفکر مردم» را هدایت کنند.