دولت‌آبادی به سوءتفاهم‌ها پاسخ می‌دهد

محمود دولت آبادی، کلنل، زوال کلنل

بیانیه محمود دولت‌آبادی ظاهراً سوءتفاهم‌ها و کژتابی‌هایی در زمینه خودسانسوری او برای انتشار رمان «کلنل» به وجود آورده. این نویسنده نام‌آشنا قصد دارد به زودی با انتشار متنی سوءتفاهم‌ها را برطرف کند.

محمود دولت‌آبادی، نویسنده سرشناس ایران، روز گذشته، چهارشنبه ۲۱ خرداد (۱۱ژوئن) بیانیه‌ای در خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا انتشار داد. او در این بیانیه ادعا کرد که تلویزیون بی بی سی فارسی، بدون اجازه او، فرازی از برنامه داستان‌خوانی‌اش را پخش کرده است. آقای دولت‌آبادی همچنین اطلاع داد که برای چهارمین بار اصلاحیه‌هایی را که اداره کتاب به او ابلاغ کرده، در رمان «زوال کلنل» اعمال کرده، اما همچنان مجوز این کتاب صادر نشده است.

همکاران ما با آقای دولت‌آبادی تماس گرفتند. او گفت متنی که در خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا انتشار داده، کژتابی‌ها و سوءتفاهم‌هایی پیش آورده. برای همین در حال نوشتن متن متفاوتی است که به زودی انتشار پیدا می‌کند.

محمود دولت‌آبادی در بیانیه‌ منتشر شده در خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا نوشته برای هیچ فرستنده‌ رادیویی - تلویزیونی کتاب‌خوانی نداشته و در ادامه به اعتراض به تلویزیون بی بی سی فارسی نوشته است: «انجام چنین کاری از شبکه‌ مربوطه خارج از هنجارهای اخلاقیِ بین‌المللی است و شخصاً از مقامات ذی‌ربط انتظار دارم این رفتار برنامه‌ساز خود را نکوهش و آن را منع کنند.»

بر اساس تحقیقات ایران‌وایر چنین برنامه‌ای از تلویزیون فارسی بی بی سی پخش نشده است. ظاهراً در این‌باره هم کژتابی پیش آمده.

محمود دولت‌آبادی در بیانیه ایسنا اعلام کرده که برخلاف آنچه که در سایت بی بی سی فارسی آمده، اصلاحیه‌هایی را که اداره کتاب به او ابلاغ کرده، پذیرفته است. او می‌نویسد: «محض رفع نگرانیِ سایت مربوطه به اطّلاع می‌رساند اینجانب برای چهارمین‌بار به اصلاحات پیشنهادی توجه جدی داشته و اصلاحات مربوطه را لحاظ کرده‌ام!»

این جملات این شائبه را پیش آورد که محمود دولت‌آبادی به عنوان یکی از اعضای کانون نویسندگان ایران از ممیزی کتاب در ایران دفاع کرده و برای انتشار رمان «کلنل» تن به خودسانسوری داده است. او اما می‌گوید در این‌زمینه کژتابی پیش آمده و به زودی در متن جداگانه‌ای در رفع سوءتفاهم‌ها می‌کوشد.

زوال کلنل

موضوع این کتاب، داستان یک خانواده ارتشی در زمان قبل و بعد از انقلاب است. پدر خانواده که در این کتاب به نام «کلنل» معرفی می‌شود، سرپرست یک خانواده پنج نفری است که به همراه همسر خود، فروز، در تهران زندگی می‌کند. محمود دولت‌آبادی سرگذشت این خانواده را بعد از انقلاب ۱۳۵۷ دنبال می‌کند و اثرات مخرب انقلاب را در فروپاشی این خانواده روایت می‌کند.

هر کدام از فرزندان «کلنل» سرنوشت متفاوتی دارند. «پروانه»، دختر کوچکش که مجاهد است، بازداشت و اعدام می‌شود. یکی از پسران او، محمد تقی در درگیری‌های انقلاب «شهید» می‌شود. پسر دیگرش مسعود، تحت تأثیر مبارزات مذهبی قرار گرفته و در جریان جنگ ایران و عراق به عنوان بسیجی به جنگ می‌رود و در جبهه کشته می‌شود. فرزانه، یک زن عافیت‌طلب یکی دیگر از فرزندان اوست. امیر، فرزند دیگر او هم که از طرفداران حزب توده بوده، در انزوای کامل به سر می‌برد.

داستان با رویارویی «کلنل» با دو مأمور امنیتی شروع می‌شود که در نیمه‌شب و در هوای بارانی، در خانه او را می‌زنند.

این رمان نخستین بار در سال ۲۰۰۹ به ترجمه بهمن نیرومند به زبان آلمانی منتشر شد.

محمود دولت‌آبادی رمان «زوال کلنل» را در سال ۱۳۸۷ به نشر چشمه سپرد. کتاب یک سال و نیم در وزارت ارشاد بلاتکلیف ماند و سرانجام با ۶۱ اصلاحیه به نویسنده‌اش بازگردانده شد. در این فاصله اما ترجمه آن به زبان آلمانی و سپس به انگلیسی مورد استقبال قرار گرفت. این رمان نامزد دریافت جایزه ادبی آسیایی «من» در بریتانیا، نامزد دریافت جایزه ادبیات بین‌الملل خانه فرهنگ جهانِ برلین و نامزد جایزه بهترین کتاب ترجمه‌شده در آمریکا با ترجمه تام پتردیل شد و ۲۳ فروردین ۱۳۹۲ در فهرست نامزدهای جایزه‌ بهترین کتاب داستانی ترجمه در آمریکا (BTBA) قرار گرفت و در ۲۲ آبان ماه ۱۳۹۲ برنده جایزه ادبی یان میخالسکی ۲۰۱۳ شد.

سید عباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت ارشاد وعده داده است که این رمان «مسیر تجدید نظر » را طی کند، چه بسا در آینده انتشار یابد.

اکنون آقای دولت‌آبادی می‌گوید برای چهارمین بار به اصلاحیه‌ها عمل کرده است. معلوم نیست این اصلاحیه‌ها تا چه حد محتوایی و تا چه حد به نوع کلمات برمی‌گردند.