روزنگار سی و دومین جشنواره فیلم فجر - روز چهارم

کیمیایی و مخاطبان ناراضی

گرچه بارش برف، مدارس و برخی ادارات را در تهران تعطیل کرد، اما از تعداد مخاطبان جشنواره فیلم فجر کاسته نشد، به خصوص در روز چهارم که بسیاری با اشتیاق و هیجان برای سانس اول نمایش فیلم در کاخ جشنواره حاضر شدند تا «متروپل» ساخته مسعود کیمیایی را ببینند. اما این اشتیاق و هیجان زیاد دوام نیافت و همین موضوع، «متروپل» را به مهم‌ترین و پرحاشیه‌ترین فیلم روز چهارم جشنواره تبدیل کرد.

البته فقط منتقدان و خبرنگاران، تنها مخاطبان این فیلم در برج میلاد نبودند، «مانی حقیقی» و «نازنین بیاتی» پیش از همه در ابتدای صف ورود به سالن ایستاده بودند و کم‏کم دست‌اندرکاران فیلم هم آمدند: «محمدرضا فروتن»، «مهناز افشار»، «سحر دولتشاهی»، «رضا یزدانی»، «علیرضا زرین‌دست»، و مهمانان سینمایی آنها مثل «مسعود فروتن»، «محمد زرین‏دست»، «صابر ابر»، «ابراهیم حاتمی‌کیا‌«، «یدالله صمدی» و «ابوالحسن داوودی». البته فهرست مهمانان فیلم کیمیایی فقط به سینمایی‌ها خلاصه نشد بلکه «محمد غرضی»، کاندیدای ریاست جمهوری و «پژمان جمشیدی»، فوتبالیست سابق تیم پرسپولیس هم برای تماشای فیلم کیمیایی آمدند جز خود کارگردان که غایب بود.

همه اشتیاق و هیجان تماشاگران با نمایش فیلم فروکش کرد. صدای خنده تماشاگران در حین نمایش فیلم و کف و سوت زدن و اعتراض آنان برای قطع نمایش «متروپل»، از اتفاقات منحصربه‌فرد جشنواره امسال تا این لحظه بود. اوایل نمایش فیلم، سالن سینما پر از تماشاچی بود اما از اواسط فیلم به بعد، خیلی‏ها بتدریج سالن را ترک کردند.

با اینکه بسیاری از عوامل فیلم در سالن حضور داشتنداما به علت غیبت کیمیایی، نشست رسانه‌ای آن لغو شد. این بود که بازیگران فیلم هم وقتی از سالن بیرون آمدند یا از جواب دادن طفره رفتند یا به گفتن اینکه «مسعود کیمیایی کارگردان بزرگی است» و «ما راضی به همراهی او هستیم و خواهیم بود»، اکتفا کردند.

مهمانان خارجی زیر سرما

از «متروپل» و حاشیه‌هایش که بگذریم، اتفاق مهم جشنواره در روز چهارم، برگزاری مراسم اختتامیه بخش بین‏الملل و اهدای جوایز در بخش‌های سینمای سعادت، بهترین فیلم آسیا و جام جهان‌نما بود. گرچه خداحافظی بخش بین‏الملل از جشنواره همچون شروع و نمایش فیلم‌های آن کاملا در حاشیه جشنواره و بدون پوشش خبری درخور توجه صورت گرفت.

این مهجور ماندن البته فقط مختص نمایش فیلم‌ها در این بخش نبود، چرا که مهمانان خارجی هم مشمول این موضوع شدند. امروز میهمانانی که با ترفندهای مختلف مسئولان جشنواره برای رسیدن به نام پرطمطراق «جشنواره بین‌المللی فجر»، پایشان به جشنواره باز شده بود، پایین برج میلاد برای مدت‌ی طولانی در سرما منتظر تاکسی ‏ایستادند اما در سرمای هفت درجه زیر صفر زمستان تهران، کسی پیدا نشد که به دادشان برسد تا اینکه سرانجام اتومبیل پرایدی از راه رسید و «دبورا یانگ»، منتقد معروف هالیوود ریپورتر، «ویرا لانگرووا»،از مدیران جشنواره کارلو وی‌واری و دو داور خارجی دیگر بخش بین‌الملل جشنواره را کنار هم سوار کرد و از ایستادن و لرزیدن در سرما نجات داد. 

