در روزهای گذشته، رسانه های ایران خبر از افتتاح طرحی به نام «هتل زندان» قصر داده اند؛ هتلی که قرار است در یک فضای دو هزار متری و در محل زندان قدیم «قصر» راه اندازی شود. میهمانان این هتل در بدو ورود یک فرم امضا می‌کنند که مایلند بازداشت شوند. پس از آن، می‌توانند با یک شب اقامت در آن فضا، سفری ماجراجویانه در بند زندانیان سیاسی دوران پهلوی که به طور کامل بازسازی شده است را تجربه کنند.
زندان قصر نخستین زندان متمرکز تهران بود که در سال ۱۳۰۸ با ۱۹۲ سلول توسط رضاشاه پهلوی و به درخواست سرتیپ «درگاهی»، رییس نظمیه وقت ساخته شد و تا سال ۱۳۸۳ به عنوان زندان مورد استفاده قرار می‌گرفت. نخستین زندانی زندان قصر نیز خود سرتیپ درگاهی بود که تنها دو روز پس از افتتاح زندان، از ریاست نظمیه معزول و به همراه برخی همکاران خود میهمان آن جا شد.
زندان قصر در روزگار پیش از انقلاب 57 میزبان افرادی چون «علیمردان خان بختیاری»، «دکتر تقی ارانی»، «امیرعباس هویدا»، آیت الله «سید محمود طالقانی»، «محمود دولت آبادی»، «احمد شاملو»، «مهدی اخوان ثالث» و «بزرگ علوی» بود و پس از پیروزی انقلاب 57 محل اعدام سران رژِیم پهلوی شد.
«محمدرضا سعیدی»، مدیر باغ موزه قصر به رسانه های ایران گفته است در این طرح ماجراجویانه و بکر، تمامی بخش‌های زندان، لباس زندانیان و نگهبانان، نوع غذا‌ها، نحوه برخورد زندان‌بان‌ها، عبور و مرور همراه با افکت صدا‌ها بازسازی شده‌اند.
به گفته وی، بخش نخست این تجربه با حضور 10 نویسنده ایرانی رونمایی شده است.
اما تبدیل کردن محل زندان به موزه، آن گونه که مدیر باغ موزه قصر گفته، یک طرح بکر و تازه نیست. این روش در سراسر دنیا راهی قدیمی برای جذب توریست است و سالانه هزاران گردش‌گر در سراسر جهان به محوطه زندان‌های قدیمی می‌روند تا شرایط بازداشت و نقض حقوق انسانی در کشورهای مختلف را از نزدیک ببینند؛ از جمله این زندان‌ها، می‌توان به زندان «آلکاتراز» درمیان آب‌های خلیج سانفرانسیسکو امریکا اشاره کرد که هیچ کس قادر به فرار از آن نبوده است. «هتل لیبرتی» در بوستون امریکا، «زندان سلطان احمد» در استانبول، «زندان جزیره روبن» که محل حبس 27 سالهٔ نلسون ماندلا نیز بوده، «زندان سن پدرو» در بولیوی، «زندان سلیکا» در یوگسلاوی سابق که امروزه تبدیل به هتل و مدرسه شبانه روزی شده و برای اقامت در آن از ماه‌ها قبل باید جا رزرو کرد و زندان «جزیره شیطان» در گینه فرانسه نمونه های دیگری از این زندان ها است.
بر اساس گزارش «سازمان گزارش‌گران بدون مرز»، ایران در سال جاری پس از کشور چین و اریتره، سومین زندان بزرگ روزنامه نگاران جهان بوده است. طبق این گزارش، اغلب خبرنگاران ایرانی یک یا چند بار بازداشت و اقامت طولانی مدت در سلول‌های انفرادی زندان اوین را تجربه کرده‌اند.
«احمد رضا احمدپور»، روحانی پژوهش‌گر دینی و وبلاگ نویسی که به اتهام «نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی» به خاطر مطالبی که در وبلاگش نوشته، ماههای متمادی در زندان به سر برده و هم اکنون نیز تبعیدی شهرستان ایذه است، در این باره می‌گوید: «ایجاد موزه زندان چیز خوبی می‌تواند باشد؛ اما نه در کشوری که سالانه زندان‌هایش رو به گسترش است و بودجه کلانی صرف ساختن و توسعه زندان‌ها می‌شود! ایجاد موزه زندان در جایی معنا پیدا می‌کند که زندان و زندانی وجود نداشته باشد و همت بر زندان زدایی در عین جرم زدایی باشد.»
این پژوهش‌گر دینی اظهار امیدواری می‌کند که ایجاد موزه زندان، تنها یک ژست تبلیغاتی سیاسی مثل بسیاری از ژست‌های سیاسی دیگر نباشد و همراهش فرهنگ زندان زدایی نهادینه شود.
«سیامک قادری»، دیگر روزنامه نگار و وبلاگ نویسی است که مدت چهارسال دشوار را در زندان اوین به این دلیل سپری کرده که در وبلاگش به نام «ایرنای ما»، از سیاست‌های مدیریتی سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) و شرایط دشواری که پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ بر مردم گذشته، انتقاد کرده است.
او درباره راه اندازی هتل زندان قصر می‌گوید: «این طرح یک فانتزی ذهنی است که توان آن را پیدا کرده تا در شرایط کنونی، قابلیت اجرایی پیدا کند. وگرنه کیست که نداند زندان قصر یکی از بدنام‌ترین زندان های دوره استبداد بوده که بسیاری از زندانیان آن یا هرگز از آن جا خارج نشدند، یا آسیب‌های دوران اقامت در آن جا باعث نابودی روحی و فیزیکی آن ها شده و پس از آن نیز در همین دوره پس از انقلاب، بار‌ها زندان را در بازداشتگاه های مختلف یا بندهای سیاسی تجربه کرده‌اند.»
او «ابوالفضل قدیانی» را به عنوان نمونه مطرح می کند که با حکمی سنگین در زندان قصر، حبس ابد را می‌کشید ولی تنها دو سال پس از آغاز مجازاتش، با عفو از زندان خارج شد. همین فرد با حکم یک سال زندان دوباره به اوین رفت و پس از پایان یک سال مجازات خود، نه تنها آزاد نشد بلکه با یک حکم ۶ ساله به زندان «قزل حصار»، محل نگهداری زندانی‌های مجرم تبعیدش کردند.
این روزنامه نگار به امثال «هدی صابر» و «افشین اصانلو» اشاره می‌کند که به دلیل نبود رسیدگی پزشکی، در زندان جان دادند و یا امثال «ستار بهشتی» و شهدای کهریزک که تحت شکنجه کشته شدند.
سیامک قادری می‌گوید: «گویی جمهوری اسلامی، زندان سیاسی و شکنجه را قائم به خود تعریف می‌کند. در حالی که زندان‌های رژیم گذشته را موزه عبرت و هتل توریستی - آموزشی می داند، زندان های خود را مملو از انسان های بی‌گناه و آزاده کرده است. در مورد هدف تغییر نگاه مردم به زندان سیاسی هم لازم نیست آقایان به خودشان زحمت دهند چرا که دیرگاهی است تلقی مردم از ساکنان بندهای سیاسی و امنیتی نه عده‌ای خطاکار نیازمند مجازات که انسان های آزاده و از خود گذشته است که باید به آن‌ها نشان فداکاری داد.»
«زهرا رحیمی»، همسر ابوالفضل قدیانی که خود نیز تجربه بازداشت در زندان‌های رژِیم سابق را داشته، بر این باور است که راه اندازی هر موزه و نگاه به تاریخ گذشته و تنگنا‌هایش خوب و مفید است به این شرط که واقعا اراده‌ای برای تجربه آموزی وجود داشته باشد.
او بر این باور است که نقد عملکرد گذشته، به تنهایی هم خوب و مفید است به این امید که راه نقد شرایط فعلی را باز کند:« موزه، عرصه نقد عملی به عملکردها است.»
«محمد نوری‌زاد» هم معتقد است:«افتتاح هتل زندان قصر درمجموع خوب است و ایرادی ندارد با این پیش شرط که هوشمند باشیم و فریب نخوریم.»
او در این باره می‌گوید: «انگشت اشاره این هتل زندان رو به گذشته دارد که یعنی مردم ببینید! زندان‌های شاه این گونه بوده اند. ولی من بر این باورم که باید موزه‌ای هم ساخت از وحشی گری‌هایی که امروز در مراحل مختلف در زندان‌هایی رخ می‌دهد که زندانی‌ها در آن گذران می‌کنند؛ به ویژه حملهٔ بازجویان اسلامی که روی ساواک را سفید کرده‌اند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر