خانه های تاریخی کاشان؛ خرابه هایی که پولساز شدند

فیروزه کاشانی، شهروند خبرنگار، شیراز

کاشان شهر خانه های تاریخی است. شهری که حداقل 53 خانه تاریخی شناخته شده و معروف و زیبا دارد که گردشگران می توانند از آنها دیدن کنند و چندین خانه تاریخی دیگر که مالکانشان در حال زندگی در آنها هستند. همین خانه های تاریخی به جذابیت اصلی شهر تبدیل شده و روزانه گردشگران زیادی برای دیدنشان راهی کاشان می شوند.

تعدادی از این خانه های تاریخی تا چندی پیش چیزی جز خرابه هایی قدیمی و ترسناک نبودند. اما با مرمت و سرمایه گذاری به مکانهای توریستی جذاب تبدیل شده اند. یک نمونه از این خانه‌های تاریخی خانه عامری ها بود كه پیش از این بخشی از آن محل فروش سیمان بود و قسمتی دیگرش محل تخليه زباله. 

با این حال مدتی است این خانه مرمت و بازسازی شده و حالا به عنوان یک هتل پنج ستاره گران قیمت شناخته می شود. هتلی که در طول سال بیشتر اتاقهایش توسط توریستهای خارجی و داخلی رزرو شده است.

فقط خانه عامری ها چنین پیشینه ای ندارد. تقریبا همه خانه های تاریخی این شهر که این روزها میزبان گردشگران هستند حداقل بین ده تا بیست سال پیش بناهای خرابه و ترسناک بودند که همسایگانشان در بهترین حالت از آنها می ترسیدند.

اما از سال 1373 در رابطه با خانه های تاریخی کاشان تغییر نگاه بزرگی به وقوع پیوست به شکلی که  سید اکبر حلی معمار و مرمتگر بناهای تاریخی از آن به عنوان انقلابی در فرهنگ مرمت و بازسازی ابنیه تاریخی کاشان یاد می کند.

به گفته این معمار خانه های تاریخی در سال 1373 با تشکیل هیئت امناء مرمت و بازسازی بناهای تاریخی کاشان دوران بی اقبالی به این خانه ها سپری شد و با حمایت وزیر وقت صنایع و معادن و مدیر وقت  اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان و کاشان، اعتبارات و اقدامات دولتی به این موضوع اختصاص داده شد و کار مرمت و بازسازی ابنیه تاریخی کاشان آغاز شد.

این اسامی تعدادی از خانه های تاریخی بازسازی شده در شهر کاشان است: خانه آب‌ ماهی، خانه آراسته، خانه آل یاسین، خانه احسان، خانه اخباری‌ (احمد)، خانه التجائی، خانه با کوچی ( سپیده کاشانی )، خانه بارفروش، خانه بالا خانه چی، خانه بروجردی ها، خانه تاج، خانه تاریخی مازندرانیان، خانه تاریخی مشکی‌ (اسما‌عیل)، خانه جباری، خانه حسینی و بنی کاظمی، خانه حسینی، خانه حشمت‌ الله‌ خان، خانه حکیم باشی، خانه دستمال‌ چی، خانه رئیسیان، خانه رزاقیان، خانه رشادی (علی)، خانه روئین‌تن، خانه سجادی، خانه شاه‌ یلانی، خانه شریفیان، خانه صالح، خانه صدوری، خانه طباطبایی ها، خانه عامری ها، خانه عباسی، خانه عباسیان، خانه عطار ها، خانه فلاحتی، خانه قرائتی‌ ها، خانه قربان‌ علی‌ زاده ( حاجی قربان )، خانه لذیذی، خانه مرتضوی، خانه منوچهری، خانه میر آفتاب، خانه نقلی، خانه وثقی، خانه کاشانی، خانه کتابچی، خانه یداللهی، خانه یوسفیان.

تصاویر موجود از وضعیت بسیاری از این خانه ها پیش از انجام پروژه های مرمتی حکایت از آن دارد مدتهای مدیدی این خانه ها با وجود همه اهمیت و بزرگی و نوع معماریی ارزشمندی که داشتند به حال خود رها شده و در حال تخریب بودند.

با این وجود با آغاز پروژه مرمت و احیای این خانه ها و ورود سرمایه گذاران مختلف دولتی و غیردولتی رفته رفته این بناهای زیبای تاریخی مرمت و بازسازی شدند. حالا هر کدام از این بناها یک کاربری مشخص دارد.

تعدادی از آنها رستوران و یا هتل شده اند. تعدادی همچنان به عنوان خانه های تاریخی در اختیار شهرداری یا سازمان میراث فرهنگی هستند و این نهادها با فروش بلیط امکان دیدنشان توسط گردشگران را فراهم می کنند.

بخشهای دیگر صنعت گردشگری در کاشان نیز در کنار بازدید روزانه صدها نفر از این خانه های تاریخی به خصوص در روزهای تعطیل رونق فراوانی گرفته است. بسیاری از هتلهای شهر در یکی دو سال اخیر کمتر اتاق و تخت خالی دارد و در بیشتر مواقع توسط گردشگران رزرو شده اند.