بخش بین‌الملل، بی‌مخاطب تمام شد

مراسم اختتامیه بخش فیلم‏های بین‏الملل جشنواره فیلم فجر در هتل پارسیان اوین برگزار شد. در این مراسم برخی از مدیران فعلی و سابق سینمایی در کنار سینماگرانی مثل «مجید مجیدی»، «ابراهیم حاتمی‏کیا»، «فاطمه معتمدآریا»، «احمدرضا درویش»، «همایون اسعدیان» و «محمدمهدی عسگرپور» حضور داشتند. جوایز این بخش نیز به این ترتیب اعلام شد:

سیمرغ بلورین بهترین دستاورد فنی هنری به «استفان واربک» برای موسیقی متن فیلم «رستاخیز» از ایران، بهترین فیلم‌نامه به «زازا یوروشاتزه» برای «فصل برداشت» از گرجستان و استونی، بهترین کارگردانی به «هانی ابواسعد» برای فیلم «عمر» از فلسطین و سیمرغ بلورین جایزه ویژه هیئت داوران به «امیر بایگازین»، نویسنده و کارگردان فیلم «درس‌های هم‌آوازی» محصول مشترک قزاقستان، فرانسه و آلمان اهدا شد.

جایزه مصطفی عقاد(بیرق طلایی) هم به «احمدرضا درویش» نویسنده و کارگردان فیلم «رستاخیز» و سیمرغ بلورین بهترین فیلم به «زازا یوروشاتزه» و «ایوو فِلْت» برای «فصل برداشت» از گرجستان و استونی تعلق گرفت.

محمدمهدی عسگرپور هم سیمرغ بلورین بهترین فیلم آسیایی را برای کارگردانی فیلم «میهمان داریم» دریافت کرد.

جایزه بهترین فیلم‌نامه به فیلم «حلقه‌ها»، بهترین کارگردانی به «رِیس چِلیک» برای «شب سکوت» از ترکیه و جایزه ویژه هیئت داوران هم به «یوری بایکوف» کارگردان فیلم «سرگرد» از روسیه اهدا شد. ابراهیم حاتمی‌کیا هم برای نویسندگی و کارگردانی فیلم «چ» جایزه ویژه بین‌الملل را دریافت کرد و «مارک بَری» برای تهیه‌کنندگی «جهان تازه» از هلند، سمیرغ بلورین بهترین فیلم را گرفت.

آفریده جنجال آفرید

به پایان رسیدن بخش بین‌الملل، اتفاقی نبود که از مخاطبان جشنواره بکاهد چرا که اکثر آنها برای دیدن فیلم‌های ایرانی به برج میلاد و دیگر سالن‌های نمایش فیلم آمده‌ بودند. «با دیگران»، اولین ساخته «ناصر ضمیری»، دومین فیلم به نمایش درآمده در روز چهارم جشنواره سی‏و دوم فیلم فجر بود. گرچه به روال دیگر فیلم اولی‌ها، قرار نبود نشستی برای آن برگزار شود اما سخنان کارگردان آن پیش از نمایش فیلم، حاشیه‌ساز شد. او از «محمد آفریده» به عنوان یکی از حامیان و تهیه‌کنندگان فیلم تشکر کرد و به این ترتیب مشخص شد «امیر سماواتی» که پیش از این نامش به عنوان تهیه‌کننده فیلم مطرح شده بود، همراه با «محمد آفریده» بطور مشترک، این فیلم را  تهیه‏ کرده اند. همین هم باعث انتشار نقد تند و تیز خبرگزاری فارس علیه این فیلم شد که نوشت: «ناصر ضمیری، کارگردان فیلم «با دیگران»، سه بار با بردن نام محمد آفریده، تلاش کرد تا از این چهره که سابقه تهیه‌کنندگی فیلم ضد ایرانی "یک خانواده محترم" را در کارنامه خود دارد، تقدیر کند.»

محمد آفریده هم در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، درباره اینکه چرا پیش از این نامش به عنوان تهیه‌کننده فیلم اعلام نشده بود، گفت که با این کار می‌خواسته مشکلی برای فیلم به وجود نیاورد: «چراکه عده‌ای اموراتشان با حاشیه می‌گذرد.»

باز هم مخاطبان هو کشیدند

«فصل فراموشی فریبا»، یکی دیگر از فیلم های به نمایش درآمده در روز چهارم جشنواره بود. این فیلم با بازی «ساره بیات» و «امین زندگانی»، به زندگی زنی فاحشه می‏پردازد و همین سوژه،‏ خیلی‌ها را برای دیدن فیلم «عباس رافعی» به سالن برج میلاد کشاند اما به همان سرعت هم تماشاگران را از دست داد. عده زیادی سالن نمایش را ترک کرده و عده‌ای هم شروع به هو کشیدن کردند.

گرچه نشست رسانه‌ای «فصل فراموشی فریبا» خلوت و بی‌سروصدا تمام شد، اما «شهابی از جنس نور» ساخته «محمدرضا اسلاملو» از همان ابتدای نمایش با گارد برخی تماشاگران مواجه شد. این فیلم روایت مستندسازی است که به لبنان می‏رود تا جنگ 33 روزه این کشور را فیلمبرداری کند و از همان ابتدا با امدادهای غیبی مواجه می‏شود. این فیلم با اینکه مورد توجه سایت‌های اصولگرا قرار گرفت اما وقت نمایش به سرنوشتی بدتر از «متروپل» و «فصل فراموشی فریبا» دچار شد؛ هر صحنه آشنا یا کلیشه‏ای در این فیلم باعث می‏شد تماشاگران با کف زدن و سروصدا اعتراض‏شان را نشان دهند. گرچه از طرفی صحنه‏هایی هم در فیلم وجود داشت که همه را به سکوت وامی‏داشت.

اسلاملو در نشست رسانه‌ای به انتقادها این‌طور پاسخ داد: « وظیفه خودم دانستم تا برای ساخت چنین فیلمی که مظلومیت مردم فلسطین و لبنان را نشان می‌دهد، اولین گام را بردارم و با وجود نقایص زیاد از این گام کوچک راضی هستم.» او البته نکته جالب‌ توجهی را هم عنوان کرد: «من امکان کار در هالیوود را داشته‌ام اما فقط به علت اینکه از من خواسته شد اسمم "محمدرضا" را برای همکاری عوض کنم اعتقادم را انتخاب کردم و این کار را نکردم.»

فردا رستاخیز است

با نمایش فیلم «ناخواسته»، اولین ساخته «برزو نیک‏نژاد»، روز چهارم جشنواره هم به پایان رسید. این فیلم که پیش از این در نمایش خصوصی، مورد تحسین منتقدان قرار گرفته بود، در سینماهای مردمی هم با استقبال خوبی مواجه شد و تماشاگران برج میلاد را هم کم و بیش راضی از سالن سینما بیرون فرستاد. گرچه در گفت‌وگوهای جداگانه با منتقدان، آنها کمتر از فیلمی در جشنواره امسال راضی بوده‌اند و اینطور که معلوم است تنها فیلم «خط ویژه» ساخته مصطفی کیایی و تا حدی فیلم «قصه‌ها» ساخته رخشان بنی اعتماد، مورد پسندشان واقع شده است. البته این وضعیت در سینماهای مردمی کاملا متفاوت است. فیلم «رِد کارپِت» ساخته رضا عطاران در نمایش‌های خود، آنقدر مخاطب داشته که سانس‌های فوق‌العاده و آخر شبی برایش در نظر گرفته‌اند. این وضعیت کمابیش برای فیلم «قصه‌ها» ساخته رخشان بنی‌اعتماد هم وجود داشته. فیلم «رستاخیز» ساخته احمدرضا درویش هم مخاطبان بسیاری تا امروز داشته است، فیلمی که فردا برای منتقدان و نمایندگان رسانه ها به نمایش درمی‌آید و احتمالا روز پنجم جشنواره فیلم فجر را از آن خود خواهد کرد.