«چند سال پیش كه برای اولین بار به صورت علنی از شما گله و گلایه كردم، فرزند گرامی‌تان، جناب آقای «علی جنتی» از شب سختی گفت كه گذراندید و مرا شرمنده خود ساخت كه چرا چنین شبی را برای شما ساختم. اكنون اما دیگر از جناب آقای علی جنتی شرمنده نیستم.»
این جمله‌ها، بخشی از نامه مهدی کروبی است که 26 اردیبهشت ماه 1385 خطاب به احمد جنتی نوشت؛ چهار روز پس از آن که او در خطبه‌های نماز جمعه تهران، از نامه محمود احمدی‌نژاد به جورج بوش گفت:«الهام خداوند است... عجیب و غریب است. باید این نامه را همه بچه‌ها بخوانند؛ در مدارس و دانشگاه‌ها خوانده شود؛ صداوسیما مكرر بخواند و در آینده نیز در كتاب‌های درسی قرار داده شود. چیز ساده‌ای نیست... احمدی‌نژاد واقعا مردی شجاع، متدین و مقتدر است كه آبروی مملكت و اسلام است ... خداوند لطف دارد و می‌خواهد قدرت این مملكت را زیاد كند و به این نحو الهام می‌كند.»
اما دیروز عصر، 15 اسفند 92، چند ساعت پس از حرف‌های گلایه آمیز آیت‌الله خامنه‌ای درباره وضعیت فرهنگی، علی جنتی اطلاعیه‌ای صادر کرد تا پدر87 ساله‌اش، شب را با آرامش سر بر بالین بگذارد؛ نامه‌ای مملو از جمله‌هایی مانند: «سخنان حکمت‌آمیز رهبر معظم انقلاب اسلامی...، دیدگاه حکیمانه، عالمانه و واقع‌بینانه معظم...، رفع دغدغه‌های معظم‌له...، رهبری گرانقدر انقلاب اسلامی و... .»
پیشینه درخشان
این نخستین بار نیست که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت روحانی سراسمیه می‌شود؛ بیستم مهرماه امسال، چند روز پس از آن که رهبر جمهوری اسلامی از فیس‌بوک و توییتر به عنوان ابزارهای براندازی غرب یاد کرد، حرف‌های قبلی خود درباره شبکه‌های اجتماعی را پس گرفت و گفت:«آن صحبت‌ها، عقیده شخصی خودم درباره این شبکه اجتماعی بوده است. اما از لحاظ قانون، ما تابع قوانین کشورهستیم و دراین باره، "کمیته مصادیق مجرمانه" که ما هم عضو آن هستیم، تصمیم‌گیری می‌کند.»
شروع دوگانه
اوج قصه علی جنتی در عصر اعتدال، این اطلاعیه و آن اظهارنظر نیست؛ او 24 مرداد 92 در مراسم رای اعتماد مجلس به کابینه، خود را فرزند کوچک خمینی و خامنه‌ای خواند که می‌خواهد پیام معنویت انقلاب اسلامی را به جهان برساند، به تهران لقب «امالقرای جهان اسلام» داد و از دوخته شدن چشم غرب به خورشید گرمابخش انقلاب اسلامی برای رهایی از تاریکی سخن گفت. اما هم‌زمان، از «محمدرضا شجریان» ستایش کرد، از باز شدن درهای بسته خبر داد، برخوردهای بی‌جا و نسنجیده با اهل فرهنگ را نکوهش کرد و گفت آمده است تا مدیریت فرهنگی را به اهلش بسپرد.
این گفته‌ها سبب شدند بخش انقلابی- اصول‌گرایانه سخنان وی به حاشیه برود و یا تاکتیکی ضرروی برای گرفتن رای اعتماد مجلس خوانده شود، زمزمه اعتدال، بخش فرهنگ را نیز فرا گیرد و فرزند احمد جنتی، به نمادی دیگر برای بازگشت به عصر اصلاحات تبدیل شود.
وجوه اصلاح‌طلبانه آقای وزیر
چنین برداشتی، با توجه به سیر اظهارات علی جنتی، چندان بی‌راه نبود. او 27 مرداد، پس از برگزاری نخستین جلسه هیات دولت یازدهم، بازگشایی خانه سینما را در فهرست اولویت‌های خود اعلام کرد و از حذف قوانین دست و پاگیر در حوزه ممیزی گفت. روز بعد، با هیات مدیره خانه سینما به گفت‌وشنود نشست و کم‌تر از یک ماه بعد، به وعده‌اش عمل کرد و خانه سینما باز شد.
31 مرداد، با بسیاری از اهالی فرهنگ که سال‌ها بود حاشیه‌نشین شده بودند، دیدار کرد.
7 شهریور، به دیدار «حسن خمینی» رفت و روز 13 همین ماه گفت افسار ممیزی را به دست خود ناشران می‌دهد. او به ممیزان کنایه زد که اگر قرآن را هم دست شما بدهند، می‌گویید کلمه‌های خلاف عفت عمومی در آن وجود دارد و سانسورش می‌کنید.
در همان روزها، دستور داد عکس «عطاءالله مهاجرانی» نیز مانند سایر وزرای پیشین، بر دیوار دفتر کارش نصب شود و به صفحه‌اش در فیس‌بوک بیشتر سر زد.رسانه‌ها نوشتند که گفته است راه خاتمی را ادامه می‌دهد.
او تلاش برای بازگشایی «انجمن صنفی روزنامه نگاران» را شروع کرد و با اشاره به آرای برخی مراجع تقلید شیعه، به دفاع از تک‌خوانی زنان پرداخت. در همین حال، رسانه‌ها خبر دادند او در برنامه ای شرکت کرده که یک زن تک خوانی کرده است
14 آبان، وعده داد که نه تنها فیس‌بوک، که باید همه شبکه‌های اجتماعی رفع فیلتر شوند و فیلترینگ به حداقل برسد. جنتی از جمع‌آوری دیشهای ماهواره به عنوان یک «سیاست شکست خورده» یاد کرد، به ناشران تعلیق شده مژده داد که پرونده‌های آن‌ها دوباره بررسی می‌شوند و از توقیف روزنامه «بهار» انتقاد کرد و گفت:«باید راه‌های دیگری جست.»
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت روحانی، کنایه به قوه قضاییه زد که چرا نمی‌گذارد روزنامه «هم‌میهن» منتشر شود، از ممنوعیت ویدیو در دهه 70 به عنوان یک «تصمیم خنده‌دار» یاد کرد و با اشاره به برخورداری 71 درصد مردم تهران از ماهواره، گفت:«کاری نکنیم 5 سال دیگر به تصمیم‌های امروز بخندیم.»
9 دی ماه، از فیلتر شدن «وی‌چت» به شکل سربسته انتقاد کرد و گفت دیگر «ممنوع‌القلم» نداریم. در همین روزها، بی‌خیال رفتن به «جشنواره عمار» که دست‌پخت سینماگران تندرو است و پدرش هم میهمان ویژه آن بود، شد.
23 دی ماه، به شبکه خبری «الجزیره» گفت که دستگاه قضایی باید با تغییرات جدید، خود را هماهنگ کند.
19 بهمن ماه، گفت قایل به سانسور نیستیم و مسوولیت توقیف روزنامه آسمان را متوجه قوه قضاییه کرد.
11 اسفند ماه گفت که شجریان می‌تواند فعالیت کند و با اشاره به حضور 4 میلیون کاربر ایرانی، بر لغو فیلترینگ فیس‌بوک تاکید کرد.
علی جنتی در این روزها، همان‌گونه که حسن روحانی وی را مدافع آزادی بیان معرفی کرد و تاکید کرد که از کارت زرد مجلس هراسی نیست، گفت نگرانی از مخالفت‌های گسترده در مجلس ایران ندارد.
من اصول‌گرا هم هستم
اما با همه اینها، روی دیگر سکه هم وجود داشت. او از لزوم تحقق منویات رهبر جمهوری اسلامی در زمینه سبک زندگی اسلامی گفت و اواسط شهریور ماه به قم و مشهد رفت تا با علمای نگران وضعیت فرهنگی، دیدار کند و به آن‌ها اطمینان بدهد.
در همین حال، خبر رسانه‌ها درباره ادامه دادن راه خاتمی را تکذیب، روزنامه بهار را به تحریف تاریخ اسلام و ترویج اختلافات مذهبی متهم کرد و گفت:«اهل رفتن به کنسرت بانوان نیست.»
او تمام قد از «مرتضی آوینی» تجلیل کرد، وعده داد که حمایت‌های مالی درباره ترجمه آثار مربوط به جنگ ایران و عراق حداکثری است و از لزوم واکسیناسیون داخلی برای مقابله با تهاجم فرهنگی، با محوریت نظرات آیت‌الله خامنه‌ای حرف زد.
28 آذر هم از توجه ویژه به رهنمودهای قرآنی رهبری سخن گفت و چندی بعد، سانسور در ایران را منطبق بر قانون خواند.
21 بهمن، از تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی در حذف دو چهره منتقد فرهنگی در هیات نظارت بر نشر کتاب دفاع کرد و جشنواره فیلم فجر را به گونه‌ای سامان داد که رضایت برخی چهره‌های تندرو مانند «علم‌الهدی»، امام جمعه مشهد را برانگیخت.
او سرانجام، دیروز بیانیه داد تا به تعبیر خبرگزاری «فارس»، به بیانات رهبر جمهوری اسلامی لبیک گفته باشد؛ رهبری که از نگرانی جدی خود درباره مسایل فرهنگی خبر داده بود.
همین روی سکه را می‌توان در انتصاب مدیران وزارت ارشاد نیز مشاهده کرد. کارنامه معاون مطبوعاتی وی که چهره نزدیک به «علی لاریجانی» است و امروز 401 روزنامه‌نگار با انتشار نامه‌ای سرگشاده از عملکردش انتقاد کردند، یک نمونه از روی دیگر کارنامه جنتی است.
فرجام دکان دونبش
گفته‌های دوپهلو و تاکتیک‌های معطوف به راضی نگه داشتن همه به پیروی از منطق «یکی به میخ و یکی به نعل»، تنها در وزارت ارشاد دولت روحانی دنبال نمی‌شود اما وزیر ارشاد، ویترین سیاست اعتدال است که شاه‌بیت گفتمان دولت یازدهم شده است. علی جنتی همان روز که به نماز جمعه تهران می‌رود، پشت سر پدر نماز اقامه می‌کند و خطبه‌های تندروانه وی را می‌شنود، احتمالا به دفتر کارش هم سر می‌زند تا دستوری را اجرا یا صادر کند که دل حامیان هاشمی و خاتمی را خشنود سازد. تصدی‌گری این دکان دونبش آیا می‌تواند انبوه مشتریان منتقد را راضی نگه دارد؟ بگذارید از سمت اصول‌گرایان شروع کنیم.
تندروها: گام به گام پیش می‌رویم
گام نخست مقابله با سیاست‌های جنتی را مجلسی‌‌ها با پرسش درباره چرایی بازگشایی خانه سینما برداشتند؛ انتشار مقاله‌ای در روزنامه بهار، فرصت را طلایی‌تر کرد. به او درباره حرف‌های فیس‌بوکی‌اش تذکر دادند و 61 نماینده اصول‌گرا، وی را به مجلس فراخواندند تا درباره نگرانی‌‌های خود با وزیر فرهنگ و ارشاد کشور سخن بگویند.
19 آذر، رهبر ایران در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، به وزارت ارشاد تذکر داد که مسوولیتش در مقابله با تهاجم فرهنگی سنگین است.
20 آذر، «مکارم شیرازی» در قم تذکر داد که اگر ارشاد فکر حجاب نباشد و در پی حذف ممیزی، آوازخوانی زنان و حل مشکل فیس‌بوک باشد، اسمش ارشاد غیراسلامی است.
11 دی ماه، دبیر کارگروه فیلترینگ به جنتی کنایه زد که به جای فیس‌بوک، به فکر مراکز داخلی باشد.
17 دی ماه، نمایندگان مجلس با 105 رای موافق به خاطر« تساهل و تسامح وزارت ارشاد در برابر توهین به مقدسات و ترویج اباحه‌گری»، به وی کارت زرد دادند. توقیف نشریه تندروی «یالثارات»، محور دیگر انتقادهای نمایندگان پس از کارت زرد بود. در همین روزها، سخن‌گوی قوه قضاییه هم به او گفت در حد و اندازه‌ای نیست که برای دستگاه قضایی تعیین تکلیف کند.
پس از جشنواره فیلم فجر، انتقادها روحانیون قم نشین به سبب فیلم «رستاخیز» به اوج رسید. رسانه‌های اصول‌گرایان تندرو نیز در همان زمان به خاطر کتاب‌های «صادق هدایت» و «محمود دولت‌آبادی»، وزیر را در منگنه قرار دادند.
9 اسفند نیز «احمد خاتمی»، امام جمعه نزدیک به این طیف، در خطبه‌های نماز به وزیر ارشاد تذکر دوباره داد.
امروز هم از مجلس خبر رسید علیه وزیر ارشاد به دلیل هجمه به مقدسات، شکایت شده است و در همین حال، در نماز جمعه تهران نیز موحدی کرمانی تذکر داد: «وزیر ارشاد به آن چیزی که رهبری درخواست کرده‌اند، اهتمام جدی داشته باشد و دچار سهل‌انگاری در برنامه‌های فرهنگی نشود.»
تحلیل اجمالی رویکرد اصول‌گرایان، به ویژه نمایندگان مجلس در حوزه فرهنگ به خوبی نشان می‌دهد آن‌ها سرسختانه در مسیر تحمیل ایده‌های خویش پیش رفته‌اند. آن‌ها نمی‌خواهند مانند احمد جنتی که وقتی پیچ رادیو را باز می‌کرد و مذاکرات صحن علنی مجلس ششم را می‌شنید، تنشان بلرزد. می‌خواهند دبیر شورای نگهبان آرام بخواهد؛ کاری که به نظر می‌رسد علی جنتی نیز ناچار است به آن تن بدهد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر