فرار از چارچوب‌ها؛ گفتگو با گلاره پور نوازنده کمانچه

سال گذشته يکی از برنامه‌های پر شنونده رادیو سراسری استراليا- ABC – که به موسیقی اختصاص دارد گروهی به سرپرستی گلاره پور نوازنده ايرانی ساکن ملبورن را معرفی کرد؛ گروهی که به جز موسس آن ساير نوازندگانش غيرايرانی هستند. چندی بعد آلبوم اين گروه منتشر شد و علاقمندان به موسيقی متفاوت

با آثاری که ويژگی‌های سازی و آوايی شرقی و غربی را در خود جای داده‌اند آشنا شدند. آشنايی من با گلاره با آمدن او به بریزبن- شهری که من در آن زندگی می‌کنم- نزديک‌تر شد. با هم قهوه نوشيديم و بعد از او دعوت کردم روز يکشنبه‌ی بعد برای امتحان کردن کيک و شيرينی‌هایی که می‌پزم به خانه‌ام بيايد. گپ زدن‌های ما درباره موسيقی، گروهش و سابقه نوازندگی‌اش از همان روزی که قهوه نوشيديم شروع و بعد در جريان کيک خوردن‌ تبدیل به يک گفتگوی رسانه‌ای شد. از گلاره درباره شروع کارش پرسيدم

چطور شد به کمانچه علاقمند شدی؟

راستش من اكثر سازها را در كنسرتهايی كه پدرم مرا می‌برد ديده بودم اما كمانچه را نه. وقتی كلاس‌های موسيقی كودک يا ارف را شروع كردم هميشه قصدم اين بود كه پيانو يا ويولون بزنم اما چون شاگرد اول بودم معلمم اصرار داشت كه من ساز ايرانی بزنم و چون من به ويولون ابراز علاقه كرده بودم معلمم به من كمانچه را معرفی کرد. يعنی بعنوان ساز تخصصی کمانچه بزنم. من هم با شنيدن صدای كمانچه و قيافه‌ی ساز که به نظرم قشنگ بود قبول كردم. هر چند كه نواختن اين ساز برایم خيلی سخت بود و يادم هست كه چقدر بايد تمرين می‌كردم تا بتوانم يک صدايی از ساز دربياورم. اما با تشويق‌های معلمم به يادگيری ادامه دادم.

و این اتفاقات در چه سالی رخ داد؟

حدود سال 1372 و 73. آن موقع 9 يا 10 ساله بودم.

وقتی صدای سازت را می‌شنوم و اجراهايت را می‌بينم به نظرم کمانچه را به سبک ايرانی اجرا نمی‌کنی. يعنی در دستگاه‌های ايرانی کمانچه‌نوازی نمی‌کنی.

من در دستگاه‌های ايرانی ساز

می‌زنم. سال‌ها هم طبق همين دستگاه‌ها آموزش ديدم و اجرا كردم. تاثير و حضور ارتيكُليشن و مُدهای رديف موسيقی كلاسيک ايرانی در موسيقی من انكار ناپذيره. قبل از ورودم به استراليا هميشه به همه اصول موسيقی دستگاهی پايبند بودم و اجراهای خيلی زيادی در ايران و خارج از ايران داشتم. اما پس از مهاجرتم به استراليا و آغاز همكاری با موزيسين‌های استراليايی با پيش زمينه‌های موسيقايی متفاوت خودم رو رها كردم. انگار به خودم اجازه دادم كه با تكيه بر آموزش‌ها و تجاربی كه سال‌ها در ايران كسب كرده بودم به خلق اصواتی با محوريت لحظه و احساسات شخصيم بپردازم. رديف آوازی ايرانی بسيار ارزشمند و زيباست و من هميشه از اجرا كردن و شنيدنش لذت می‌برم اما برای من رديف نوازی هميشه مثل نواختن آثار ديگران بوده. رديف موسيقی كلاسيک ايرانی برای من يک ابزار بی‌نظير و زيباست اما تنها ابزار من نيست.

پس باید یک اسم تازه برای سبک نوازندگیت گذاشت. چه اسمی مناسبه؟

راستش نمی‌دانم. سبک موسيقی‌ای كه من اجرا می‌كنم را بطور كلی به اسم موسیقی جهانی يا ورلد موزيک می‌شناسند. ولي اسمی برای سبک نوازندگيم ندارم. شايد بايد يک اسم انتخاب كنم. اگر بگويم معاصر درست نگفته‌ام. اگر بگويم مدرن، باز هم درست نگفته‌ام. شايد بشود گفت شخصی، بی پروا، ساده. اسم گذاشتن و ايجاد تعريف كار سخت و ترسناكی‌ست. واقعيت اين است كه من از چارچوب و سبک و اسم فراريم.

