آوای موسیقی امروز ایران در کلن و هامبورگ

شهر کلن و هامبورگ منتظر یک آخر هفته ی ایرانی ست، در روزهای یازدهم تا سیزدهم اکتبر فستیوال موسیقی "ایران: آوای امروز" با حضور گروههای موسیقی ایرانی به همراه، اکران سه فیلم و یک نمایشگاه عکس دراین دو شهر آلمان برگزار می شود.

بيش از ۱۲۰۰۰۰ هزار ايرانی‌تبار، در آلمان هستند که حدود ۲۰۰۰۰ نفرشان در شهر کلن و حومه‌ی آن زندگی می کنند، گروه دیوان برای ارتباط بین ایرانیان با توجه به مکان سکونت فعلی آنها آلمان، برای بهتر شناختن هویت جدید "ایرانی/آلمانی"شان بیش از دو سال است که تشکیل شده و از سال گذشته در تدارک این فستیوال موسیقی بوده است. 

مخاطبان گروه دیوان، جوانان نسل دوم مهاجر و همچنین ایرانیان نسل اولی هستند که با وجود آسیب های مهاجرت توانسته اند گذشته شان را نجات دهند. در دیوان، آلمانی‌های ايرانی‌تبار، آلمانی‌ها و غیر ایرانی‌های علاقه‌مند و همچنين دانشجویان و روشنفکرانی که تازه از ایران آمده‌اند، یکدیگر را ملاقات می‌کنند و ورای اختلافات ایدئولوژیک، سیاسی ومذهبی و در پس تمامی تفاوت ها پلی می زنند میان فرهنگ ها و نقاط مشترک را تجربه می کنند.

وقتی که یک سال و نیم پیش گفتگو درباره ی این ایده در "دیوان" آغاز شد، صحبت از شناساندن موسیقی زیرزمینی ایران و موسیقی تلفیقی بود، چراکه در آلمان تا به‌حال موسيقی تلفيقی ايران عرصه‌ای برای ابراز وجود نداشته است. ساليان سال است که کنسرت‌های موسوم به خوانندگان لس‌آنجلسی يا اساتيد برجسته‌ی عرصه‌ی موسيقی سنتی همچون محمدرضا شجريان و شهرام ناظری در شهرها و در سالن‌های بزرگ با تماشاچيان ايرانی برگزار می‌شوند. اما نوای موسيقی نوجوی ايرانی نه در ميان جامعه‌ی مهاجر ايرانی و نه در جامعه‌ی آلمان تا کنون به درستی شنیده نشده است.

فرانک رفیعی، مسئول فستیوال "ایران: آوای امروز" از طرف گروه دیوان،  درباره زاده شدن ایده این فستیوال می گوید : وقتی که یک سال و نیم پیش این ایده در بین اعضای دیوان شکل گرفت با مسئول فرهنگی شهر کلن درمیان گذاشته شد و ایشان از این ایده استقبال کردند و از فیلارمونی کلن خواستند که برای محقق کردن این ایده همکاری لازم را انجام بدهند، هم زمان شعبه انجمن دیوان در هامبورگ هم برای رایزنی با  فیلارمونی هامبورگ وارد عمل شد.

او درباره نحوه انتخاب گروه ها به اهدافی که مد نظر بوده است اشاره می کند: در ابتدا تیمی تشکیل شد از اعضای دیوان که سر و کار بیشتری با موسیقی داشتند و گروههای زیادی را می شناختند و بعد لیستی از گروههای موسیقی تهیه شد و با تحقیق مرتب به این لیست اضافه می شد تا جایی که مرحله غربال رسید. هدف اصلی استفاده از گروه هایی بود که خیلی شناخته شده نیستند، در واقع می خواستیم فرصتی ایجاد کنیم برای این گونه گروه ها که صدای آنها شنیده شود پس گروه های مشهورتر حذف می شدند. بحث دیگر تاکید بر تلفیقی وآلترناتیو بودن کار آنها بود، بنابراین یک سری ازگروه ها از ابتدا وارد نمی شدند مثلا موسیقی سنتی و پاپ.

خانم رفیعی تاکید می کند که درانتخاب نهایی گروه های شرکت کننده، فیلارمونی کلن نقش محوری داشته است. برای مثال فیلارمونی به خاطر نحوه کار خود با گروه های راک و رپ موافقت نکرده است. با توجه به اینکه بخش اصلی موسیقی زیرزمینی و آلترناتیو راک است گروه دیوان مجبور شده  با آکادمی هنر کلن هم همکاری کند تا بتواند بخشی از فستیوال را که مربوط به موسیقی راک است و نمایش سه فیلم درباره موسیقی زیرزمینی را برگزار کند.

هدف اصلی فستیوال چنانکه مسئول آن می گوید موسیقی است به نظر او چیزی که دراین فستیوال حرفی برای گفتن ندارد "سیاست" است.

فستيوال "ايران: آوای امروز" به سير موسيقی آلترناتيو و تلفيقی ايران در ده سال گذشته خواهد پرداخت. در یک آخر هفته ی ایرانی، شاهرخ مشکین قلم با موسیقی گروه باربد می رقصد؛ مامک خادم که به گفته روزنامه ی "لس آنجلس تایمز" اعجوبه ی جهانی موسیقی ترنس است از سهراب سپهری می خواند؛ سعید شنبه زاده با نی انبان اش جشن و سرور ایرانی را با راک می آمیزد؛ و گروه عجم با مخلوطی از موسیقی سنتی و کوچه بازار ایرانی و اصوات الکترونیک شهری "تجربه ای میان- فرهنگی" ارائه می کند. همچنین، گروه نیوش از ایران می آید تا نشان دهد چطور صدای قلم نی جزئی از موسیقی می شود؛ محمدرضا مرتضوی نوازنده ی تنبک، برنده جایزه موسیقی جهان "روت" در سال 2003  تک نوازی می کند؛ پدرام درخشی همراه با گروهش با سنتورسنتی ایرانی راک و جاز می زنند؛ گروه "پالت باند" هم  سبک نویی از موسیقی را با خود از ایران می آورد.

در کنارکنسرتها سه فيلم در عرصه‌ی موسيقی زيرزمينی اکران می شود: "نه یک توهم" اثر ترنگ عابدیان، "کیوسک، قصه نسلی سوخته" اثر علا محسنی، و "صدای سکوت" اثر  امیر حمزه و مارکلازارز. نمايشگاه عکسی با موضوع موسيقی زيرزمينی ايران از دو عکاس برجسته‌ی ايران آرش عاشوری‌نيا و روزبه روزبهانی نیز از دیگر برنامه های یک آخر هفته ایرانی است.