close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
جامعه مدنی

آسمان، روایت یک پرونده فرعی

۹ اسفند ۱۳۹۲
شیما شهرابی
خواندن در ۷ دقیقه
آسمان، روایت یک پرونده فرعی

 «محمد قوچانی» وقتی سرمقاله­ اولین شماره­ روزنامه­ «آسمان» را می­نوشت شاید تصورش را هم نمی‌کرد که عمر روزنامه­اش فقط شش روز باشد. او از امیدهایش نوشته بود؛ از آب شدن یخ­ها و آمدن بهار:«یک سال قبل هرگز گمان نمی‌بردیم که یک سال بعد بتوانیم هم‌چنان روزنامه‌نگاری کنیم چه رسد به این که هفته‌نامه آسمان را روزنامه کنیم. اما به مصداق "تلک الایام ندا و لها بین‌الناس"، اکنون در گذار از آن روزگار سخت و پس از دوران یخبندان سیاسی، از بهار 24 خرداد یخ‌ها آب شده و چهار سال صبر آسمان بر اصول اصلاح‌طلبی و روزنامه‌نگاری ثمر داده و ثابت شده که هم‌چنان در ناامیدی بسی امید است.» 

سردبیر آسمان شاید هنگام نوشتن این جمله‌ها لبخند می­زده و حواسش به بقیه گروه‌ها هم بوده؛ به مطالبی که قرار است منتشر شوند، به تیتر یک، به صفحه‌های لایی و به مطالبی که قرار است بایگانی شوند. حتما چندباری مسیر اتاقش را تا بخش فنی روزنامه طی کرده، صفحه‌های آماده را دیده و دوباره برگشته و جمله‌هایش را کامل کرده است.

بچه‌های تحریریه وقتی یادداشت تبریک سید محمد خاتمی‌ به مناسبت انتشار روزنامه آسمان را می‌خواندند، حداقل برای چند ماه روزنامه­نگاری حرفه­ای، رویا می­بافتند، سوژه‌ها را در ذهن خود ردیف می­کردند و لبخند می­زدند.

خاتمی در بخشی از این یادداشت نوشته بود: «از سختی‌ها و مانع‌هایی که پیش روی نشریه مستقل و پرمحتوا است آگاهم؛ امری که تنها همت عزیزانی که سربلندی کشور و پیروزی همه‌جانبه انقلاب اسلامی اصیل مردم‌مدار ما را می‌خواهند، می‌تواند آن‌ها را تحمل و بر آن‎ها غلبه کند.»

سید محمد خاتمی وقتی این جمله‌ها را می­نوشت، شاید امید داشت سختی­هایی که از آن سخن گفته، این­قدر زود نام آسمان را کنار روزنامه‌هایی مانند «جامعه»، «نشاط»، «عصر آزادگان» و... بایگانی نکند.

نویسنده­ روزنامه کیهان که ستون «خبر ویژه» را فردای انتشار اولین شماره روزنامه­ آسمان، به سرمقاله و یادداشت تبریک خاتمی اختصاص داد، برای یک تخریب چندماهه برنامه­ریزی کرده بود. در بخشی از خبر ویژه کیهان که سعی در تخریب شخصیت قوچانی داشت، آمده بود: «مدیر مسوول روزنامه در یادداشت "راه ما" اگرچه کوشیده است تا آسمان را در ردیف نشریات "مستقل" و "غیردولتی" جا بزند اما سردبیر آن ضمن شرح "اصول لیبرالی" حاکم بر نشریه جدید حزب کارگزاران، همه رشته‌های مدیر مسوول را پنبه کرده و آسمان را عملاً "صدای دولت" و "نهادی از نهضت اعتدال‌گرایی" می‌داند که به ادعای او، راه سرکردگان "نهضت آزادی" را ادامه می‌دهد!»

تخریب  پیش از توقیف

اولین پنج‌شنبه­ای که خبرنگاران روزنامه­ آسمان مشغول استراحت بودند، همکاران‌شان در رسانه‌های وابسته به سپاه، یعنی خبرگزاری «فارس» و سایت «تسنیم» روز سخت و پرکاری داشتند!  گفت‌وگو با آیات عظام، مدیر حوزه‌های علمیه، نمایندگان مجلس و استادان تاریخ دانشگاه که با این خبرگزاری­ها نزدیکی فکری داشتند، یکی پس از دیگری روی خروجی این دو خبرگزاری­ قرار می­گرفتند و دیگر سایت­های اصول‌گرا مانند «باشگاه خبرنگاران جوان»، «مشرق»، «رجانیوز» و... را تغذیه خبری می‌کردند به‌ گونه‌ای که مطالب تولیدی آن‌ها به سرعت در این سایت‌ها منتشر می­شدند.

محور اصلی این گفت­وگوها، «لایحه غیرانسانی قصاص» بود که در گزارشی با عنوان «علم سیاست در زمانه سخت»، در صفحه 23 روزنامه­ آسمان به نقل از «داوود هرمیداس باوند» کار شده بود.

«صادق کوشکی»، استاد تاریخ دانشگاه تهران در همین زمینه به فارس گفت: «ما قرار نیست ثابت کنیم قصاص غیرانسانی است یا خیر. فقط این که باید بدانیم براساس قانون اساسی، اسلام دین رسمی کشور ما است و توهین به دین اسلام، براساس قانون باید موجب توقیف آن نشریه شود.»

او اضافه کرد:«رییس جمهور به کتاب الله قسم خورده است که پاسدار دین اسلام باشد که متاسفانه هنوز محکومیتی از سوی ایشان ندیده‌ایم و اگر روزنامه آسمان را به سرعت محکوم و توقیف نکنند، سوگند خود را زیر پا گذاشته و باید در محضر خداوند متعال و ملت پاسخ‌گو باشند.»

«عباس بزرگمهر»، مدیر مسوول روزنامه­ آسمان پیش از این ­که راهی زندان اوین شود، به گفته‌های صادق کوشکی پاسخ داد: «اگر آقای کوشکی جبهه رفته است، من در خط مقدم جنگیده‌ام. اگر او جنگیده است، من شیمیایی جبهه هستم که حتی به دنبال دریافت کارت جانبازی نیز نرفته‌ام. آقایان طوری رفتار می‌کنند که گویی آن‌ها امام‌زاده هستند و ما بچه یزید.»

بزرگمهر در بخش دیگری از حرف­هایش، حذف نشدن این جمله از داخل صفحه را مشکل فنی دانست و به خاطر اشتباه سهوی عذرخواهی کرد. اما این حرف­ها چاره­ساز نبودند.

سایت خبری تسنیم به سراغ  نمایندگان اصول‌گرای مجلس رفت و بارها از زبان آن‌ها «حکم ارتداد» را برای اشخاصی که قصاص را غیرانسانی خوانده­اند، مطرح کرد.

خبرگزاری فارس، پنج دقیقه بعد از انتشار سخنان کوشکی، مصاحبه­ای دیگر در این رابطه منتشر کرد. در این مصاحبه، «نجم‌الدین طبسی»، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم گفت: «کسانی که قصاص را "غیرانسانی" می‌دانند، امنیت را از جامعه می‌گیرند.»

11 دقیقه بعد، سخنان نماینده بجنورد روی خروجی خبرگزاری قرار گرفت. «قاسم جعفری» گفته بود: «مدعی‌العموم اقدام روزنامه آسمان را پی‎گیری کند چون مردم، توهین به احکام الهی را بر نمی‌تابند.» درست یک دقیقه بعد از انتشار سخنان این نماینده مجلس، خبری مبنی بر تصمیم­گیری هیات نظارت بر مطبوعات در روز دوشنبه، ابتدا در خبرگزاری فارس و سپس در سایت خبری تسنیم و دیگر رسانه‌های هم‌سو  قرار گرفت. اما این خبر هم آن‎­ها را آرام نکرد. بهانه­ای برای حذف یک رسانه غیر هم‌سو به دست آمده بود و این فرصت، غنیمتی بود که سایت‌های اصول‌گرا حاضر نبودند به هیچ عنوان از آن بگذرند.

خبرگزاری فارس در اقدامی دیگر، سخنان مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور را در رابطه با این موضوع منتشر کرد و چنین نوشت: «آیت‌الله سید هاشم حسینی‌بوشهری با اشاره به نوشته‌ اخیر یک روزنامه‌ اصلاح‌طلب مبنی بر غیر‌انسانی خواندن حکم قصاص و هم‌چنین ساخته شدن فیلم‌هایی غیراصولی در این باره، حذف اسلام را هدف این جریان ناسالم فرهنگی و سیاسی دانست.»

سپس سخنان چهره‌های تندرو که خواستار ورود رییس جمهوری برای برخورد با این رسانه بودند، منتشر شد. تلاش خبرگزاری­های اصول‌گرا نتیجه داد. ساعت اداری روز پنج‌شنبه هنوز تمام نشده بود که خبر توقیف روزنامه آسمان و تعقیب قضایی مدیر مسوول روزنامه ابتدا در خبرگزاری فارس و سپس در دیگر خبرگزاری­ها انتشار یافت.

