سود فعالیت های انتخاباتی سعید جلیلی چیست؟

سعید جلیلی، رئیس سابق تیم هسته ای ایران این روزها فعال، صریح و طلبکارتر شده است. او در پنج ماه گذشته به شهرهای یزد،‌ رشت، بیرجند، زنجان،‌ شهرضا، قم، چالوس و ورامین و ... سفر و در تهران در همایش دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، ‌نشست دانشگاه شهید بهشتی،‌ نشست سینمای مقاومت و یادواره شهدای مسجد لولاگر شرکت و سخنرانی کرده است.

او در این سفرها و سخنرانی ها،‌ به صراحت گفته اگر رییس جمهور بودم پای برجام را امضا نمی کردم،‌ به اکبر ترکان، مشاور روحانی کنایه زده که توانایی ملت را «در ساخت آبگوشت بزباش» معرفی کرده، به روحانی کنایه زده توافق کرد که «چرخ کارخانه ها بچرخد، امروز می گویند برجام انجام شد تا چرخ تانک ها نچرخد»، برای ظریف شاخ و شانه کشیده که گفته اش درباره عدم رفع تحریم ها درست از آب در آمد و همچنین به موضوعات مورد علاقه خامنه ای مانند سبک زندگی، اقتصاد مقاومتی، مدافعان حرم، تمدن جهانی اسلام و ... توجه نشان داده است.

سعید جلیلی اکنون عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است. اغلب این سفرها هم با این عنوان صورت می گیرد. در میان اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، تنها او و محمود احمدی نژاد هستند که در پنج ماه اخیر سفرهای متعدد استانی داشته اند. سفرهای احمدی نژاد در ماه های اخیر جنبه عمومی و مردمی قوی تر داشته و جلیلی وجه نخبه گرایانه تری را نمایندگی کرده است. جلیلی بر خلاف احمدی نژاد اما مصداقی و صریح تر حرف می زند و سوژه های بیشتری را مورد توجه و بحث قرار می دهد. در میان این سوژه برجام برای او از هر موضوعی مهم تر است. او به صراحت خواستار آن شده که یک سال پس از توافق هسته ای ارزیابی شود که کدام نگاه ها درست تر بوده است؟

به طور طبیعی او اعتقاد دارد که ارزیابی هایش درباره عدم رفع تحریم ها، مشکلات اجرایی مانند تحریم بانکی، بی اعتمادی به آمریکا و ... درست بوده اند. برخی رسانه های نزدیک به او خواهان پخش سخنرانی های جلیلی در مجلس شده اند ولی اینها مواردی نیستند که سعید جلیلی و دوستانش را راضی کنند. آنها دوست دارند و تلاش می کنند که اکثریت چنین نظری را تایید کنند. در واقع آنها انگیزه اعاده حیثیت دارند. فضای قبل از انتخابات و بازی انتخابات می تواند می تواند یک فرصت خیلی خوب برای اعاده حیثیت باشد. البته این موضوع تنها در مورد او صادق نیست. توافق هسته ای کماکان یک بازی حیثیتی در فضای سیاسی ایران است و همه طرف ها در تلاش برای اثبات درست گویی خودشان هستند، بدون اینکه به پیامدهای آن اهمیت بدهند.

بر این اساس می توان گفت اکنون سعید جلیلی یک انگیزه قوی برای ورود به این بازی حیثیتی دارد. تعدد سفرهای استانی و رویکرد سخنرانی های او نیز نشان می دهد او در حال تمرین برای سخن گفتن موثر و قوی تر با مردم است. ماه های کنونی را می توان ماه های تمرین و ابراز علاقه مندی او برای انتخابات ریاست جمهوری دانست.

این مولفه ها لازم هستند ولی کافی نیستند. او در مسیر پیش رو چند مشکل جدی وجود دارد. نخست اینکه شکاف های بین او و اصولگرایان کماکان به اندازه ای هست که اجماع اصولگرایان به ویژه میانه روها بر سر او را بعید نشان می دهد. در ماه های اخیر رابطه او و طیف حامی احمدی نژاد ترمیم شده ولی این یک اتحاد تاکتیکی است. او علیه برجام و روحانی است و تیم احمدی نژاد این مواضع را همراستای رویکرد انتخاباتی خویش می دانند و بدشان نمی آیند فعلا این کارت بازی را روی میز داشته باشند. آنها به کمتر از محمود احمدی نژاد راضی نمی شوند و معلوم نیست در صورت عدم حضور یا عدم امکان کاندیداتوری احمدی نژاد پشت جلیلی باشند یا نه؟ سعید جلیلی در طول ۳ سال گذشته نتوانسته هیچ شبکه اختصاصی ساماندهی کنند و شکست سنگین تندروها در انتخابات مجلس هم سبب شده زور رسانه ای و سیاسی برخی حامیان اختصاصی او کاهش یابد. باخت سنگین او در انتخابات ۹۲ سبب شده تصویر یک کاندیدای بازنده از او ترسیم شود و سرمایه گذاری روی او پر از ریسک باشد. با وجود این مشکلات او کماکان یک مهره بدربخور است. او فعلا به عنوان یک کارشناس می تواند بهتر از هر اصولگرایی درباره برجام حرف بزند. تندروها دوست دارند برجام را به پاشنه آشیل دولت روحانی تبدیل کنند و سعید جلیلی در این مسیر یک مهره قابل توجه است. مهم نیست که او ممکن است خودش در این مسیر بتواند بالا بکشد ولی ممکن است دوباره قربانی شود. چنین چیزی خیلی مهم نیست، فعلا مهم این است که او می تواند تن دولت حسن روحانی را زخمی تر کند. تندروها در ایران دولت روحانی را الزاما مرده نمی خواهند، دولت ضعیف هم دولت مرده است.