رستاخیز؛ نمایش چهره‌های در هاله
همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد، فیلم «رستاخیز»، کار «احمدرضا درویش»، پنجمین روز جشنواره سی‌ودوم فیلم فجر را از آن خود کرد؛ فیلمی تاریخی درباره یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام(به روایت شیعیان) از فیلم‌سازی که می‌گوید عهد ساختن آن را بیش از یک دهه پیش با رییس فعلی شورای شهر تهران و در کشور سوریه بسته است.
«رستاخیز» روایتی از واقعه روز عاشورا در کربلا است که دو سال از ساخته شدن آن می‌گذرد و در نهایت، روز پنجم جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. قرار است این فیلم با دو نام متفاوت، یعنی «حسین» و «القربان» در کشورهای عربی هم اکران شود.
احمدرضا درویش از فیلم‌سازان مطرح پس از انقلاب در ایران است که پس از سال‌ها دوری از جشنواره فجر در دوران احمدی‌نژاد، در اولین جشنواره برگزار شده از سوی دولت حسن روحانی حضور پیدا کرده است. گرچه نمایش چهره خاندان امام‌حسین، به ویژه حضرت ابوالفضل در فیلم او حاشیه‌های زیادی به وجود آورده اما منتقدان مذهبی را راضی نگه داشته است.
هاله نور کنار می‌رود
اول صبح چهارشنبه، سالن نمایش فیلم احمدرضا درویش به اندازه‌ای شلوغ بود که خیلی‌ها خود را به بالکنها رساندند. «رستاخیز» با این که فیلمی سه ساعته بود، اما به روال روزهای گذشته، کم‌تر کسی سالن را در وسط نمایش فیلم ترک کرد.
یکی از ویژگی‌های متفاوت فیلم درویش این است که در این فیلم، چهره نقش‌آفرینان خاندان امام‌حسین، به استثنای خود امام و خواهرش «زینب»، همه نشان داده میشوند و با هاله نور پوشانده نشده‌اند.
درویش در این باره این‌گونه توضیح می‌دهد: «تنها به همین نکته بسنده کنم که برای نمایش این فیلم نزد یکی از مراجع سخت‌گیر در اینباره رفتم و او پس از دیدن آن به من گفت خودت نمیدانی چه پرنده اقبالی روی شانهات نشسته است!»
«بهادر زمانی»، بازیگری است که نقش ابوالفضل را در این فیلم بازی کرده است. او با این که در سالن نمایش فیلم حضور داشت، احتمالا برای کم‌تر کردن حاشیه‌های فیلم، در نشست رسانه‌ای حاضر نشد اما ساکت هم ننشست و در گفت‌وگو با خبرگزاری‌های مختلف، نقش خود را به امام زمان تقدیم کرد و گفت: «همین یک نقش برای معنویات من کافی است.»
اما نشان دادن چهره خاندان امام بر پرده سینما، خوشایند برخی افراد نبود؛ همان کسانی که مخالف نمایش چهره ابوالفضل در سریال «مختارنامه» بودند. اگرچه این‌بار گویا ورق برگشته است زیرا برای نمونه، خبرگزاری فارس در نقدی بر این فیلم، بدون وارد شدن به این بحث، «رستاخیز» را پس از فیلم «چ»، دومین فیلمی دانسته که سینمای ایران می‌تواند به آن افتخار کند. شاید هم دلیل این نوع برخورد، نکته‌ای باشد که تهیه‌کننده سریال «مختارنامه» به خبرگزاری مهر گفته است: «شاید به این دلیل است که سینما بیننده‌های خاص خودش را دارد و محدودیت‌هایش نسبت به تلویزیون کم‌تر است.»
البته در کنار این مشتاقان فیلم، برخی منتقدان نیز فیلم را تکرار مکررات دانسته‌اند. «مازیار فکری ارشاد» در صفحه فیس‌بوک خود درباره فیلم نوشته است: «70 دقیقه از فیلم رستاخیز گذشته که دیگر حوصله‌ام سر می‌رود و از سالن می‌زنم بیرون. دیگر تحمل 100 دقیقه ادامه آن را نداشتم. هیاهوی بسیار برای هیچ.»
