ازدواج سفید؛ آسیب اجتماعی یا راه حل نجات بخش؟

سيمين گلی

این روزها با نگاهی به سایت‌های خبری یا روزنامه‌های ایران معلوم می‌شود کاهش آمار ازدواج، افزایش آمار طلاق و فجایعی مثل همسرکشی از مهمترین مشکلات اجتماعی ایران به حساب می‌آیند. با وجود اینکه در قوانین ایران حق طلاق با مرد است و با وجود مشکلاتی که بر سر راه طلاق زنان وجود دارد، بر اساس آمار، در 70 درصد موارد زنان با گذشتن از کلیه حقوق خود برای طلاق پیشقدم شده‌اند و زمانی که نتوانسته‌اند طلاق بگیرند به همسرکشی روی آورده‌اند. از نظر بسیاری از حقوقدانان قوانینی که در ایران برای زنان وضع شده ناعادلانه است. در 36 سال گذشته هیچ عاملی نتوانسته سیستم قضایی را متقاعد کند که نمی‌توان جامعه قرن بیست و یکم ایران را با قوانین عربستان 14 قرن پیش – یا حتی عربستان قرن حاضر -  اداره کرد و ظاهرا وضعیت ناهنجار روابط انسانی در جامعه نیز کوچکترین خللی در عزم حکومت برای پیاده کردن این قوانین ایجاد نکرده است. اما تجربه نشان داده گذشت زمان به خودی خود یک عامل تغییر بسیار مهم است، اگر قوانین جامعه خود را با شرایط جدید سازگار نکنند، مردم بی‌اعتنا به این قوانین به راه خود خواهند رفت. کما اینکه بر اساس قوانین موجود، هفتاد درصد جمعیت ایران به دلیل استفاده از گیرنده‌های ماهواره‌ای مجرمند، اما پس از هر بار یورش ماموران نیروی انتظامی برای جمع آوری تجهیزات ماهواره‌ای، مردم بلافاصله تجهیزات جدید راه اندازی می‌کنند.

ازدواج سفید که برخلاف اسمش نه ازدواج است و نه سفید، راهکاری است که جمعی از مردم ایران برای مقابله با قوانین دست و پاگیر ازدواج برگزیده‌اند. با وجود اینکه شواهد نشان می‌دهند در این روش زندگی که برای ایران جدید محسوب می‌شود، زنان بیشتر در معرض آسیب قرار دارند اما اخبار این پدیده حتی در رسانه‌های به شدت تحت کنترل ایران روز به روز بیشتر منتشر می‌شود و مثل هر پدیده نوظهور دیگری، طرح مقابله با آن هم تدوین شده است.

برخلاف نظر مقامات مسئول ، من فکر می‌کنم ازدواج سفید در ایران نه تنها بد نیست بلکه فرصت دوطرفه‌ای‌ست برای رهایی مردم از قوانین تغییرناپذیر ازدواج در ایران و آزاد شدن دادگاه‌ها از بار سنگین رسیدگی به پرونده‌های روزافزون طلاق؛ با رواج ازدواج سفید قضیه مهریه‌های بالا یا عجیب و غریب مثل 350 هزار شاخه گل رز، یک تن پودر پیاز، 15 کیلو بال مگس و رونویسی شاهنامه دیگر وقت دادگاه‌ها را تلف نخواهد کرد. مردان برای ناتوانی در پرداخت مهریه زندانی نخواهند شد و فضای زندان‌ها را می‌توان برای زندانیان جرائم دیگر بازتر کرد. آمار همسرکشی کاهش خواهد یافت، مفهوم طلاق عاطفی از بین خواهد رفت، بر سر ریاست خانواده و صدور اجازه خروج زن از خانه دعوایی درنخواهد گرفت، اجازه کار، تحصیل و انتخاب محل زندگی زن در دست خودش خواهد بود و مرد هم برای پرداخت مهریه، نفقه و اجرت‌المثل به دردسر نخواهد افتاد. به این ترتیب، دادگاه‌های خانواده می‌توانند وقت بیشتری را به رسیدگی به جرائم حوزه عفاف و حجاب و مثلا درجه بندی انواع بدحجابی و صدور جریمه مناسب برای هر درجه از بدحجابی اختصاص دهند و در این وانفسای رکود اقتصادی به درآمد کشور بیفزایند.

یکی دیگر از مزایای ازدواج سفید در ایران این است که در آن زن و شوهر برای هم عادی نمی‌شوند. در حال حاضر حجم زیادی از لطیفه‌های پیامکی و وایبری به فغان از یکنواختی کسالت بار زندگی زناشویی اختصاص دارد، ولی وقتی زن و مرد در حال یک همزیستی ممنوع باشند همیشه برای هم تازگی دارند و بخصوص در شرایط فعلی که پشت هر درخت یا دیواری یک بسیجی عامل امر به معروف مخفی شده تا گناهکاران را شناسایی و ارشاد کند، به کار بستن تکنیک‌های گریز پارتیزانی علاوه بر تولید هیجان، به تحکیم رابطه عاطفی بین زن و مرد کمک به سزایی می‌کند و چه بسا این حجم هیجان دیگر مجالی برای وقت گذرانی در شبکه‌های اجتماعی و تماشای شبکه‌های تلویزیونی بیگانه و هدف شبیخون فرهنگی قرار گرفتن، آن هم در مقیاسی که فرد به کارهایی فراتر از ازدواج سفید روی آورد، باقی نگذارد.

البته این همه محسنات ازدواج سفید نباید روی دیگر سکه را مخفی نگه دارد. درست است که این پدیده در غرب جای خودش را باز کرده و قوانین خاص خودش را هم دارد، اما رئیس دفتر رهبر ایران معتقد است دشمن در حال فریفتن مردم ایران و تبدیل نسل حلال زاده ایرانیان به نسل حرامزاده است و حاکم اسلامی هم موظف شده به شدت با این نوع زندگی مقابله کند. هنوز مشخص نیست این مقابله از چه درجه‌ای از شدت برخوردار خواهد بود اما از ابتدای پاگرفتن حکومت اسلامی در ایران با هر پدیده‌ای "به شدت" مقابله شده آن پدیده بیشتر قدرت گرفته و به نوعی پایدار شده است. به همین دلیل افرادی که این روش زندگی را انتخاب می‌کنند باید سرنوشت فرزندان احتمالی حاصل چنین همزیستی‌هایی را در نظر بگیرند. حاکم اسلامی با امت شوخی ندارد و وقتی از شدت حرف می‌زند هیچ بعید نیست بدون هیچ ملاحظه‌ای نسل حرامزاده را از داشتن پدر و مادر محروم کند.