بی‌کاران شهرستانی مسافرکش‌های تهران شده‌اند

کرج- بهروز تورانی، شهروند خبرنگار

تهران، شهری که به واسطه تجمع و تمرکز امکانات آن، جمعیت میلیونی اش روز به روز در حال افزایش است، این روزها با کمبود وسایل حمل ونقل عمومی برای جابه جایی روزانه شهروندان مواجه است. همین امر برخی از شهرستانی هایی که در شهرهای خود با مشکل بی کاری روبه رو بودند را به فکر یک شغل جدید انداخته است؛ مسافرکشی در تهران و سکونت در شهرستان.

نرخ کرایه های بالاتر نسبت به شهرستان ها و شلوغی بسیار زیاد خیابان ها در تهران، این شهر را برای مسافرکش های شهرستانی به قدری جذاب کرده است که حاضرند روزها و هفته ها را در این شهر به دور از خانه و خانواده خود سپری کنند تا شاید از این راه پولی به دست بیاورند که وقت برگشت به شهر خود با دست پر برگردند.

چند هفته کار در تهران، یک هفته استراحت در شهرستان و در کنار خانواده، چیزی شبیه به کار اکثر کارگرانی که در عسلویه مشغول به کار هستند،است. با این تفاوت که در این جا خبری از جای خواب و غذای مناسب نیست و اکثر آن ها شب را در خیابان ها و ماشین های خود سر می کنند. برای آن ها خودروهایشان هم جای خواب است، هم محلی برای صرف ناهار و شام و هم وسیله ای برای کسب درآمد.

در شهرهای بزرگی مثل تهران، تعداد کسانی که شغل آن ها مسافرکشی نیست اما به دلیل تنگناهای اقتصادی، مسافرکشی را به عنوان شغل دوم خود انتخاب کرده اند، روز به روز در حال افزایش است؛ رقیب هایی برای تاکسی های خطی که صدای اعتراض‎شان در سال های اخیر به جایی نرسیده است و هم چنان رقابتی ناحق در شهر میان رانندگان پلاک شخصی و تاکسی داران در جریان است که بر معیشت رانندگان تاکسی های ویژه و خطی تاثیر منفی می گذارد. این در حالی است که مسافربرهای پلاک شخصی هرگز یک راننده تاکسی درجه یک و قابل اعتماد نخواهند بود چرا که نه تحت نظر سازمان تاکسی رانی فعالیت می کنند و نه به صورت جدی بر کار آن ها نظارتی انجام می شود.

مسافربرهای پلاک شخصی اما حالا خود هم رقیب های جدی تری به نام شهرستانی ها پیدا کرده اند؛ مسافرکش های مهاجری که در وانفسای بی‎کاری و رکود، بهترین راه برای تامین مخارج زندگی خود را کار کردن در تهران و مسافرکشی انتخاب کرده اند. آن ها شبانه روز در خیابان ها حضور دارند و بیش تر خط های اصلی را قرق کرده اند.

بی‎کاری و فراهم نبودن شرایط کار در شهرهای کوچک موجب هجوم خیل عظیم شهرستانی هایی به سمت تهران شده است که حاضر شده اند سختی های زندگی در پایتخت پردود و دم با آن خیابان های شلوغ و نفس گیرش را تحمل کنند تا شاید درآمدی به دست آورند که خرج خود و خانواده کنند.

«محسن» 24 ساله، یکی از این مسافرکش های مهاجر است که در اولین برخورد، با او تا پایان مسیر هم کلام شدم. می گوید از یکی از شهرستان های استان همدان آمده است و این جا همراه با چند همشهری دیگرش اتاقی در یکی از خانه های پایین شهر اجاره کرده اند. شب ها آن جا می خوابند و چهار پنج روز از ماه را نیز به شهر خود برمی گردد. تعدادشان زیاد است، به همین خاطر کرایه زیادی بابت این سرپناه پرداخت نمی کند.

محسن می گوید در شهرش یا کاری پیدا نمی شد یا اگر هم کاری پیدا می کرد، حقوقش آن قدر پایین بود که کفاف خرج خود و خانواده اش را نمی داد. وقتی از او می پرسم که چه طور با این تعداد زیاد در یک اتاق کوچک زندگی می کند، لبخند می زند و می گوید: «راستش شرایطم نسبت به بقیه حتی بهتر هم هست. من مجردم و خرجم کم تر است، به همین خاطر توانایی پرداخت کرایه برای همین اتاق را دارم. دوستانی دارم که زن و بچه دارند و خرجشان بالا است. آن ها روزها از پنج یا شش صبح شروع به مسافر کشی می‌کنند و تا یک شب در خیابان ها مشغول به کار هستند. شب‌ها در ماشین می‌خوابند، به حمام‌ها و سرویس های بهداشتی عمومی می‌روند، ناهار و شامشان ساندویچ است و بعد از چند هفته ای که پول خوبی جمع شد، سفری کوتاه به شهرشان می‌کنند و زود باز می‌گردند.»

 مسافرکش های مهاجر اما کار را برای راننده‌هایی که در تهران زندگی می‌کنند و سال ها کارشان مسافرکشی در این مسیرها بوده، سخت کرده اند. این دو گروه در تمامی ایستگاه ها هر روز با هم بگو مگو دارند و گاهی نیز بحث‎شان بالا می گیرد و کارشان به برخورد های فیزیکی ختم می شود.

آن چه که مشخص است، این است که قانون حق را به تاکسی های سبز و زرد رنگ زیر نظر تاکسی رانی می دهد. اما از آن جایی که پلاک شخصی ها تحت نظارت هیچ ارگانی نیستند، احتمال بروز حوادث و آسیب های مختلف از سوی برخی از آن ها بیش تر است. عدم جدیت در جمع‌آوری و سامان دهی مسافربرهای شخصی و مهاجر نه تنها منجر به بحرانی شدن وضعیت ترافیکی تهران شده است بلکه در کنار آن هوای تهران را نیز مورد آسیب قرار می‌دهد.

«ابوالفضل قناعتی»، عضو هیات‌رییسه شورای شهر تهران در این خصوص می گوید: «جمع‌آوری مسافربرهای شخصی از وظایف اصلی استانداری تهران است.»

او می‌افزاید: «شورای شهر تهران این موضوع را به شهرداری تکلیف کرده است که با این افراد برخورد کند اما برخورد جدی‌تر باید از سوی پلیس راهور انجام شود چون این موضوع از اختیارات نیروی انتظامی است. البته ما تاکنون در این باره با نیروی انتظامی وارد گفت‌وگو نشده‌ایم چون برنامه‌ریزی برای سامان دهی این افراد از وظایف اصلی استانداری تهران است.»

«تیمور حسینی»، رییس پلیس راهور تهران بزرگ اما در این خصوص گفته بود: «اغلب این افراد از سر بی کاری به این شغل که فعلا دست به نقدترین شغل است روی آورده‌اند تا منبع در آمدی داشته باشند. اما مجرمانی که می‌خواهند تحت پوشش مسافرکشی مرتکب جرمی شوند، درصد قابل توجهی نیستند. از طرفی، پلیس هم نمی‌تواند این افراد را تمییز دهد. بر اساس حدس و گمان هم نمی‌شود این افراد را شناسایی کرد چون تا جرمی به وقوع نپیوندد، پلیس نمی‌تواند ورود کند مگر این که اطلاعات و مستندات قوی محکمه‌پسند داشته باشد. از این رو، این بحث منتفی است. البته آن را رد نمی‌کنم ولی این که به صورت گسترده عمومیت داشته باشد را قبول ندارم.»

چندی پیش او از طرح جدید برخورد پلیس راهور تهران با خودروهای پلاک شهرستان خبر داده بود: «براساس آیین‌نامه‌های موجود و طبق قانون، باید موقعیت جغرافیایی مالک خودرو مشخص باشد. درنتیجه، هرکسی که اتومبیلی را می‌خرد، باید تغییرمکانش را به اطلاع راهنمایی و رانندگی برساند و به این ترتیب، اطلاعات جدید در سامانه شماره‌گذاری ثبت شود.»

رییس پلیس راهور تهران بزرگ از اعمال شدید قانون برای حل این معضل می‌گوید و اضافه می‌کند: «طبق مقررات، پلیس راهور تهران بزرگ این خودروها را جریمه خواهد کرد. علاوه بر آن، اگر این تخلف تکرار شود، مستلزم توقیف خودرو و انتقال آن به پارکینگ خواهد بود.»