خیلی از منتقدان دیگر هم با او هم‌نظر بودند. یکی از آن‌ها، فیلم را مشابه دیگر فیلم‌های تاریخی ساخته شده در ایران می‌داند و دیگری آن را فیلمی توصیف می‌کند که تنها می‌تواند اشک عاشقان حسین را درآورد و از نظر سینمایی، حرفی برای گفتن ندارد.
من و کیارستمی مهجور مانده‌ایم
گرچه «رستاخیز»، مخالفان و موافقان بسیاری داشت اما فیلم دومِ روز پنجم جشنواره، یعنی «رنج و سرمستی» که نخستین تجربه کارگردانی «جهانگیر الماسی» بود، یک‌صدا با اعتراض تماشاگران روبه‌رو شد. عده‌ای از اهالی سینما با بیان این که الماسی از حمایت ویژه دولت قبلی برای ساخت فیلم استفاده کرده، به او انتقاد داشتند و بسیاری از سایت‌های اصولگرا هم نمایش فیلم را اصلا پوشش ندادند. همه این‌ها سبب شد تا سالن نمایش «رنج و سرمستی» تقریبا خالی از تماشاگر بماند.
این فیلم، داستان زن و شوهری است که یکی نماینده مجلس و دیگری مهندس سازنده موشک است و به دوران اسارت زن در عراقِ بعد از حمله آمریکا به این کشور اشاره می‌کند.
البته خود الماسی هم در سالن سینما حضور پیدا کرد و فرصتی دست داد تا نظر او را درباره استقبال نکردن منتقدان و نمایندگان رسانه‌ها از فیلم بپرسم. گفت:«ممکن است خیلی‌ها از فیلم خوش‌شان نیامده باشد. مهم این است که فیلم نسبت به هدف و آرمانی که داشته، وفادار مانده است.»
الماسی در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، مهم‌ترین علت بی‌مخاطب ماندن فیلم خود را سطح پایین سلیقه مخاطبان دانست: «اگر فیلم کیارستمی هم در این سالنها اکران شود، اینجا را به آتش میکشند. سلیقه سینمایی ما خیلی سطحی شده است. مخاطب امروز به دنبال داستانپردازی در فیلم‌ها میگردد، در حالی که داستان برای پای کرسی است، نه سینما.»
«چ» به «شیار 143» رسید
گرچه جهانگیر الماسی پس از این گفت‌وگو، کاخ جشنواره را ترک کرد اما «ابراهیم حاتمی‌کیا» از صبح به برج میلاد آمده بود و از «رستاخیز» تا «شیار 143»، میزبان جشنواره بود. همین حضور او هم سبب شد تا پس از دیدن فیلم «شیار 143»، به گفته خودش، سر ذوق بیاید. او در مصاحبه با خبرنگاران گفت: «من امسال با فیلم «چ» در جشنواره حضور دارم که اتفاقا بازیگر نقش زن آن "مریلا زارعی" است. اما من با افتخار، این فیلم را به مریلا زارعی، بازیگر نقش "الفت" در "شیار 143" و "نرگس آبیار"، کارگردان این فیلم تقدیم می‌کنم.»
خبر این بذل و بخشش معنوی در میانه نشست فیلم «شیار 143» از طریق پیامک به مریلا زارعی رسید و او هم در میانه حرف‌هایش به هقهق افتاد: «نمیدانم چه بگویم، کمکم کنید. خیلی خوشحالم که در این نقش بازی کردم. از آقای حاتمی‌کیا ممنونم.» البته «نرگس آبیار»، کارگردان این فیلم به کمک او آمد: «یکی از دلایل تاثیرگذاری نقش ایشان این است که تمام مدت فیلم‌برداری را با زبان روزه کار می‌کردند.»
