چمرانی که فقط «چ» بود
سرانجام در سومین روز جشنواره فیلم فجر، نوبت به «چ» رسید؛ فیلمی درباره شخصیتی تاریخی و مهم، ساخته فیلم‌سازی جنجالی و مطرح.
از همان ابتدا هم مشخص بود وقتی «ابراهیم حاتمی‌کیا» می‌خواهد فیلمی درباره زندگی «مصطفی چمران» بسازد، قرار است با فیلمی بحث‌برانگیز و پرحاشیه روبه‌رو شویم. بدون شک، روز سوم جشنواره را باید روز نمایش و حاشیه‌های این فیلم دانست؛ از حضور میهمانان شناخته شده و بعضا جنجالی برای دیدن فیلم گرفته تا پرسش و پاسخ‌هایی درباره «نهضت آزادی» و کمک‌های کلان دولتی برای ساخته شدن فیلم «چ».
شمقدری بدون کارت آمد
غیبت «فریبرز عرب‌نیا» در نشست رسانه‌ای فیلم «چ» هیچ‌کس را متعجب نکرد. با توجه به کدورت‌هایی که بین او و حاتمی‌کیا هنگام ساخت فیلم پیش آمده بود و در نهایت هم منجر به قهر بازیگر نقش چمران در اواخر فیلم‌برداری شد، معلوم بود که عرب‌نیا هرگز برای نمایش این فیلم نخواهد آمد.
اما میهمانان زیادی آمدند که حضورشان بحث‌برانگیز بود؛ میهمانانی که مانند «مهدی چمران»، برادر مصطفی و عضو شورای شهر تهران، لزوما از اهالی سینما هم نبودند، یا «جواد شمقدری»، رییس پیشین سازمان سینمایی که می‌گفتند مسوولان سینمایی دولت فعلی به او کارت ورود به جشنواره نداده‌اند.
انتخاب «محمد گبرلو»، مجری برنامه «هفت» هم به عنوان اداره کننده نشست رسانه‌ای فیلم «چ»، جای بحث داشت. او که در صداوسیمای ضرغامی، جایگزین «فریدون جیرانی» شده بود تا رضایت مدیران رسانه ملی را جلب کند، در این نشست هم با مشورت حاتمی‌کیا به سانسور پرسش‌های خبرنگاران پرداخت و همین هم اعتراض خیلی‌ها را به همراه داشت.
«چ» فیلم 6 میلیاردی تومانی حاتمی‌کیا، به ماجراهای دو روز از زندگی مصطفی چمران در جریان جنگ‌های داخلی کردستان در اوایل انقلاب میپردازد. چمران از شخصیت‌های سیاسی و نظامی مهم جمهوری اسلامی است که عده‌ای او را بنیان‌گذار ستاد جنگ‌های نامنظم در جنگ ایران و عراق می‌دانند.
فیلم حاتمی کیا، فیلمی پرخرج و عظیم است که با فیلم‌برداری، صداگذاری و تکنیک‌های دیجیتالی (ویژوال) خود، تماشاگران سینمای ایران را متحیر و ذوقزده کرد اما برخی منتقدان از آن به خاطر این که مسأله تاريخي «پاوه» و كشتار کُردهای مخالف دولت در آن زمان را به درستي تحليل نکرده است، انتقاد کردند.
حاتمی‌کیا؛ مخالف جشنواره‌های جهانی؟
حاتمی‌کیا در نشست مطبوعاتی این فیلم گفت که فیلم «چ» سه برابر و نیم هر فیلمی از او انرژی گرفته است. همین گفته، بحث را به مسایل مالی کشاند تا پاسخ حاتمی‌کیا طعنه‌ای شود بر فیلم‌های ایرانی که جوایز جهانی می‌گیرند: «لااقل پول ساخت فیلم‌های من را سفارت هلند و جشنواره برلین نمی‌دهند. باید آن را از این نظام بگیرم.»
کارگردان فیلم «چ» در بخشی از صحبتهای خود به شکل غیرمستقیم «احمدرضا درویش»، کارگردان فیلم «رستاخیز» را هم مورد انتقاد قرار داد: «من هم میتوانستم اسکار گرفتهای را دعوت کنم تا کارهایی از فیلم را انجام دهد، اما ترجیح دادم بچههای خودمان آن را بسازند.»
حاتمی‌کیا از کوچک بودن سالن سینما انتقاد کرد و این که فضای تصویری وسترن فیلمش در قاب کوچک سالن دیده نشده است. البته انتقاد از سالن نمایش برج میلاد در نشست خبری فیلم بعدی جشنواره هم ادامه یافت؛ انتقادی که درباره صدای این سالن از سوی «مصطفی کیایی» کارگردان «خط ویژه» مطرح شد.
«سعید راد»، یکی دیگر از حاشیه‌سازان این فیلم بود. او در مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم فجر از دو بازیگر مطرح سینمای پیش از انقلاب تجلیل کرده و گفته بود: «باید از بزرگان بازیگری، "محمدعلی فردین" و "بهروز وثوقی" نام ببرم که نسل‌های بعدی بازیگری از روی دست آن‌ها مشق کردند.»
حرفی که در اخبار رسانه‌های دولتی منعکس نشد اما عذرخواهی سعید راد در نشست فیلم «چ» سبب شد تا خیلی‌ها از این موضوع خبردار شوند: «من خیلی شرمنده شدم که مزاحم دست‌اندرکاران فستیوال فجر شدم و ای کاش در افتتاحیه منطق داشتم و احساساتی نمی‌شدم.»
لامپها بدون عوامل روشن شدند
«خط ویژه»، سومین فیلم جشنواره در روز سوم بود. پیش از آن، «لامپ 100»، کار «سعید آقاخانی» در سالن برج میلاد و در بخش «نگاه نو» یا «فیلم اولیها»، بدون حضور کارگردان و عوامل فیلم برگزار شد؛ فیلمی درباره ترک اعتیاد که نشست خبری نداشت و دست‌اندرکاران آن، یعنی سعید آقاخانی و بازیگرانش، «محسن تنابنده»، «ساره بیات» و «مسعود کرامتی» هم هیچ‌کدام برای تماشای فیلم نیامدند. با این وجود، سالن سینماها برای دیدن این فیلم پر شد و تماشاگران راضی از سالن بیرون آمدند. منتقدان نیز بازی محسن تنابنده را در نقش یک آدم معتاد به شیشه که می‌‌خواست اعتیادش را ترک کند، بسیار ستایش کردند.
خط روایی فیلم‌نامه در «لامپ 100»، مخاطب را دچار اشتباه کرده و توهم شخصیت فیلم را با تماشاگرانش به اشتراک میگذارد. یکی از اعضای انجمن منتقدان به «ایران‌وایر» گفت: «آقاخانی خیلی خوب از عهده تجربه نخست سینمایی خود برآمده و فیلمی که آن قدر با شخصیتش همذاتپنداری میکند و حتی در تعریف تصاویر با او هم‌گام می‌شود، قابل تقدیر است.»
اما دیگرانی هم بودند که فیلم را چندان مناسب جشنواره نمی‌دانستند؛ «پژمان بازغی»، بازیگر سینما به «ایران‌وایر» گفت: «لامپ 100، فیلم متوسطی است که بیشتر به گیشه نظر دارد تا این که قابل بررسی در جشنواره باشد.»
برف در سالن برج میلاد
لشکر دست‌اندرکاران «خط ویژه» با همراهی کارگردان فیلم روی فرش قرمز آمدند. از میان بازیگران فیلم، «هانیه توسلی»، «میترا حجار»، «هومن سیدی» و «سام قریبیان» حاضر بودند و «مصطفی زمانی» غایب. عوامل فنی فیلم و خوانندگان تیتراژ ابتدایی و انتهایی آن، یعنی «سینا حجازی» و «رضا یزدانی» هم در برج میلاد حضور داشتند.
فیلم «خط ویژه» درباره حک کردن حساب یک مفسد اقتصادی است که پول او بین مردم شهر تقسیم می‌شود و با توجه به اختلاس‌های سال‌های اخیر و رد شدن فیلم‌نامه قبلی کارگردان به نام «آقازاده‌ها»، خیلی‌ها را مشتاق دیدن آن کرده بود.
«خط ویژه» با استقبال خوب تماشاگران روبه‌رو شد. این را میترا حجار در نشست رسانه‌ای فیلم ثابت کرد. او که چندبار از سوی مجری برنامه، «رضا درستکار»، منتقد سینما دعوت به صحبت شده بود و راغب به این کار نبود، فیلم را به رای مخاطبان گذاشت و خواست هر کسی از این فیلم خوشش آمده، دستش را بلند کند. دست‌های بالا رفته نشان می‌داد که تعداد هواداران فیلم بسیار بیشتر از مخالفان آن است.
از «مصطفی کیایی» که سال گذشته با فیلم «ضد گلوله» در جشنواره شرکت داشت، درباره فیلم‌نامه رد شده وی پرسیدند و این که آیا «خط ویژه» همان «آقازاده‌ها» است؟ او این دو فیلم را بیارتباط به هم دانست و با این حرف خود به بحث‌های حاشیه‌‌ای درباره این فیلم پایان داد.
در شهر خبری هست
روز سوم جشنواره گرچه با نمایش نه چندان راضی‌کننده «برف»، کار «مهدی رحمانی» تمام شد، اما در دیگر بخش‌ها و دیگر مکان‌ها هم خبرهایی در جریان بود. یکی از این برنامه‌ها، کارگاه‌های 3 روزه سالن «شهناز» در خانه هنرمندان با نظارت «شادمهر راستین» است.
اما پیش از این، کارگاه‌های مهم‌تر دیگری مانند «کارگاه آموزشی فیلم‌برداری» در همین خانه هنرمندان برگزار شده بود؛ کارگاهی با حضور فیلم‌بردار سرشناس سینمای جهان، «ویتوریو استورارو» که در کارنامه هنری خود همکاری با کارگردانهای مطرحی چون «برتولوچی» و «کاپولا» را دارد و فیلم‌بردار فیلم «حضرت محمد»، از کارهای «مجید مجیدی» است.
البته دیدارها و نشست‌های تخصصی دیگری هم در این روز انجام شد تا خبرنگاران به پاسخ بسیاری از پرسش‌های خود برسند.
رویداد خبری دیگر این روز، حضور «حجت‌الله ایوبی»، رییس سازمان سینمایی در میان روزنامه‌نگاران بود. او به سالن برج میلاد آمد تا از نحوه برگزاری جشنواره فجر در سینمای رسانه‌ها بازدید کند. وی از محل نمایش فیلم‌ها و از نخستین نمایشگاه تجهیزات سینمایی ساخت ایران و هم‌چنین هفدهمین بازار بین المللی فیلم ایران نیز بازدید کرد.
«اصغر فرهادی» روز سوم هم خبرساز بود. او در موزه سینمای ایران با «ویتوریو استورارو»، فیلم‌بردار و «بروس برس فورد»، کارگردان مطرح برنده اسکار و داور بخش «جام جهان‌نما»ی جشنواره فیلم فجر دیدار و گفت‌وگو کرد.
در آخرین ساعات سومین روز جشنواره خبر رسید که فیلم «طبقه حساس»، کار «کمال تبریزی» به دلیل شلوغ بودن استودیوهای «بدیع» و «پیشگامان دیجیتال» که می‌توانند کار نهایی را برای آماده کردن فیلم‌ها به شکل دیجیتال انجام دهند، به اولین نمایش خود نمی‌رسد گرچه فردا روز مهمی برای جشنواره فیلم فجر است و قرار بر این شده تا نخستین نتایج آرای مردمی اعلام شود.
خانه سینما اعلام کرده که از روز چهارم، یعنی فردا، تمام فیلم‌ها اولین نمایش خود را پشت‌سر گذاشته‌اند و می‌شود نتایج اولیه را اعلام کرد. حرف‌ها در مورد فیلم‌های «مسعود کیمیایی»، «بهروز افخمی» و «کیومرث پوراحمد» هم بماند برای روزهای بعد.
ثبت نظر