«صدیقی وسمقی»، فقیه و اسلامی شناس در ایران که اکنون در زندان اوین محبوس است، در خطر از دست‌دادن بینایی است. او به حجاب اعتقاد دارد اما حجاب اختیاری خود را بابت این‌که مشابه الگوی مورد تایید جمهوری اسلامی نباشد، از سر برداشته است.
****
بنا به گفته‌های همسر «صدیقه وسمقی»، فقیه و اسلام‌پژوه زندانی، او در اثر یک بیماری چشمی ژنتیکی، دید مرکزی خود را از دست داده ولی در زندان به بیماری قلبی مبتلا شده است. وکیل او نیز به «شبکه شرق» گفته که دید او قبل از زندان از میان رفته بود. با این وجود، دستگاه امنیتی حکومت، او را که پیش‌تر برای حمایت از مبارزات زنان علیه حجاب اجباری، روسری خود را برداشته بود، بازداشت کرده و همچنان در زندان نگه داشته است.
صدیقه وسمقی کیست و چرا در زندان است؟
صدیقه وسمقی، شاعر، اسلام‌پژوه، فقیه و عضو سابق شورای شهر تهران در نخستین دوره این نهاد مدیریت شهری در ایران است. او که تحصیلات حوزوی و دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی دارد با برداشتن حجاب و پیوستن به خیل زنانی که نافرمانی مدنی علیه حجاب اجباری دارند، به یکی از صداهای سابقا اصلاح‌طلب مدافع حقوق زنان تبدیل شد. وسمقی همزمان با آغاز اعتراضات سراسری به کشته شدن «ژینا (مهسا) امینی» در بازداشت گشت ارشاد در پستی در اینستاگرام خود نوشته بود که «مرگ مهسا امینی، مرگ حجاب در جمهوری اسلامی» است.
خانم وسمقی ۱۵اسفند۱۴۰۲، بعد از این‌که از سوی دادسرای اوین احضار شد، با گفتن این‌که «در احضاریه ذکر نشده که اتهامم چیست و شاکی پرونده کیست»، از حضور در دادسرا خودداری کرد.
چند روز بعد، یعنی ۲۶ اسفند، بنا بر اظهارات همسرش، «محمد ابراهیم‌زاده»، چهار مامور از طریق زنگ زدن به یکی از همسایه‌ها وارد ساختمان شده و با تهدید به شکستن در وارد منزل آن‌ها شدند. آن‌ها علاوه بر بازداشت خانم وسمقی، تلفن همراه و لب‌تاپ شخصی این دین‌پژوه را نیز ضبط کردند.
بر اساس اطلاعاتی که در حساب اینستاگرام این فقیه شیعه منتشر شده، یکی از اتهامات او، «حضور بدون حجاب شرعی در ملاعام است.» او پیش‌تر اعلام کرده بود که «حجاب تحمیلی جمهوری اسلامی را حجاب شرعی» نمی‌داند و «حجاب اجباری یک بازی سیاسی بیهوده است که زنان با مقاومت خود، به این بازی پایان خواهند داد.»
خانم وسمقی همچنین در مراسم خاکسپاری «آرمیتا گراوند»، دختر ۱۶ ساله‌ای که روز ۹مهر۱۴۰۲ در متروی تهران، در حالی‌که حجاب اجباری به سر نداشت، جان باخت، نیز شرکت کرده بود. او پس از حضور در این مراسم، نوشته بود: «به پاس خون مهسا و آرمیتا، آزادی پوشش زنان را تثبیت می‌کنیم.»
وسمقی، در فروردین۱۴۰۲ نیز پس از آن‌که رهبر جمهوری اسلامی عدم رعایت حجاب اجباری را «حرام شرعی» خواند، در نامه‌ای به «علی خامنه‌ای» از او خواسته بود توضیح دهد در حالی که در قرآن «بر لزوم پوشاندن موی سر برای زنان تصریح نشده، الگوی سخت‌گیرانه جمهوری اسلامی برای پوشش زنان بر کدام دلایل قطعی و خدشه‌ناپذیر دینی و با کدام استدلال استوار شده است.»
این اسلام‌شناس همچنین تاکید کرده بود که وجوب حجاب سر زنان در اسلام، هیچ دلیل قاطعی ندارد و هرگونه اجبار برای حجاب مخالف عدالت، انسانیت و حتی اسلام است.
در بیش از ۴۰ روزی که از حبس صدیقه وسمقی می‌گذرد، او از تن دادن به حجاب اجباری در زندان خودداری کرده است. در نامه‌ای که روز چهارم اردیبهشت در حساب اینستاگرامش منتشر شده، آمده که او بابت این نافرمانی مدنی، از حق بدیهی خود برای ملاقات با خانواده و وکیل‌اش در زندان محروم مانده است.
همزمان اخباری نیز از جلوگیری از اعزام او به بیمارستان، به دلیل سر نکردن حجاب اجباری، با وجود فشارخون بالا و تپش قلب شدید منتشر شده بود که بعدا حساب اینستاگرام این فقیه اعلام کرد که مسوولان زندان سرانجام ناچار شده‌اند او را بدون روسری به بیمارستان «فارابی» تهران اعزام کنند.
حالا، همسرش در گفت‌وگویی با وب‌سایت «رویداد ۲۴» از بیماری ژنتیکی چشمی او که در آن دید بیمار به مرور زمان کاهش می‌یابد خبر داده و گفته است: «بینایی خود را اخیرا به‌طور کامل از دست داده.»
او درباره شرایط این اسلام‌شناس گفته که «ایشان نمی‌تواند راه برود و زمین می‌خورد. ایشان می‌گوید من فقط مزاحم دوستان بند هستم. نمی‌توانم غذای خودم را بیاورم یا ظرف‌هایم را بشورم. حتی برای سرویس بهداشتی هم به یک نفر احتیاج دارم.»
ابراهیم‌زاده تاکید کرده که «اینطور نبوده که ایشان به خاطر زندان بینایی را از دست داده باشد» ولی گفته است که این عضو سابق شورای شهر تهران در زندان، به بیماری قلبی مبتلا شده است.
همزمان وکیل او نیز به ارسال درخواست «عدم تحمل حبس» برای موکل خود اشاره کرده و به رویداد ۲۴ گفته است: «به دلیل از دست‌رفتن بینایی، درخواست عدم تحمل حبس برای ایشان کردیم. این درخواست با پزشک قانونی هم مطرح شده و گزارش مثبت داده‌اند و در حال حاضر این درخواست برای دادستان ارسال شده و اگر موافقت کند، ایشان به خاطر عدم تحمل حبس آزاد خواهند شد.»
او پیش‌تر به «شبکه شرق» نیز گفته بود که خانم وسمقی پیش از زندان دید خود را از دست داده بود؛ موضوعی که تلویحا به نابینا بودن او در زمان بازداشت و با این‌وجود نگه داشتن او برای بیش از ۴۰ روز بدون امکانات مناسب در زندان، اشاره دارد.
«محمود علیزاده طباطبایی» البته ابراز امیدواری کرده که موکلش «هفته آینده»، یعنی همین روزها به صورت مشروط از زندان آزاد شود. این در حالیست که خانم وسمقی پیش‌تر گفته بود که در «بیدادگاه انقلاب» حاضر نخواهد شد، چون دادگاه انقلاب را غیرقانونی می‌داند و نمی‌خواهد با «قضاتِ جور» مواجه شود. او همچنین گفته بود «با هرگونه کفالت و وثیقه‌گذاری» برای آزادی از زندان اوین مخالف است.
وسمقی از خودش شروع کرد
«آسیه امینی»، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسائل اجتماعی می‌گوید که حکومت این اصرار را برای نگه‌داشتن همه مبارزان و مخالفان خود در زندان دارد، اما شرایط خانم وسمقی این تفاوت را دارد که «به لحاظ این‌که یک جایگاه مذهبی دارد و خودش فقیه است، زبان آن‌ها را بهتر می‌فهمد و وقتی نقد می‌کند، نشان می‌دهد که آن استبداد دینی، چقدر بی‌پایه و اساس است.»
او می‌گوید: «خانم وسمقی پیشینه سیاسی هم دارند. ایشان یک زمانی عضو شورای شهر تهران بودند و به هر حال نزدیکی به گروه‌های سیاسی مثل ملی مذهبی‌ها داشتند. بنابراین، از جایگاه کسی‌که هم از لحاظ سیاسی آنقدری از نظام سیاسی حاکم دور نبوده، همیشه در اپوزیسیون نبوده و مثل گروه‌های سرکوب شده دو دهه اول بعد از انقلاب نبوده، می‌شود او را جزو ریزش‌کنندگانی به‌حساب آورد که هم به لحاظ مذهبی و هم به لحاظ سیاسی حکومت جمهوری اسلامی را نقد می‌کند و حرف او می‌تواند بسیاری از کسانی‌که در این دو گروه می‌توانند تحت تاثیر جمهوری اسلامی قرار بگیرند را از این موضوع بازدارد.»
آسیه امینی، اقدام صدیقه وسمقی برای برداشتن حجاب از سر را «جسورانه» توصیف کرده و می‌گوید: «خانم وسمقی یک حرفی زده که خیلی مهم است. هنوز در افراد مذهبی ما، در طیف کسانی‌که از حکومت فاصله گرفتند، اما زمانی یک تعلقاتی داشتند یا این که به واسطه این‌که اعتقاد مذهبی دارند، مثل زنان اصلاح‌طلب، دائما می‌گویند اعتقاد خود ماست که این حجاب را داشته باشیم. خب خانم وسمقی هم تا دیروز اعتقاد خودش بود. حتی اگر حجاب اجباری را نقد می‌کرد ولی به حجاب اختیاری باور داشت. اما، از جایی حجابش را بر می‌دارد که می‌گوید من نمی‌خواهم با حکومتی‌‌که از این یک تکه پارچه، ابزار سرکوب زنان می‌سازد، هم‌صدا و هم‌شکل باشم.»
این فعال حقوق زنان ادامه می‌دهد: «شاید این یک دعوت و فراخوان است از سوی خانم وسمقی برای کسانی‌که که اگرچه نوع حکومت را نقد می‌کنند، نوع حجاب‌شان به گونه‌ای است که حکومت دارد از آن برای سرکوب زنان سوءاستفاده می‌کند.»
بازداشت وسمقی برای ایجاد وحشت در میان همفکران اوست
«منصوره حسینی یگانه»، روزنامه‌نگار و پژوهشگر حقوق زن نیز به ایران‌وایر می‌گوید که بازداشت و در حبس نگه داشتن خانم وسمقی علی‌رغم شرایط جسمی وخیم او، به‌دلیل ایجاد فضای وحشت در میان سایر کنشگران و همفکران او است.
خانم حسینی یگانه به اشاره به بیماری‌های صدیقه وسمقی و ناتوانی او از تحمل حبس توضیح می‌دهد: «جمهوری اسلامی این کارها را برخلاف عرف دنیا انجام می‌دهد تا به زنان نشان دهد که اگر قرار باشد از چیزی که حکومت می‌گوید سرپیچی کنند و این طور محکم در برابر حجاب اجباری بایستند، باید هزینه‌اش را هم پرداخت کنند.»
این پژوهشگر حقوق زنان تاکید می‌کند: «جمهوری اسلامی هدفش ایجاد فضای وحشت در جامعه است، به خصوص برای کسانی مثل خانم وسمقی زبان حکومت را بلد هستند، نه آن زبان زورگویی حکومت را، بلکه آن بخشی از زبان حکومت را که مدعی است اسلامی است و بر اساس شریعت حرکت می‌کند.»
منصوره حسینی یگانه در پایان نیز با تاکید بر این‌که حکومت وسمقی را برای خود «خطرناک‌تر» می‌بیند، می‌گوید: «وقتی کسانی مثل خانم وسمقی که فقیه و صاحب‌نظر هستند، به این شکل علنی مبارزه می‌کنند و به شکل عملی هم حجاب را می‌گذارند کنار، یعنی زبانی که حکومت صحبت می‌کند و مدعی شریعت است، دروغین است و پایه و اساس دینی ندارد. این حکومت را عصبانی‌تر می‌کند، چون دقیقا خانم وسمقی و افرادی مانند او، دست می‌گذارند روی نقطه‌ای که حکومت فکر می‌کند می‌تواند آن‌جا، یعنی حول مساله شریعت بایستد و طرفدارانش را آن‌جا جمع کند.»
حقوق شما
«موسی برزین»، حقوقدان و مشاور حقوقی ایران‌وایر می‌گوید که در آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها، «مسوولیت درمان و مداوای زندانیان برعهده سازمان زندان‌هاست.» او توضیح می‌دهد: «یعنی اگر زندانی نیاز به درمان دارد، در بهداری، بیرون از زندان و اگر نشد، باید به او مرخصی بدهند که برود مداوا کند.»
به گفته این وکیل حقوق‌بشر، در ماده ۵۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری، درباره عدم تحمل حبس صحبت شده و ذکر شده: «اگر فردی بیماری داشته باشد که زندان باعث تشدید آن بیماری شود یا موجب بهبود نیافتن آن شود، باید اجرای احکام موضوع را به پزشکی قانونی ارجاع دهد تا آن‌ها معاینه کنند و آن‌جا گواهی عدم تحمل کیفر را بدهند.»
موسی برزین درباره خانم وسمقی نیز توضیح می‌دهد: «چون چشم ایشان مشکل دارد و در زندان وضعیت جسمانی ایشان در حال پس‌رفت است، اصولا باید اجرای احکام خودش این کار را بکند و برای عدم تحمل کیفر او را از زندان آزاد کند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر