زنان تاثیرگذار ایرانی: زنان خانواده خمینی

تاریخ ایران و جهان به زندگی و سرنوشت چهره ها گره خورده است، هر یک خشتی گذاشته اند تا سقفی پدیدار شده، خشت هایی که گاه به قیمت زندگی و جان شان تمام شده است. در این معماری عظیم، زنان و مردان بسیاری نقش آفریده اند. و در تاريخ جهان بسيارى از زنان و مردان به دليل استعداد شگرف آنها براى تخريب و نابودى ساخته هاى ديگران تاثيرگذار نام گرفته اند. 

زنان ایرانی نویسنده برگ های بسیاری از کتاب تاریخ دویست سال اخیر ما بوده اند، چه به دليل تاثير مثبت بسيارى از آنها در افزایش آگاهی عمومی، کاهش تبعیض علیه زنان، ارتقای سواد و موقعیت اجتماعی شان، مقابله با فشارهای مذهبی، مشارکت در پروژه های علمی، سیاست ورزی، موسیقی، سینما؛ و چه به دليل تاثير بعضى از آنها در تشويق به خشونت، گسترش جهل و جزم انديشى و سو استفاده از قدرت مالى و اقتصادى در جهت منافع خود. 

اين مجموعه ایران وایر يک مقدمه است. افرادى كه اسمشان در اين فهرست آمده، نماينده برخی اقشار جامعه هستند كه هر روز در ايران و كشورهاى ديگر بر زندگى خانواده و اجتماع خود تاثير مى گذارند. بديهى است همانطور كه اشاره كرديم همه فعاليت ها و یا تمام افراد حاضر اين مجموعه مورد تائيد ایران وایر نيستند، اما تاثير گذارى هيچ يك از افراد اين ليست را نمي شود كتمان كرد.

 اين ليست اولين سرى سلسله بیوگرافی های زنان تاثیرگذار ایران است که به مرور تکمیل می شود. مخاطبان ایران وایر پیشنهادات خویش برای غنای این مجموعه را با در میان بگذارند.

-------------------------

«خدیجه ثقفی»، ملقب به «قدس ایران»، متولد سال ۱۲۹۲ و همسر بنیان‌گذار جمهوری‌اسلامی بود. پدر او «محمد ثقفی تهرانی»، روحانی و از هم‌شاگردی‌های آیت‌الله خمینی بود. با این وجود، خدیجه ثقفی با تربیتی متفاوت رشد کرد. مادر او در اعتراض به ازدواج مجدد پدرش، از او جدا شد و خدیجه نیز در زمان تحصیل، زبان فرانسه آموخت.

او در ۱۶ سالگی با روح‌الله خمینی ازدواج کرد؛ ازدواجی که بعد ازسه بار پاسخ منفی، تحقیق درباره وضعیت مالی و ازدواج نکردن آیت‌الله خمینی، در نهایت انجام شد.

همسر بنیان‌گذار جمهوری‌اسلامی چه پیش و چه پس از پیروزی انقلاب، وارد عرصه سیاست نشد. در بسیاری از خاطراتی که توسط نزدیکانش نقل شده، این روایت ثابت وجود دارد که منزل آیت‌الله خمینی، سیاسی نبود و اخبار و مسایل سیاسی در آن مطرح نمی‌شد.

با وجود این کناره جویی ها، نام خدیجه ثقفی چند ماه پیش و در جریان برگزاری همایش «بزرگ‌داشت بانوی انقلاب»، با نقل خاطره‌ای از سوی اکبر هاشمی‌رفسنجانی، در صدر سیاست قرار گرفت.

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام گفته بود: «در سال ۸۸ راضی نبودم که به رقابت‌های انتخاباتی وارد شوم اما خانم ثقفی من را خواستند و فرمودند امام این انقلاب را به دست شما و دوستانتان سپرده‌اند؛ آیا می‌دانید این‌ها چه کسانی هستند و با انقلاب چه خواهند کرد.»

در واکنش به این سخنان هاشمی‌رفسنجانی،‌ «پروین احمدی‌نژاد»، خواهر محمود احمدی‌نژاد نقل کرد که رییس دولت‌های نهم و دهم در سال ۸۵، در سال‌روز درگذشت آیت‌الله خمینی به دیدار خدیجه ثقفی رفت.
به گفته پروین احمدی‌نژاد، خدیجه ثقفی گفته بود:«اگر دکتر رای بیاورد، شیرینی انتخاب، میهمان من باشید و هرچه می‌خواهید غذا از بیرون تهیه کنید. ایشان می‌گفتند به خادمه منزل گفته‌ام تلویزیون را برای من فقط در صورت سخنرانی دکتر و یا مقام‌معظم‌رهبری روشن کنید.»

اما یکی از نوه‌های روح‌الله خمینی و خدیجه ثقفی خاطره پروین احمدی‌نژاد را تکذیب کرد. او در مورد تنها دیدار احمدی‌نژاد با خدیجه ثقفی گفت:«پس از این که او رییس‌جمهور شد، با همسرش غروب به ملاقات خانم آمد. خانم خیلی صریح به ایشان گفت من به شما رای ندادم، البته من به آقای هاشمی رای داده‌ام و شما را نمی‌شناختم. شما هم جوان هستید و ان‌شاءلله بتوانید به کشور خدمت کنید. این همه ماجرای دیدار ایشان با خانم بود.»

خدیجه ثقفی پس از چند ماه بیماری و بستری شدن در بیمارستان، در نخستین روز سال ۱۳۸۸ درگذشت. او را در کنار آرامگاه همسر و پسرش به خاک سپردند. نماز میت را نیز آیت‌الله خامنه‌ای خواند.

خدیجه ثقفی و روح‌الله خمینی پنج فرزند داشتند؛ «مصطفی»، «احمد»، «فریده»، «زهرا» و «صدیقه».دو فرزند پسر آن‌ها پیش و پس از انقلاب از دنیا رفته‌اند.

در میان دختران، «زهرا» فعال ترین آن ها در عرصه سیاست بوده است. او که از دیرباز به واسطه فعالیت های همسرش در دولت میرحسین موسوی، در تماس با عالم سیاست بود، خود دبیر تشکلی است به نام «جمعیت زنان جمهوری اسلامی».

«زهرا مصطفوی» نیز چون سایر فرزندان خمینی، با رویکردی اصلاح طلبانه در دو دهه گذشته، حامی خاتمی بوده و اکنون نیز حامی دولت روحانی است. نامه زهرا مصطفوی به علی خامنه ای در انتخابات 92 را می توان مهم ترین نامه عمر سیاسی او دانست. او پس از ردصلاحیت هاشمی رفسنجانی توسط شورای نگهبان، به علی خامنه ای گفت که از پدرش شنیده علاوه بر خامنه ای، هاشمی رفسنجانی هم برای رهبری جمهوری اسلامی مناسب است. اما این اشاره ها کارگر نیفتاد و پس از آن، زهرا مصطفوی به حاشیه رفت چون همه سال ها که گاه بوده و گاه نبوده است.

علاوه بر زهرا، دو نوه روح‌الله خمینی هم در سال های گذشته در متن و حاشیه سیاست ایران حضور داشته اند؛ «زهرا و نعمیه اشراقی».

زهرا اشراقی متولد ۱۳۴۳، همسر «محمدرضا خاتمی»، دبیرکل سابق جبهه مشارکت ایران اسلامی و نماینده مجلس ششم است.  او در دولت محمد خاتمی مدتی مشاور معاونت اجتماعی در امور جوانان وزارت کشور و در انتخابات مجلس شورای اسلامی هشتم و سومین شورای اسلامی شهر تهران که به شکل هم‌زمان برگزار شد، رییس ستاد جوانان ائتلاف اصلاح‌طلبان بود.

اشراقی از اعضای سازمان غیردولتی «انجمن حامیان زنان ایران» است و به گفته خودش، با نام مستعار وبلاگ‌نویسی هم می‌کند.

نام زهرا اشراقی اما بیش از هر چیز به دلیل موضع‌گیری و اظهارنظرها‌ی‌ او درباره آیت‌الله خمینی بر سر زبان‌ها افتاد. او از جمله مخالفان «هرگونه گشت ارشاد» است و در یک مصاحبه مدعی شده بود که آیت‌الله خمینی معتقد بود رنگ سیاه مکروه است.

اصول‌گرایان بارها به سخنان اشراقی اعتراض کرده‌اند؛ از جمله پس از اعتراض‌ها به نتایج اعلام شده انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۸ که اشراقی در صفحه فیس‌بوک خود نوشت: «اگر موسوی، کروبی و حاميان آنان ضد انقلاب هستند، پس امام هم ... .»

او هم‎چنین زمانی درباره آیت‌الله خمینی چنین اظهارنظر کرده بود: «امام از دهه 50 تا ۶۰، ۱۸۰ درجه تغيير کرده و اين‌که افرادی می‌خواهند افکار امام دهه ۶۰ را به دهه ۸۰ منتقل کنند، کاملا متناقض با افکار امام است و هيچ کدام افکار امام نيست.»

نعمیه اشراقی متولد ۱۳۴۴، خواهر زهرا اشراقی است. او با یکی از فرزندان آیت‌الله «طاهری‌اصفهانی»، امام جمعه سابق اصفهان ازدواج کرده است. او معاون مدیر عامل و عضو هیات مدیره شرکت «خدمات مهندسی نفت کیش» است.

نام نعمیه اشراقی نیز ‌‌چون خواهرش به دلیل برخی اظهارنظرها شهرت یافت. او ابتدا عکسی بی حجاب از دخترش را که یک جایزه دانش‌آموزی در کانادا دریافت کرده بود، پوشیده‌تر و در فیس بوک منتشر کرد؛ گرچه خود او منکر این مساله شد.
چندی بعد کامنت دیگری از او جنجال ساخت. نعیمه اشراقی نوشته بود: «جوک دیگری را که برای امام تعریف کردیم و همیشه به شوخی یاد می‌کردند، این بود که امام خمینی: "ای پاسداران، بیوه شهدا را بگیرید" و "ای کاش من یک پاسدار بودم".»

این کامنت با واکنش‌های تندی از سوی اصول‌گرایان روبه رو شد. حتی برخی اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس خبر از بررسی این مساله در کمیسیون متبوع خود دادند. در نهایت نیز اشراقی در نامه‌ای تاکید کرد که صفحه فیس‌بوک او هک شده و به همین دلیل اکانت  خود را تعطیل کرد.