واکنش تند و سریع ایران به تهدیدهای کری و اوباما

اندک زمانی پس از سخنرانی آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی که مخالفتش با دو مرحله ای بودن مذاکرات هسته ای را اعلام کرد، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا و باراک اوباما، رئیس جمهور این کشور، دو موضع سریع و شفاف ابراز کردند.

کری گفت اگر به توافق اصولی نرسیم، مذاکرات به پایان می رسد و اوباما گفت اگر ایران تصمیم لازم را نگیرد، نیازی به تمدید مذاکرات نیست. واکنش ایرانی ها به این تهدیدها چه بود؟
در مهم ترین واکنش رسمی، حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، از جدی بودن کشورش در این مذاکرات سخن گفت و سعی کرد توپ را به زمین آمریکا بیندازد: "ایران گام‌های لازم را برداشته است و اکنون نوبت طرف مقابل است که فرصت را مغتنم بشمارد."

در واکنشی دیگر که توام با خشم و انتقاد بود، علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران گفت آمریکایی ها فکر می کنند در میدان میوه و تربار دارند مذاکره می کنند: " اراده ملت در موضوع هسته‌ای این است که غربی‌ها فکر نکنند اینجا تجارت‌خانه‌ای است و آنها باید تاجرمآبانه رفتار کنند. رفتارها باید به گونه‌ای باشد که طرف مقابل را قانع کند نه اینکه با فشار بخواهند ما را فریب دهند."

اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز برخی اظهارات مقام های غربی را غیرعقلانی دانسته و گفته است: "هر وقت هم دیدیم حقمان را ضایع می‌کنند، از ادامه مذاکره کنار می‌کشیم و خداحافظی می‌کنیم"

در اظهار نظر مهم دیگری، علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین الملل رهبر جمهوری اسلامی در گفت و گو با سایت خبرآنلاین، با توصیف جان کری به عنوان فردی کم تجربه که ثبات رفتاری ندارد، از سخنان آیت الله خامنه ای حمایت کرده و گفته است: "آمریکایی ها یا اسرائیلی ها که با آمریکایی ها هماهنگ هستند در قرارداد اسلو این کار را کردند. در سال ۱۹۹۳ و در قرارداد اسلو که از آن زمان تا کنون ۲۲ سال می گذرد قرار بر این بود توافق کلی صورت گیرد بعد جزئیاتش ظرف ۵ سال حل و فصل شود. از آن زمان تا به حال ۲۲ سال می گذرد ولی هنوز هیچیک از جزئیاتی که آنجا پیش بینی کرده بودند عملی و اجرایی نشده است ... یکی از تاکتیک های آمریکایی ها طولانی کردن مذاکرات است. در نوبت قبلی در وین همه فکر می کردند که توافق حاصل شده، اما یک مرتبه آقای کری اعلام کرد که مذاکرات برای هفت ماه دیگر تمدید می شود. وقتی این موارد را می بینیم ناخودآگاه یاد اسلو می افتیم."
وی در واکنش به تهدید کری گفته است: "مهم نیست جان کری چه می گوید. مگر ما محکوم حکم آمریکایی ها هستیم. ما به عنوان یک کشور مستقل و با اقتدار خودمان تصمیم گیری می کنیم و قرار نگذاشتیم هرچه آمریکایی ها می گویند را بپذیریم."

از مجموع اظهارات مقامات ایران به نظر نمی رسد آنها تهدید آمریکایی ها را جدی گرفته باشند.  با این حال، حسین موسویان، عضو تیم هسته ای ایران در دوران اصلاحات، با مثبت قلمداد کردن سخنان آیت الله خامنه ای گفته است که در صورت دو مرحله ای شدن توافق هسته ای، "شیاطینی که در پشت پرده مشغول طراحی «پروژه شکست مذاکرات» هستند در مرحله دوم که دو طرف وارد جزییات می‌شوند، فوق‌العاده فعال‌تر خواهند شد". به گفته آقای موسیان، به همین جهت آیت الله خامنه ای تاکید کرده توافق یک مرحله ای باشد و باید این سخنان را در راستای حمایت از توافق تعبیر کرد نه عدم توافق.

در تحلیلی دیگر، مهدی محمدی، عضو تیم هسته ای ایران در دوره سعید جلیلی، به بررسی علت جدی نگرفته شدن تهدید آمریکایی ها در ایران پرداخته است. او در یادداشتی که در اغلب رسانه های اصولگرای تندرو منتشر شده، نوشته است آمریکایی ها درباره پایان مذاکرات، بلوف می زنند، چون اولا گزینه ای برای جایگزینی ندارند، جنگ قطعا منتفی است و امکان افزایش تحریم ها را ندارند، نگران آینده حزب دموکرات در فضای سیاست داخلی آمریکا هستند، نمی خواهند توافق ژنو از دست برود و به ادامه تماس با ایران در سایر حوزه ها نیاز دارند، پس میز مذاکره را ترک نمی کنند.

مشابه چنین تحلیلی در سایر رسانه های اصولگرا نیز منتشر شده که به طور عمده بر نیازمندی آمریکا به توافق تاکید ورزیده و تلاش کرده اند موضع ایران را در این مقطع از مذاکرات، منطقی، جدی و قوی نشان دهند، دستورکاری که به نظر می رسد فعلا همه لایه های موثر در ایران درباره اش اتفاق نظر دارند، هر چند مشخص نیست درباره پیامدهایش هم نظر مشترکی داشته باشند.