اگر در روی همین پاشنه بچرخد، فقط می‌توان رد و اثرشان را در باغ‌وحش‌ها دید؛ پشت میله‌های سردِ قفس یا در محوطه‌هایی طراحی شده با فضای باز اما همچنان اسیر و دور از موطن اصلی. اگر روند فعلیِ کشتار این گونه و فشار بر زیستگاه‌ها ادامه پیدا کند تا پنج سال دیگر ببری در طبیعت باقی نخواهد ماند.
به منظور روز جهانی ببر (۲۹ ژوئیه)، اطلاعات بسیاری درباره این بزرگ‌ترین گربه‌سان کره زمین در وبسایت اختصاصی این روز انتشار یافته است. از جمله این که در ۱۰۰ سال گذشته ۹۷ درصد ببرها از زیستگاه‌های طبیعی‌شان محو شده‌اند. امروزه فقط کمتر از سه هزار قلاده ببر در سراسر جهان باقی مانده‌اند. سال گذشته این رقم در حدود سه هزار و ۲۰۰ قلاده بود.
روز جهانی ببر به منظور افزایش آگاهی عمومی در سال ۲۰۱۰ و در خلال اجلاسی به منظور حفاظت از این گونه کمیاب در سن‌پترزبورگ پایه‌گذاری شد. آن زمان، پیشنهاددهندگان برای درج یک روز به نام ببر در تقویم بین‌المللی اعلام کردند شمار این جانور آن قدر محدود است که احتمال دارد به زودی از صحنه روزگار محو شود.
بر اساس اطلاعات درج شده در این وبسایت، سه عامل جدی در نابودی ببرها دخالت داشته‌است؛ نابودی زیستگاه، تعارض حیات‌وحش و انسان، و در نهایت تغییرات اقلیمی. هر سه عامل به واسطه فعالیت‌های انسان ایجاد شده و عرصه را برای زیستن ببر و بسیاری از گونه‌های دیگر تنگ کرده است.
بدرود موطن امن
بر اساس اطلاعات منتشره، ۹۳ درصد زیستگاه‌های طبیعی ببرها به دلیل توسعه شهرها و اراضی کشاورزی توسط انسان از بین رفته است. تعداد اندکی ببر می‌توانند در زیستگاه‌های باقی‌مانده و جزیره‌ای شده زندگی کنند که در این صورت احتمال درون‌زایی (تولیدمثل دو والد که ارتباط ژنتیکی با هم دارند) را افزایش می‌دهد. درون‌زایی، خود تهدیدی برای بقای نسل جانوران است. به علاوه، زیستگاه‌های کوچک و جزیره‌ای شده باعث می‌شوند که آسیب‌پذیری ببرها نسبت به شکار غیرمجاز نیز افزایش یابد. شکارچیان و قاچاقچیان این جانور، می‌توانند خیلی راحت به زیستگاه دسترسی پیدا کرده و آن را از پا در بیاورند.
رو در رو با انسان
تعارض بین حیات‌وحش و انسان از دیرباز وجود داشته است. دلیل؟ رقابت بر سر منابع و فضای زیستی. این تعارض ببرهایی را به صورت جدی مورد هدف قرار می‌دهد که در نزدیکی جوامع انسانی زندگی می‌کنند. همچنان که جنگل‌ها کوچک‌تر می‌شوند، طعمه‌ها و غذاهای ببرها نیز پراکنده‌تر می‌شوند. در نتیجه این گربه‌های باشکوه ناگزیرند از دام‌های اهلی تغذیه کنند که زندگی و معیشت مردم محلی به آنها وابسته است. به تلافی این دست‌درازی و ناخنک زدن به دام‌ها، مردم ببرها را می‌کشند یا در تله می‌اندازند. برای خرید و فروش اندام ببرها، بازار سیاه حسابی داغ است.
جهان گرم‌تر، ببرهای کمتر
تغییرات اقلیمی و گرم‌تر شدن کره زمین می‌تواند زیستگاه‌های بسیاری را تحت تاثیر قرار بدهد. بیشترین جمعیت ببرها اکنون در سانداربنس (Sundarbans) زندگی می‌کنند، ناحیه‌ای وسیع پوشیده از جنگل‌های مانگرو و مشترک بین هند و بنگلادش در شمال اقیانوس هند. این ناحیه پناهگاهی است برای ببرهای بنگال. با این حال افزایش سطح آب دریاها بر اثر گرم شدن کره زمین، سبب می‌شود این جنگل‌ها که سرپناه و پناهگاه ببرهاست از بین بروند. بر اساس مطالعه انجام شده توسط صندوق جهانی حیات وحش (WWF) چنانچه عملیاتی پیشگیرانه برای حفاظت جنگل‌های مانگرو سانداربنس صورت نگیرد، تمامی ببرهای این ناحیه تا سال ۲۰۷۰ نابود خواهند شد.
ببرهای زنده، ببرهای مرده
تا کنون ۹ زیرگونه ببر شناسایی شده است. از این تعداد شش زیرگونه گرچه باقی مانده اما به شدت در معرض تهدید و انقراض قرار دارد. در میان سه زیرگونه منقرض شده یکی را ایرانیان به دیار عدم فرستاده‌اند. سه زیرگونه ببر جاوه، بالی و خزری به خاطره‌ها پیوسته‌اند و اثری از آنها در طبیعت وجود ندارد.
ببر خزری، به نام‌های ببر هیرکانی و ببر تورانی نیز شناخته می‌شود. زمانی در جنوب و غرب دریای خزر پراکندگی داشت. آخرین باری که مشاهده شده در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی بوده است. در ایران آخرین ببر خزری در سال ۱۳۳۲ توسط یک افسر ارتش در حوالی پارک گلستان امروزی (منطقه مینودشت و کلاله) از پا در آمد و از این شکار عکسی به یادگار باقی مانده است.
کشتن ۳۵ ببر در مدت چهل روز آن هم توسط یک گروه از اعوان و انصار و خدمه شاهزاده قاجار را می‌توان یکی از لطمه‌های جدی به جمعیت‌های ببر در ایران برشمرد. هوشنگ ضیایی، کارشناس نام‌آشنای حیات‌وحش ایران، در کتاب خود به نام راهنمای صحرایی پستانداران ایران نوشته که نابودی زیستگاه یکی از اصلی‌ترین عوامل انقراض ببر مازندران بوده است. پس از راه‌اندازی سازمان شکاربانی و نظارت بر صید (و بعدها سازمان حفاظت محیط‌زیست) پروژه ببریابی در این تشکیلات کلید خورد. گروه‌های کارشناسی به جنگل‌های شمال، اعزام و دوربین‌های خودکار نصب و راه‌اندازی شد. اما این جست‌وجوها ثمری نداشت. ببر پیش از این منقرض شده بود.
پول ندارید اطلاع‌رسانی کنید
تی‌شرت‌هایی برای حمایت از ببر طراحی شده است. با این حال در وبسایت روز جهانی ببر آمده است: اگر پول ندارید از ما حمایت کنید، حداقل با اطلاع‌رسانی خود به نجات ببرها بشتابید. در جدول زیر مشخصاتی (برگرفته از وبسایت روز جهانی ببر و A-Z Animals) کلی از زیرگونه‌های ببرهای باقی‌مانده و در شرف انقراض درج شده است.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر