نمونه‌‌هایی درخشان از روزنامه‌نگاری بلندنویس

تحریک نیستید؟ شاید برای آن قرصی وجود داشته باشد

این مقاله که براساس پژوهشی گسترده نوشته شده، نمونۀ خوبی ا­ست از بلندنویسی که گرچه به صدای شخص اول نیست ولی هم‌چنان صمیمانه است. آشکاراست که نویسنده صاحب درک فوق­العاده­ای ازپیچیدگی موضوع است ومی­تواند با احساس راحتی، داستانی از آن دربیاورد.

 به نظرمن، تجربه­های شخصی، حتی چیزی به محرمانگی و خصوصی بودن سکس زناشویی، داستان‌هایی هستند که می­توانیم درباره آن‌ها بنویسیم و در موردشان تحقیق کنیم؛ همین‌طور سلامت روانی، مشکلات کودکان مانند «اوتیسم» وغیره.

نکته مثبت این نوع نگارش در آن جاست که اهمیت تحقیق و گزارش­گری را نشان می­دهد حتی وقتی در مورد چیزی بسیار شخصی می­نویسید؛ برای نمونه، اگر دربارۀ سلامت روانی یا لقاح خارج از رحم می­نویسید، می­توانید شخصیتی در داستان خود باشید. اما همۀ آن گزارش­گری وپس زمینه­ای که باید دریک مقالۀ بلند عادی به کار برده شوند، می‌بایست در آن مطلب هم باشند تا داستان را فراگیرتر کنند.

مرا سخن خوب می‌گویم یک روز

به همان روال، این جا «دیوید سداریس» (Sedaris David) را داریم که پس از نقل مکان به فرانسه، دربارۀ تجربه خود می­نویسد؛ یاد گرفتن فرانسه در کلاسی برای بزرگ‌سالان.

بسیار شخصی، خنده‌دار و تا اندازه­ای خاطره‌نویسانه است، اما نشان می­دهد که یک مهاجرمی­تواند چیزی بسیار ساده (پیدا کردن یک آپارتمان یا یاد گرفتن یک زبان) را بگیرد و از آن ذره‌بینی بسازد برای نوشتن دربارۀ کشور جدید، یا تجربۀ جابه­جا شدن و سعی برای بازسازیِ زندگی در جایی تازه که البته تجربه­ای ا­ست عمومی.

 طنزش بسیار قوی ا­ست و نمونۀ نوشته­ای ا­ست که «صدا»ی نویسنده درآن به خوبی پرورش یافته است. تا اندازه­ای مرا به یاد خاطرات جلال آل آحمد دربارۀ «سترون» بودنش می­اندازد که البته اصلاً روزنامه‌نگاری نیست، اما امروز می­توان آن را به‌عنوان روایتی روزنامه‌‌نگارانه طبقه بندی­ کرد.

کارآل احمد مثل این نوشته، در بارۀ زبان­ آموزی، چیزی را (این که نمی­تواند بچه داشته باشد) می­گیرد و از راه بیان تجربۀ شخصی، درباره آن می­نویسد. اما با این همه، با قدرت جزییات، استفاده از گفت‌وگو و پرورش شخصیت‌های دیگر، موفق می­شود مقاله­ای بنویسد که به خودی خود کامل است. توجه کنید به دختری با «دندان‌هایی به بزرگی سنگ قبر»؛ توصیف رفتار تحقیرآمیز معلم و دردِ پایین آمدن به سطح کودکی که باید زبانی تازه یاد بگیرد.

مردی که قاچاق را متوقف کرد

این ضعیف‌ترین داستانی ا­ست که انتخاب کرده­ام، اما سادگیِ خاصی دارد که فکر می­کنم بررسی­ آن می­تواند مفید باشد.

تمرکز این مطلب کاملاً روی یک شخص است و از راه کار و تجربۀ او، ما را به دنیای فحشای کودکان و تجارت جنسی معرفی می­کند. نوشته به عنوان تک‎نامه­ای پژوهشی معرفی شده و تیترآن کمابیش درست است. کاری را که خوب انجام می­دهد، نمایش گستردگی مساله است و این که فعالیت علیه آن درعمل چگونه است.

وحشتناک‌ترین گوشه دنیا

مطمئن نیستم اگر کسی درجایی مانند ترکیه بخواهد دربارۀ عبور پنهانی از مرز، پناهندگانی که جنسیت خود را تغییر داده‌اند یا چیزهایی مانند این بنویسد. اما این گزارش ومطلب بالایی، هردو مثال خوبی هستند برای بلندنویسی دربارۀ موضوعی اجتماعی که مکان و محل در آن شخصیت­های اصلی به شمار می‌روند.

شکر گزاری در مغولستان​

این نوشته نمونۀ کلاسیکی ا­ست از روزنامه‌نگاری شخصی به زبان شخصِ اول. نویسنده از اول شخص استفاده می­کند، خودش شخصیت اصلی ا­ست و خودکاوی و صداقت بی­رحمانه‌اش نقش تعیین کننده برای نوشته دارد. متوجه خواهید شد که گفت‌وگو، مقدار زیادی صحنه‌پردازی و توصیف هم در آن هست اما نقش اصلی را صدای نویسنده دارد که بلند است و خواندنش دردناک.

نوشتن در بارۀ یک ضربۀ روانی شخصی، اغلب شیوه­ای ا­ست بسیار موفق برای روزنامه‌نگاری با صدای شخص اول اما به شدت دشوارهم هست چون ارایۀ تصویری ازخود به دیگران که این چنین آسیب‌پذیر و بالقوه هولناک است، کار بسیار دشواری­ است. به نظرمن، قدرت نوشته در این است که نویسنده حاضر شده یک ضربۀ روانی را بگیرد و با خودکاوی و به صورت نقاشی تصویری، از خود داستانی نیرومند بیافریند.

به اعترافش توجه کنید که می‌گوید خودمحور بود و به حدی بیمارگونه، وسواس کارش را داشت. ببینید که چگونه این نویسنده خود را به عنوان زنی که درمورد بچه‌دار شدن دو دل است، ترسیم می‌کند؛ داستان سقط جنینی غیرعمدی که در زمینۀ وسیع­تر زندگی جای داده شده است. درواقع، این­جا با داستانی جهانی­تر برخورد نمی­کنید ولی نویسنده هم به شکل مستقیم تلاشی در این جهت نمی­کند. اما قدرت داستان­گویی‌اش چنان است که می­شود هم او را فهمید،هم سقط جنین ویرانگرش وهم آن رنجی که زنانی که درموقعیت او قرار گرفته­اند، باید بکشند؛ احساس گناه، سوال­های ناراحت کننده و تابویی در اطراف صحبت دربارۀ چیزی چنین دردناک.

«هاآرتز» برخود می‌بالد که وجدان اسراییل است، آینده‌ای برای آن وجود دارد؟