دنیای نامهربان آوارگی

از: ماهرخ غلامحسین پور

این روزها دگرباش ها و دگراندیش ها وطنشان را ترک می کنند، اقلیت های مذهبی، اسیران محصور مانده در آتش جنگ های داخلی ، سوری های درمانده از دست داعش و عراقی ها و کلا همه کسانی که راه آزادی شان را مسدود و بسته می بینند.

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل به نقل از «آنتونینو گوترس»،  می گوید در سال گذشته- 2014-  نزدیک به  60 میلیون نفر از مردم دنیا به دلیل اعدام ، درگیری های قومی و جنگ های داخلی ، مسدود بودن راه آزادی های فردی و موارد نقض حقوق بشر از وطنشان کوچیده اند، این سازمان گفته است بیش از 15 میلیون پناهنده سوری وعراقی هم اکنون درکشورهای جهان آواره اند. به عبارتی، این گفته بدین معناست که در سال 2014 هر روزی که خورشید طلوع کرده، تا وقتی غروب کند، 42 هزار نفر در بخش کوچکی از جغرافیای جهان ، چمدان های کوچکشان را برمی دارند و به امید رهایی، راهی سرزمین آوارگی می شوند. هفته ایی نیست که خبر واژگونی یک قایق ، درگذشتن یک عده در یک کامیون دربسته و یا کشته شدن گروه دیگری در منازعات مابین مرزی را نخوانیم. آنها می روند شاید به زندگی عادی تری نزدیک بشوند. شاید به امنیت و آسایش برسند، همگی آنها می روند تا یک روز برگردند گر چه آمار همین کمیساریا می گوید در طول سی سال گذشته تعداد بسیار اندکی از پناهندگانی که از کشورشان جلای وطن کرده اند از نو به کشورهایشان بازگشته اند و بسیاری از آنها در کشورهای میزبان یا حتی کشورهای واسطه در رویای وطن باقی می مانند تا بمیرند .

آمار پناهندگان یک سال گذشته بیش از تعداد آوارگان جنگ جهانی دوم بوده است.

تنها در نیمه نخست سال 2014 بیش از پنج میلیون نفر از ترس مرگ و خشونت و درگیری کشورشان را ترک کرده اند. و غالب این آوارگان، درماندگان سوری بوده اند. بنا به آمار موجود هم اکنون رتبه نخست پناهندگان جهان با پناهجویان سوری است. تا پیش از آن افغانستان اولین کشور و سومالی و سودان در رتبه های پس از آن قرار داشته اند و به نظر می رسد کشور آلمان بیش از سایر کشورها مورد عنایت و توجه آوارگان بوده است.

حق پناهندگی در ماده چهاردهم اعلامیه حقوق بشر به عنوان یک حق بشری به رسمیت شناخته شده است، بر اساس مفاد این ماده قانون بین المللی، هر کسی حق دارد از تعقیب، شکنجه ، آزار و مرگ بگریزد و مامن و مکان امن تری پیدا کند.

پیدا کردن گوشه ی دیگری از این زمین مهربان، حق تمام کسانی است که برای زندگی بهتر، امنیت و تامین جانی ، حق تحصیل و یا دسترسی به دادگاه عادلانه آواره می شوند. کسانی که چهاردرصدشان آوارگان ایرانی هستند.

غالبا در کشورهای میزبان یا واسطه، فرد پناهجو حق انتخاب شهر محل سکونتش را ندارد و از سوی دیگر، دریافت کمک مالی از سوی کمیساریای عالی سازمان ملل یا کشور میزبان، برای پناهجویان یک حق نیست و این کمیساریا تنها به درصد محدودی از تقاضای پناهجویان برای تامین معاش و هزینه زندگی آنان، پاسخ مثبت می دهد.

یک پناهجو ریشه در خاک کشور میزبان یا واسطه ندارد، زبان نمی داند، راه ارتباطی اش به دنیای بیرون مسدود یا محدود است، احساس غربت و بی هویتی می کند، او نمی داند چه اتفاقاتی برای فردایش رقم خورده و چه چیزی انتظارش را می کشد، گذشته ای که پشت سرش مانده تاریک است که اگر نبود چه دلیلی برای ترک خانه بود؟ و فردایی که پیش روی پناهجو باقی مانده، نامعلوم و باز هم تاریک است. او غالبا به دلیل این که از شبکه های ارتباطی دوستان و خانواده محروم است، از تامین ساده ترین مایحتاج زندگی عاجز می شود، حق کار ندارد و هر روز که می گذرد یک زخم تازه به زخم های به جا مانده بر روحش شکل تازه می گیرد. دنیا هنوز هم جای چندان دلپذیری برای مهاجران و پناهجویان نیست