گرچه بسیاری از تماشاگران سینما برخلاف حاتمی‌کیا، از فیلم «شیار 143» ناراضی بودند و خیلی‌ها سالن سینما را در میانه نمایش فیلم ترک کردند اما برای نمایش فیلم بعدی، یعنی «تمشک»، ساخته «سامان سالور»، دوباره در سالن حاضر شدند. با این وجود، این فیلم هم سرنوشت بهتری از فیلم قبلی پیدا نکرد و در اواسط فیلم با اعتراض و هو کردن تماشاگران روبه‌رو شد.
سالور پیش از نمایش فیلم در مصاحبه‌ای ابراز امیدواری کرده بود که طعم «تمشک» در وجود همه کسانی که فیلم را می‌بینند گوارا و شیرین باشد، اما این گونه نشد. البته با وجود انتقادهای فراوان، او هم‌چنان با اعتقاد از فیلمش دفاع کرد.
اما فیلم «انارهای نارس»، ساخته «مجیدرضا مصطفوی» که پس از «تمشک» به نمایش درآمد، از دید مخاطبان قابل تحمل‌تر بود. به‌ویژه این که حضور «محمدرضا عارف»، کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر به همراه همسرش در سالن نمایش، اشتیاق مخاطبان را هم برانگیخت.
این فیلم که با بازی «آنا نعمتی»، به زندگی طبقه کارگر میپردازد، از فیلم‌هایی است که به سیاهنمایی در مورد جامعه ایران متهم شده است؛ اتهامی که کارگردان فیلم آن را قبول ندارد: «فیلمم تلخ است اما سیاه نیست. در تمام این فیلم و حتی فیلم‌نامه‌های قبلی من، روزنه امیدی دیده می‌شود.»
تجربه‌های دیده نشده
روز پنجم جشنواره، روز آغاز نمایش فیلم‌های بخش «سینما حقیقت» و «نوعی تجربه» در برج میلاد بود؛ فیلم‌هایی که پیش از این در سینماهای مردمی مورد استقبال قرار نگرفته بودند و این امید وجود داشت تا اهالی رسانه توجه ویژه‌ای به آن‌ها داشته باشند. اما این امید بی‌حاصل بود و سالنهای سینما خالی ماندند؛ از مستند «در پناه بلوط»، ساخته «مهدی نورمحمدی» گرفته تا «صورت‌های ابریشمی»، ساخته «اکبر ناظمی» و «باد بر باغ نظر»، به کارگردانی «پویان کاظمی». انگار کسی رغبتی به تماشای این نوع فیلم‌ها ندارد.
این گونه که از نظرسنجی‌ها و نوشته‌ها برمی‌آید، بیشتر منتقدان و نمایندگان رسانه‌ها هم‌چنان از دو فیلم «خط ویژه» و «قصه‌ها» راضی هستند. به نظر می‌رسد امسال بین اهالی سینما و مخاطبان عمومی، نوعی اشتراک نظر وجود دارد چرا که این دو فیلم در نخستین اعلام فیلم‌های برگزیده تماشاگران، به‌ترتیب مقام‌های دوم و سوم را کسب کرده‌اند.
مقام اول هم با فاصله بسیار کمی، از آنِ فیلم «من عصبانی نیستم»، ساخته «رضا درمیشیان» شده که هنوز برای اهالی رسانه به نمایش درنیامده است اما عده معدودی از منتقدان که آن را دیده‌اند، از تماشای آن راضی به نظر می‌رسند.
«کیوان کثیریان»، منتقد «خبرآنلاین» درباره این فیلم در صفحه فیس‌بوک خود نوشته است: «این فیلم، گل جشنواره امسال است. حیف که در برج میلاد و در روز آخر به نمایش درخواهد آمد و تا آن روز، حرف زدنِ بیشتر درباره آن را به تعویق می‌اندازم. اما فقط بدانید درمیشیان یک فیلم پخته و غبطه‌برانگیز ساخته است.»
حالا و با اعلام نتایج نظرسنجی در روز پنجم، اشتیاق برای دیدن این فیلم زیاد شده اما باید برای دیدن آن تا آخرین روز جشنواره صبر کرد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر