تذکر غافلگیرکننده یک فرمانده ارشد نظامی به رسانه های سپاه

تذکر علنی و صریح «حسن فیروزآبادی»، رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به رسانه‌های منتقد دولت، کاملا غافل‌گیر کننده بود؛ به ویژه این که او به طور مستقیم رسانه‌های وابسته به نهادهای نظامی را خطاب قرار داد: «رسانه‌هایی که به نوعی به نیروهای مسلح مرتبطند خطا می‌کنند و برابر مشی و منویات رهبری حرکت نمی‌کنند، باید روش‌ خود را اصلاح کنند والا ما با آن‌ها برخورد می‌کنیم.»

این نخستین بار نیست که رسانه های سپاه مورد انتقاد قرار می گیرند. 27 شهریور سال گذشته وب سایت الف که تحت نظر احمد توکلی، نماینده اصولگرای مجلس اداره می شود با اشاره به سخنان علی خامنه ای که گفته بود «لزومی ندارد سپاه در عرصه سیاسی پاسداری کند و البته باید عرصه سیاسی را بشناسد» نوشت: «حضور سپاه در سیاست و اقتصاد اشکال مختلف دارد که بماند. اما تنها در عرصه رسانه ، حضور سپاه با کدام توجیه صورت می گیرد؟ پاسداری در سیاست یا شناخت عرصه سیاست؟ این همه سایت و خبرگزاری و پیامک با کدام توجیه از بودجه سپاه هزینه می شود؟ آیا واقعا سپاه چنین ماموریتی دارد؟»

حسن فیروزآبادی به عنوان عالی‌ترین مقام نظامی ایران پس از علی خامنه‌ای شناخته می‌شود. او از نظامیان وفادار به رهبری است که حدود 25 سال چنین مسوولیتی را بر عهده دارد.

با این حال، این یک موقعیت واقعی نیست. در عمل، دامنه نفوذ و اختیارهای او از چهره‌هایی چون «محمدعلی جعفری»، فرمانده سپاه و یا «قاسم سلیمانی»، فرمانده سپاه قدس ایران کم‌تر است؛ به عنوان مثال، در میان رسانه‌هایی که احتمالا مخاطب رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران بوده‌اند، خبرگزاری «فارس» وابسته به سازمان بسیج است؛ نهادی که از سوی «محمدرضا نقدی» اداره می‌شود.

 این فرمانده نظامی تندرو از منتقدان برجسته دولت روحانی است. خبرگزاری «تسنیم» هم زیر نظر «حمیدرضا مقدم‌فر»، معاون فرهنگی سپاه اداره می‌شود. او نیز در ماه‌های اخیر، مهم‌ترین منتقد سیاست‌های فرهنگی دولت روحانی بوده است.

هر دو مقام نظامی باید از دستورات «محمدعلی جعفری»، فرمانده سپاه اطاعت کنند که در طول یک سال گذشته منتقد سیاست‌های هسته‌ای و اقتصادی دولت بوده است.

به این مجموعه می‌توانید «حسین سلامی»، جانشین فرمانده سپاه و «علی سعیدی»، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در سپاه را اضافه کنید که منتقد سیاست‌های هسته‌ای، اقتصادی و فرهنگی دولت هستند.

محور تاریخی این مخالفت‌ها به مخالفت اغلب این چهره‌ها با هاشمی رفسنجانی که پدر خوانده دولت روحانی تلقی می‌شود و نگرانی مسوولان سپاه از بازگشت اصلاح طلبان به بدنه اجرایی و میدان بازی سیاست داخلی باز می‌‌‌گردد.

با استناد به این شواهد، می‌توان گفت عملکرد رسانه‌های وابسته به نهادهای نظامی در ماه‌های اخیر، بازتاب نگرش و واکنش‌های فرماندهان نظامی علیه دولت روحانی بوده است. تذکر رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران از این منظر، هشداری به فرماندهان نظامی نیز هست.

هنوز زود است این تذکر علنی را یک شکاف جدی در میان نظامیان توصیف کرد ولی مسلم است بین آن‌ها درباره نحوه حمایت از دولت حسن روحانی، اختلاف نظر جدی وجود دارد.

باید در نظر داشت که حسن فیروزآبادی رابطه شخصی خوبی با رییس جمهور ایران دارد. سال گذشته، در دومین مستند انتخاباتی حسن روحانی، تیم تبلیغاتی وی از سخنان فیروزآبادی استفاده کرده بود. رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران در این مستند با اشاره به سوابق همکاری خود با حسن روحانی، او را رییسی مدبر، با اخلاق و صمیمی توصیف کرد، لقب استاد در امنیت ملی و مدیریت بحران را شایسته روحانی دانست و گفت او یک شخصیت مجاهد، انقلاب، ولایت‌مدار و متعبد است؛ توصیف‌هایی که به ندرت از زبان چهره‌های نظامی ایران شنیده شده است.

فیروزآبادی هم‌چنین مهرماه سال گذشته پس از سخنرانی حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل، خشنودی و حمایت خویش از رویکرد روحانی را چنین توصیف کرد: «یک بار دیگر، عقلانیت روحانیت شیعه در چهره رییس جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد درخشید.»

با در نظر گرفتن چنین رابطه حسنه‌ای، بخشی از تذکر علنی رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران را می‌توان ناشی از رایزنی‌های پشت پرده دولت با او برای مهار رسانه‌های تندرو توصیف کرد. توفیق دولت روحانی در این رایزنی‌ها و وادار کردن یک مقام نظامی ارشد برای چنین موضع‌گیری مهمی با در نظر گرفتن موقعیت کنونی دولت، دارای اهمیت است.

در روزهای اخیر، پس از بی‌نتیجه ماندن نتیجه مذاکرات هسته‌ای وین 4، رسانه‌های اصول‌گرا ضمن ابراز رضایت از ناکامی موقت دولت روحانی، مطالب گسترده‌ای درباره رویکرد دولت در حوزه اقتصادی، سیاست خارجی و فرهنگی منتشر کرده‌اند.

از این منظر، دولت روحانی کوشیده است با یک پاتک مناسب، موقعیت رسانه‌ها و چهره‌های مهم اصول‌گرا، به ویژه نهادها و مسوولان وابسته به نهادهای نظامی را تضعیف کند.

نمونه چنین رویدادهایی در دولت اصلاح طلب محمد خاتمی نیز رخ داده است. سطح انتقادات اصول‌گرایان در دولت خاتمی چنان اوج گرفت که یک بار علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی با وجود همه اختلافاتش با دولت مستقر مجبور به موضع‌گیری علنی علیه اصول‌گرایان شد.

«محمدرضا مهدوی کنی»، رییس کنونی مجلس خبرگان رهبری ایران در کتاب خاطراتش با اشاره به سابقه مخالفت خود با نظرات خاتمی، درباره آن دوران نوشته است: «مقام معظم رهبری در جمعه بعد در حرم امام- گویا در سالگرد امام- در خطبه نماز جمعه مطالبی را در پشتیبانی از آقای رییس‌جمهور ایراد فرمودند و گفتند این برخوردها و موضع‌گیری‌ها در برابر آقای خاتمی بی‌انصافی است و فرمودند چرا این گونه با رییس جمهوری برخورد می‌كنید؟ رییس‌جمهوری ما روحانی، روحانی‌زاده و چنین و چنان است و خیلی از ایشان تعریف كردند و به معترضان- كه من و آقای خزعلی بودیم- حمله كردند و گفتند بی‌انصاف‌ها! چرا این حرف‌ها را می‌زنید؟ تعبیرهایی به كار بردند كه الان یادم نیست و به طور كلی، بیاناتی كوبنده بود. من و آقای خزعلی پای منبر نشسته بودیم و مردم هم به ما نگاه می‌كردند كه منظور آقا ما هستیم. وقتی آقا برای نماز از منبر پایین آمدند، آقای خزعلی كه در صف جلو بودند، ایشان را در آغوش گرفتند و بوسیدند ولی بنده فرار كردم.»

نطق انتقادی علی خامنه‌ای در آن دوران باعث نشد که اصول‌گرایان از دامنه مخالفت‌های خویش با محمدخاتمی بکاهند بلکه  به طور معمول، آن را توصیف به لزوم حمایت قانونی رهبر جمهوری اسلامی از روسای سه قوه کردند.

بر همین اساس، انتظار می‌رود رسانه‌های وابسته به نهادهای نظامی، به ویژه سپاه نیز اکنون چنین تفسیری از سخنان رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران داشته باشند.