ترنس‌ستیزی بر مزار «الا نیک‌بیان»؛ زن ترنس ایرانی ساکن برلین

رسانه‌های آلمانی گزارش داده‌اند که ترنس‌ستیزی علیه «الا نیک‌بیان» زن ترنس ایرانی که سپتامبر امسال در یکی از میدان‌های پُر تردد برلین خود را به آتش کشیده و جان باخته بود، حتی بعد از مرگ او، بر مزار او ادامه دارد. گزارش‌ها، حاکی از این است که افراد ناشناسی در شب سال نو و در روز ۴ ژانویه، با تخریب مزار «الا» که مزین به پرچم رنگین‌کمانی و در یکی از آرامستان‌های برلین قرار دارد، اقدام به هتک حرمت بر مزار او نموده و یک دبه و یک کپسول آتش‌نشانی نیز کنار محل دفن این زن ترنس ایرانی پیدا شده است، که اشاره به نحوه خودکشی وی دارد.

پلیس آلمان در حال تحقیق و پیگیری درباره این اقدام ترنس‌ستیزانه بر مزار «الا» است. پلیس گمانه‌زنی می‌کند که این اقدام با انگیزه ترنس‌ستیزانه انجام شده است و به دلیل اهمیت این موضوع تحقیق درباره این ماجرا را در دستور کار‌ خود قرار داده است. 

«زن ترنس» به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به مردانه متولد شده است و جنسیت مردانه به او نسبت داده می‌شود، در صورتی که او خودش را یک زن می‌داند و هویت جنسیتی خویش را زنانه تعریف می‌کند. «مرد ترنس» به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به زنانه به دنیا آمده و جنسیت زنانه به او نسبت داده می‌شود، در حالی که او هویت جنسیتی خود را مردانه تعریف می‌کند و خود را یک مرد می‌داند. البته ترنس‌ها می‌توانند هویت جنسیتی «غیردوگانه» یا «نان‌باینری» نیز داشته باشند و خودشان را متعلق به هیچ‌کدام از دو قالب زنانه و مردانه ندانند. 

در جدیدترین نسخه طبقه‌بندی بیماری‌های سازمان بهداشت جهانی «ICD-11»، ترنس‌بودگی از لیست اختلالات هویتی خارج شده است و یک ناهمگونی مستمر بین جنسیتی تعریف می‌شود که فرد خود را با آن می‌شناسد و جنسیتی که از بدو تولد بر اساس ظاهر اندام جنسی به او نسبت داده شده است.

«الا نیک‌بیان» زن ترنس ۴۰ ساله ایرانی بود و در ۱۴سپتامبر۲۰۲۱ با گازوئیل خود را در «الکساندرپلاتز»، یکی از میدان‌های پررفت‌وآمد مرکزی شهر برلین به آتش کشید که منجر به مرگ وی شد. به گفته شاهدانی که در محل حاضر بوده‌اند، حدود ساعت یک و ۲۰ دقیقه بعدازظهر، در مقابل یک فروشگاه بزرگ، زن ۴۰ ساله‌ای بدون هیچ حرفی خود را به مایع قابل اشتعال از قوطی بنزین آغشته کرده و خود را به آتش کشیده است. یکی از کارکنان فروشگاهی بزرگ که در صحنه بوده، توانسته است آتش را به سرعت خاموش کند و با آتش‌نشانی تماس بگیرد. اما زن ترنس بعد از انتقال به بیمارستان، به دلیل آسیب‌های شدید ناشی از سوختگی، جان خود را از دست داده است. این‌طور تصور‌ می‌شود که گذاشتن دبه و کپسول آتش‌نشانی کنار مزار او ماجرای آن روز و اتفاق وحشتناکی که منجر به مرگ او شد را یادآوری می‌کند. 

از سویی انجمن آلمانی لزبین و گی/کوییرهای آلمانی (LSVD) در بیانیه‌ای روز پنج‌شنبه اعلام کرده است: «از اینکه خشونت ضد ترنس علیه الا، حتی بعد از مرگ او ادامه می‌یابد، خشمگین و شوکه هستیم و مشاهده مزار هتک حرمت شده او برای‌مان غیرقابل تحمل است.» این سازمان همچنین با تنظیم شکایتی در اداره پلیس آلمان از سرویس امنیتی ایالتی و دفتر دادستانی عمومی خواسته در این مورد تحقیق کنند و پلیس آلمان نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که در رابطه با بر هم زدن آرامش متوفی و تحقیر مزار فرد جان‌باخته تحقیقات بیشتری در دست انجام دارد.

«الا نیک‌بیان» که در سال ۲۰۱۵  به دلیل همه مشکلات و فشارهایی که اعضای جامعه رنگین‌کمانی تجربه می‌کنند، از ایران خارج شد و با گذر از ترکیه و بالکان خود را به آلمان رساند. چند سالی در شهر ماگدبورگ ساکن و سال ۲۰۱۹ به برلین نقل مکان کرد. دوستان او‌ می‌گویند، او با وجود اینکه مهاجرت کرده بود و امید به زندگی بهتر داشت، اما هنوز با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کرد، از جمله برخی ادارات و نهادهای حقوقی، نام جدید و هویت او را به رسمیت نمی‌شناختند و این امر باعث آسیب‌های روحی و‌ روانی شدیدی به وی شده بود. 

مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که نوجوانان و جوانان رنگین‌کمانی بیشتر از هم‌سالان خود از افسردگی رنج برده و افکار خودکشی دارند و یا اقدام به خودکشی می‌کنند. با وجود آن‌که بیش از چهار دهه از زمان خروج هم‌جنس‌گرایی از لیست بیماری‌های روانی می‎گذرد‌ و ترنس‌ها نیز در جدید‌ترین نسخه تشخیص بیماری‌های سازمان بهداشت جهانی، دیگر افرادی با اختلال هویتی تلقی نمی‌شوند؛ اما اعضای این جامعه تحت فشارهای خانوادگی، اجتماعی و تبعیض و خشونت‌های فراوان قرار دارند. مطالعات در کشورهای غربی نشان می‌دهند، از میان کسانی که خود را متعلق به جامعه رنگین‌کمانی می‌دانند، حدود ۴۰ درصد به خودکشی فکر کرده و ۲۵ درصد نیز اقدام به خودکشی کرده‌اند. این در حالی است که این آمار در میان دگرجنس‌گرایان، به ترتیب ۱۵ و ۶ درصد است.

دیدگاه منفی و رنگین‌کمانی‌ستیزانه‌ای که در اکثر جوامع وجود دارد، شرایطی را برای اعضای این جامعه ایجاد می‌کنند که حتی قادر به ادامه زندگی نیستند. جوامعی که بر پایه دگرجنسگرایی و همانسوجنسیتی بودن افراد بنا شده‌اند به سختی افرادی با گرایش‌های جنسی و هویت‌ها و بیان‌های جنسیتی دیگر را پذیرفته و آن‌ها را به رسمیت می‌شناسند. هرچند در کشورهای پیشرفته و رو به رشد اقدامات اجتماعی و قانونی بسیاری در جهت حمایت از این قشر و آموزش و بالا بردن سطح آگاهی جامعه درباره موضوعات جنسی و‌جنسیتی صورت گرفته و‌ می‌گیرد، اما مشاهدات نشان‌دهنده این امر است که در این جوامع نیز همچنان افکار مخرب بسیاری علیه افراد رنگین‌کمانی وجود دارد. تا آنجا که زنی مانند «الا» را وادار به پایان دادن به زندگی‌اش کرده و حالا آثار این ترنس‌‌ستیزی بر مزار او نیز دیده می‌شود.