تخریب پس از توقیف

حتما محمد قوچانی و دیگر دست اندرکاران روزنامه آسمان، اخبار را روی خروجی خبرگزاری­ها خوانده­اند. حتما با خواندن هر خبری، دل‎شان لرزیده است. ساعت هنوز به 5 روز پنج‎شنبه نرسیده بود که روزنامه آسمان برای خبرنگارانش تمام و مرحله اول ماموریت رسانه‌های تندرو به پایان رسید.

این موضوع فقط یک درک داخلی نبود، در بیرون از مرزها، سازمان گزارش‌گران بدون مرز که با انتشار بیانیه­ای، توقیف آسمان را محکوم کرد نیز به این هم‎سویی اشاره کرد: « این اقدام سانسورگرانه غیر قابل پذیرش، عیان‌گر جنگ رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران با هم‌نوایی دستگاه قضایی علیه آزادی اطلاع‌رسانی است.»

روز بعد، روزنامه­ کیهان با لحنی خاص که توام با تمسخر بود، در خبری توقیف آسمان را نوید داد. از میان روزنامه‌های اصلاح‌طلب نیز تنها روزنامه‌های «شرق» و «اعتماد» به انتشار یک خبر کوتاه درباره توقیف آسمان بسنده کردند و روزنامه­ «آفتاب یزد» از انتشار این خبر به طور کلی خودداری کرد.

جالب این جا است که توقیف روزنامه برای خبرگزاری‌های وابسته به سپاه پاسداران، پایان ماجرا نیست. این خبرگزاری­ها با گذشت چند روز از توقیف این روزنامه، هنوز علیه مطلب منتشر شده مصاحبه می‌گیرند و گزارش می­نویسند.

سایت تسنیم در روز بعد از توقیف آسمان به دستور مقامات قضایی، عملکرد هیات نظارت بر مطبوعات و وزارت ارشاد دولت روحانی را زیر سوال برد.

«محمدحسین رجبی دوانی»، برادر «فاطمه رجبی»، نویسنده کتاب «احمدی­نژاد، معجزه هزاره سوم» در گفت‌وگو با این سایت خبری گفت: «وزارت ارشاد باید با عمل به تکلیف شرعی و قانونی خود، موضع سلبی مشخصی در مقابل این اهانت‌ها اتخاذ کند.»

تسنیم هم‌چنین در گزارشی با عنوان «علت مخالفت با حکم قصاص»، از زبان آیت‌الله «قرهی» نوشت: «همان چیزی که مع‌الأسف ما در آن به‌ظاهر "جبهه ملی" در زمان حضرت امام در سال ۶۰ دیدیم، امروز هم مجدداً تکرار می­شود؛ یعنی بعد از ۳۲ سال درست همان تعبیر را مجدّداً با وقاحت جرأت می‌کنند و می­گویند.»

دامنه نوازش رسانه‌های اصول‌گرا محدود به حوزه رسانه و یا اصلاح طلبان نبود، آن‌ها تجدید خاطر کردند و به تاریخ سیاسی ایران نیز نقبی زدند؛ سایت تسنیم به بهانه حضور هرمیداس باوند در جبهه ملی، نوشت: « پیش از وی، در خرداد ماه سال 1360 و در جریان غیرانسانی دانستن قصاص توسط جبهه ملی، امام خمینی ضمن اعلام حکم ارتداد این گروهک، بر لزوم موضع‌گیری نهضت آزادی نسبت به این موضوع تاکید کردند. اما از آن جایی که آن‌ها نیز در این باره اعلام برائت نکردند، پرونده نهضت آزادی و جبهه ملی برای همیشه در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بسته شد.»

استناد به این قرائن تاریخی نشان می‌دهد آن‎ها با بازکردن پرونده‌های فرعی مانند روزنامه آسمان، خواستار بسته شدن پرونده سایرین نیز هستند، حتی اگر ابراز برائت و یا عذرخواهی کرده باشند.

از بخش پاسخگویی دیدن کنید

در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید

صفحه پاسخگویی

ثبت نظر

جامعه مدنی

ترس و امیدهای توقیف آسمان

۹ اسفند ۱۳۹۲
رضا حقیقت‌نژاد
خواندن در ۲ دقیقه
ترس و امیدهای توقیف آسمان