درباره گروه موسيقی که در استراليا درست کردی بگو. چطور تشکیل شد و نوازنده‌ها و سازهایی که در گروه هست چه سازهایی هستند.

من در سال ٢٠١٢ بعد از ورودم به استراليا گروه طنين ملبورن رو تشكيل دادم و همراه با اعضای گروه اولين آلبومم به همين اسم رو منتشر كردم. اين آلبوم متشكل

از ضبط زنده اولين ديدار موسيقايی من با اعضای گروه طنين ملبورن هست. اعضا گروهم دو نفر از اعضاي "گروه وارپيگز"، يعنی بريان اُدرآير، نوازنده درامز و اندرو پُلی دورو، نوازنده گيتار برقی بودند و بعد از مدتی آدام سيمونز نوازنده سازهای بادی چوبي و شاكاهاچی به ما پيوست. در طول سه سال گذشته فعاليت من با اين نوازندگان و ديگر نوازندگان در استراليا ادامه داشته. نوازنده‌های زيادی آمده‌اند و رفته‌اند اما فعاليت من با برايان و آدام هميشه در تركيب‌های مختلف پابرجا بوده. امسال آلبوم دومم را با ميک ترمبث منتشر كردم اما فعالتيم با اين نوازنده گيتار رزرنانس به انتشار يک آلبوم ختم شد. ارتباط موسيقايی بی وقفه من، آدام و برايان هر سه ما را به تشكيل يک تريو به نام ژيوير در ابتدای امسال واداشت. گروهی كه هم اكنون با آن مشغول به فعاليت مستقل و همچنين همكاری با اعضای مهمان هستيم. موسيقی گروه ژيوير تركيبی از پيش زمينه‌های موسيقايی هر سه نفر ما، كلاسيک ايرانی، كلاسيک غربی، مدرن غربی، ژاپنی، تجربه گرا و جز هست. اشعاری كه در اين گروه خوانده می‌شوندغالبا فارسي هستند. آثار اجرايی ما غالبا بداهه اما با ساختار و مفاهيم از قبل تعيين شده هستند و گاهي هم كاملا آهنگسازی شده. در ضمن من در گروهم آواز می‌خوانم و كمانچه و قيچک آلتو هم می‌زنم.

به نظرم رسیده که اجراهای گروهت بیشتر از همه متمرکز در ملبورن

بوده. درسته یا در شهرهای دیگر هم اجرا داشتید؟

بله درسته. همه اجراهای ما در ايالت ويكتوريا و غالبا در شهر ملبورن بوده، تا به امروز. اما اميدواريم كه به شهرهای ديگر استراليا هم سفر كنيم.

در يکی از آهنگ‌هايت اسم گيل ‌آوا هم شنیده می‌شود. گيل ‌آوا بيشتر آدم را به ياد گيلان می‌اندازد. اين اسم از کجا آمده؟

گيل آوا اسم خواهرم است كه دو سال پيش قطعه‌ای بر اساس شعر شاملو را به مناسبت تولدش براش ساختم. اسم اين قطعه Moonlove Gilava  هست. يكي از معانی گيل آوا آوای مردم گيلان است. اين اسم همچنين به معنی نسيمی‌ست كه باران را به ارمغان می‌آورد. در آخر قطعه می‌خوانم يک شب ماه مياد، گيل آوا مياد.

و برای کارها و برنامه‌های بعدی گروه بايد منتظر چه چيزهايی باشيم؟

در حال حاضر چند کار مشترک روی قطعاتی از گروه‌های مختلف دارم. بعنوان مثال روی يكی از قطعات آلبوم دو گروه مختلف خوانده‌ام و ساز زده‌ام. همين روزها هم در تئاتر لامامای ملبورن برنامه اجرا می‌کنیم. موضوع اجرای ما در مورد جا افتادن(fitting in)  در موقعيت‌های مختلف زندگي‌ست و اسم آن را گذاشته‌ايم  Square Peg. سه رقصنده سبک نو (كانتمپروری) هم ما را همراهی می‌کنند. اين اجرا بعنوان قسمتی از La Mama's Explorations Season به روی صحنه خواهد رفت.

 

.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }