روزنگار سی و دومین جشنواره فیلم فجر-روز دهم

طبقه حساس عصبانی است

فیلم «عصبانی نیستم» به کارگردانی رضا درمیشیان، روز آخر جشنواره سی و دوم اکران شد و بعضی‌ها را واقعا عصبانی کرد. این فیلم که نیم‌نگاهی به وقایع بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 دارد، پیش از این هم از جانب سایت‌ها و خبرگزاری‌های اصولگرا به‌عنوان «ضد ارزش‌های اسلامی» و «حامی فتنه» نام‌گذاری شده بوداما نمایش آن در برج میلاد و همچنین نامزدی آن در 5 بخش اصلی جشنواره، بهانه‌ بیشتری به آنان داد تا در نقدهای خود مسئولان فرهنگی دولت حسن روحانی را متهم کنند که فیلمسازان را برای ساخت اینگونه فیلم‌ها تشویق می‌کنند.

در میان این حاشیه‌ها، آرای مردمی هم به طرز عجیبی بر مراد فیلم «شیار 143» می‌چرخد؛ موضوعی که با توجه به سالن‌های نه‌چندان شلوغ آن در موقع اکران، بسیار عجیب می‌نماید. البته حاشیه‌های روز دهم، فردای جشنواره یعنی اختتامیه را هم در بر گرفته است و در این میان مجری انتخاب شده برای مراسم اختتامیه(حسین پاکدل) هم تعویض شد تا استقلال مدیران جشنواره تا حدودی مورد سئوال واقع شود.

جشنواره به مبارزه با حاشیه رفت

سالن اصلی کاخ جشنواره، اولین سانس خود را در ساعت 10 صبح، طبق برنامه به فیلم «طبقه حساس» اختصاص داده بود. با اینکه کمال تبریزی کارگردان فیلم به همراه بازیگران و عوامل دیگر فیلم از روی فرش قرمز گذشتند، اما به جای این فیلم، فیلم «عصبانی نیستم» ساخته رضا درمیشیان به نمایش درآمد، به این بهانه که نسخه باکیفیت فیلم تبریزی نرسیده و به همین دلیل جای آن را با سانس ساعت 16 یعنی فیلم درمیشیان عوض کرده‌اند.

اما اهالی رسانه که شنیده بودند فیلم درمیشیان روز گذشته از پرده سینماهای مردمی پایین کشیده شده و به خاطر عدم اکران ویژه برای آن در سینما استقلال، یگان ویژه برای متفرق کردن مردم به خیابان‌ آمده، این سیاست نابه‌هنگام جشنواره را این‌طور تفسیر کردند که ساعت 16 زمان شلوغی برای دیدن فیلم است و از طرفی چون عوامل فیلم «عصبانی نیستم» هم در ساعت 10 صبح در جشنواره حاضر نیستند، نشست خبری‌ هم خود به خود لغو و حواشی کمتری هم درست می‌شود. این موضوع البته باعث شد تا از بار انتقادها نسبت به این فیلم کاسته شود و تیغ تیز منتقدان اصولگرا به سمت رضا درمیشیان و فیلم او نرود.

لغو نشست خبری «عصبانی نیستم»، مسئولان جشنواره را با انبوه پرسش های خبرنگاران مواجه کرد و دبیرخانه جشنواره هم تصمیم گرفت برای اینکه وضع را به نوعی دیگر سامان دهد، دو سانس ویژه به «ماهی وگربه» شهرام مکری و یک سانس ویژه به «جینگو»ی تورج اصلانی اختصاص دهد. گرچه تماشاگران هم از همه سانس‌های این فیلم‌ها استقبال کردند، با این حال، به‌علت کوچکی سالن 4 کاخ جشنواره که «ماهی و گربه» را نمایش می‌داد، باز هم خیلی‌ها پشت درهای بسته ماندند.

به خاطر مردم، شلوارم را هم درمی‌آورم

شلوغی بخش اصلی جشنواره، به بخش «نگاه نو» هم رسید. در این بخش که فیلم «زمستان آخر» ساخته سالم صلواتی، خارج از بخش مسابقه به نمایش درآمد، مورد استقبال تماشاگران قرار گرفت. علت آن هم جوایزی بود که این فیلم در جشنواره‌های خارجی از آن خود کرد، فیلمی درباره تنها بازمانده‌های روستایی متروک که کم‌کم در حال زیر آب رفتن است ولی آنها هنوز منتظر سفرکرده‌های خود هستند.

سرانجام نوبت به نمایش فیلم «طبقه حساس» می‌رسد و بار دیگر کمال تبریزی همراه عواملش روی فرش قرمز آمدند. سالن حالا پر شده از تماشاگرانی که بیشترشان برای فیلم «عصبانی نیستم» آمده‌اند و از تغییرات بی‌خبرند، اما ناگهان با فیلم «طبقه حساس» روبه‌رو می‌شوند. اتفاقی که بسیاری از آنها را عصبانی کرد. گرچه فیلم تبریزی با مایه‌های طنز خود سبب شد تا این عصبانیت کمی فروکش کند، اما سئوالات در این‌باره به نشست رسانه‌ای تبریزی هم رسید. به همین دلیل حبیب رضایی، از عوامل فیلم «طبقه حساس» به انتقاد از عملکرد مسئولان جشنواره پرداخت و این تغییر سانس را جفایی به حال عوامل فیلم «عصبانی نیستم» دانست.

امسال رضا عطاران، از بازیگران پرکار جشنواره فیلم فجر بود. او علاوه بر فیلم خود یعنی «ردکارپت»، در فیلم های «کلاشینکف» ساخته سعید سهیلی و همین فیلم «طبقه حساس» نیز بازی کرده است. کمال تبریزی، در نشست رسانه ای، به تمجید از این بازیگر پرداخته و گفت: «این آقارضا (عطاران) اخلاق خاصی دارد که با هیچ‌کدام از کسانی که تا به حال با آنها کار کرده‌ام قابل مقایسه نیست. آنقدر اخلاقش خوب است و از خود انعطاف نشان می‌دهد که این از‌ ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فرد او شده است.»

حبیب رضایی به عنوان مسئول انتخاب بازیگران فیلم «طبقه حساس» در مورد نحوه انتخاب بازیگران این فیلم گفت: «این فیلمنامه بعد از ارایه در سال ۸۸ توقیف شده بود. در آن زمان، انتخاب اصلی ما پرویز پرستویی بود و صحبت ابتدایی هم شده بود ولی فیلمنامه اجازه نگرفت و بعدا که اجازه یافت آقای پرستویی درگیر کار دیگری بود. در نتیجه از عطاران استفاده کردیم و الان کار بدون عطاران برایم قابل تصور نیست.»

خود عطاران هم در برابر این تعریف‌ها، بی‌تفاوت ننشست و گفت: «روزی منتقدی نوشته بود که عطاران برای خنداندن مردم حاضر است شلوارش را هم از پایش در بیاورد. من امروز می گویم که بله من برای این مردم هر کاری لازم باشد می‌کنم.»

آگهی ترحیم در روز دهم

فیلم «شیفتگی» به کارگردانی علی عصمتی زمانی، یکی دیگر از فیلم های به نمایش درآمده در روز آخر جشنواره بود.این فیلم، داستان زندگی زنی با هیبت مردانه را روایت می‌کند که با مشکلات زیادی مواجه است. در این فیلم، هرگاه رویا تیموریان بازیگر فیلم که کچل کرده بود، کلاه از سر برمی‌داشت، صحنه قطع می شد به صحنه ای دیگر و مشخص بود که فیلم سانسور شده است. شاید به همین دلیل، با وجود حضور عوامل فیلم در سالن، پس از اتمام فیلم، نشست خبری آن برگزار نشد.

فیلم «ارسال آگهی تسلیت برای روزنامه» به کارگردانی ابراهیم ابراهیمیان، پایان‌بخش جشنواره فیلم فجر در برج میلاد بود؛ داستان زن و مردی که به واسطه آگهی روزنامه، در خانه پیرمردی مشغول به کار می‌شوند اما حوادث خاصی در آن خانه قدیمی در انتظار آنهاست.

این فیلم با یادی از پرتو مهتدی - منتقد سینما که به تازگی درگذشت- شروع شد و کارگردان، آن را به کیومرث پوراحمد تقدیم کرد. با اینکه این فیلم در سالنی نسبتا پر به نمایش درآمد اما از اواسط فیلم، کم‌کم تماشاگران خود را از دست داد. نقدها درباره این فیلم به نشست رسانه‌ای آن هم رسید و یکی از منتقدان از شباهت این فیلم با داستان فیلم «Amador» اسپانیایی پرسید و ابراهیمیان هم در جواب گفت که از آن فیلم تنها ایده‌ای یک خطی گرفته است.

آیا داوری مستقل خواهد بود؟

در آخرین روز جشنواره، جشن تولد 63 سالگی مجید مظفری بازیگر سینما و تلویزیون هم در کاخ جشنواره(برج میلاد) برگزار شد و در شب 22 بهمن نیز مراسم آتش‌بازی و جشن سالگرد انقلاب در برج میلاد برگزار شد.

به این ترتیب اکنون با اتمام نمایش فیلم‌ها در کاخ جشنواره، همه منتظر مراسم اختتامیه و اعلام برندگان هستند تا ببینید اولین جشنواره دولت حسن روحانی، تا چه حد استقلال خود را حفظ می‌کند. گرچه پیش‌بینی‌های بی‌موقع وزیر ارشاد درباره برنده شدن احتمالی فیلم «چ» در بخش‌های بازیگری و کارگردانی، مستقل بودن جشنواره و عدم دخالت مسئولان دولتی در رای هیئت داوران را خدشه دار کرده است چرا که به عقیده بسیاری از منتقدان سینما، وزیر ارشاد نمی‌بایست چنین حرفی می‌زد تا مستقل بودن داوران زیر سئوال نرود.

در این میان تعویض مجری برنامه اختتامیه جشنواره هم تا حدودی این استقلال را زیر سئوال برد. با اینکه پیشتر، نام حسین پاکدل به‌عنوان مجری مراسم اختتامیه اعلام شده بود، اما ظاهرا آقای ضرغامی مدیرعامل صدا و سیما، از مسئولان جشنواره خواسته است که به دلیل «ممنوع‌الکار بودن» حسین پاکدل در تلویزیون، او را تعویض کرده و مجری دیگری این برنامه را اجرا کند.

در آخرین روز جشنواره، نتایج آرای مردمی، از بالا بودن تعداد رای های فیلم «شیار 143» حکایت دارد و به این ترتیب، اطلاعیه دیروز ناظران منتخب صاحبان فیلم بخش سودای سیمرغ مبنی بر خرید فله‌ای بلیت بعضی فیلم‌ها، بیشتر معنی پیدا کرد چرا که این فیلم در قیاس با فیلم های «خط ویژه»، «قصه‌ها» و «چ» که در رتبه‌های بعدی جدول قرار گرفته‎اند، صف‌های کوتاه‌تری در سالن‌های نمایش عمومی داشته‌ است و این موضوع سوال برانگیز است.