ظهور، صعود، و باز هم صعود حسین فریدون

یک شنبه 22 تیرماه، هتل کوبورگ وین، زمانی که جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا روبروی محمد جواد ظریف نشست تا گفت و گویی جدی درباره برنامه ای هسته ای با او داشته باشد، سایه یک مرد مرموز که در سمت راست ظریف نشسته بود، بر گفت و گو سنگینی می کرد؛ او حسین فریدون بود، برادر حسن روحانی، رئیس جمهور ایران.

حسین فریدون، 5 مرداد 92 هنگامی که جان کری و ظریف در مقر سازمان ملل در دو سوی کاترین اشتون نشستند و نخستین حرف هایشان را برای حل بحران هسته ای ایران زدند نیز حضور داشت. در آن زمان، حسین فریدون در ردیف پشتی، در حاشیه نشسته بود و مذاکره کنندگان را تماشا می کرد، اکنون در هتل کوبورگ وین اما او مقابل هیات آمریکایی نشسته بود، در قامت یک مذاکره کننده ارشد.

حسین فریدون از حسن روحانی کوچک تر است. او نخستین مسئولیت خویش را ده روز پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بر عهده گرفت. 12 بهمن 1357 آیت الله خمینی به ایران بازگشت و او جزو تیم حفاظت و امنیت بود. از 12 تا 22 بهمن همان سال نیز حسین فریدون جزو تیمی بود که نگهداری از زندانیان سیاسی و اعضای ارشد ساواک را بر عهده داشت.

او مسئولیت های سیاسی و اجرایی دیگری را هم تجربه کرده است، از جمله سفیر ایران در مالزی بود و مدتی هم در دفتر ایران در سازمان ملل در نیویورک مشغول به کار شد، جایی که همکاری جدی ترش با محمدجواد ظریف کلید خورد.

عالی ترین مسئولیت او در طول سه دهه گذشته اما امنیتی بوده است؛ معاون وزیر اطلاعات. این مسئولیت امنیتی را 10تیرماه 92 هفته نامه پنجره، رسانه نزدیک به نهادهای امنیتی ایران افشا کرد. با این حال رسانه های داخل ایران در طول یک سال گذشته کمتر به این مسئولیت او اشاره کرده اند. رویدادی که غیرطبیعی نیست، بسیاری از سیاستمداران ایرانی تلاش می کنند سوابق امنیتی دهه اول انقلاب شان را پوشیده نگه دارند.

مسئولیت اکنون مرد مرموز اما مهم تر به نظر می رسد. او دستیار ویژه رئیس جمهور ایران در امور اجرایی محسوب می شود، رئیس دفتر بازرسی دفتر رئیس جمهور است. حکم دومی را محمد نهاوندیان، رئیس دفتر روحانی برای او صادر کرده است. نهاوندیان و حسین فریدون را می توان قدرتمندترین زوج سیاسی در دولت کنونی حسن روحانی تصور کرد.

با وجود پیوند اکنون او با محافظه کاران میانه رویی چون محمد نهاوندیان، حسین فریدون در انتخابات ریاست جمهوری 88 در ستاد میرحسین موسوی حضور داشت. او رابط حسن روحانی و میرحسین موسوی بود، در سفرهای استانی تیم میرحسین موسوی او را همراهی می کرد و در مناظره مشهور احمدی نژاد و میرحسین موسوی نیز در صف همراهان موسوی قرار داشت.

حسین فریدون، سال 84 نیز هنگامی که مشاور برادرش در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام بود، به شدت برای کاندیداتوری حسن روحانی و راه اندازی ستادهای انتخاباتی اش فعال بود ولی تحقق رویاهای او 8 سال زمان برد.

نخستین تصویر جنجالی حسین فریدون در انتخابات 92، 20 خرداد منتشر شد. در اوج سفرهای انتخاباتی، مردی خوش پوش در کنار حسن روحانی در یک سالن ورزشی شهر ارومیه نشسته بود، صورتش پشت بادبزن دستی سنتی پنهان شده بود و تلاش می کرد حسن روحانی را از شر گرمای سالن خلاص کند.

در آن ایام، حسین فریدون که در ستادهای انتخاباتی برادرش به عنوان "حاج حسین" شناخته می شد، مرد شماره یک تصمیم گیری های انتخاباتی بود و در همه سفرهای استانی روحانی در کنار برادرش حضور داشت.

از آن روزهای گرم انتخابات تاکنون، مرد خوش پوش حضور نفوذش را حفظ کرده است، در اغلب رویدادهای داخلی و خارجی، مهم و حاشیه ای. از دیدار با جان کری تا مسعود ده نمکی، خوش و بش با محمود دولت آبادی تا دیدار با خانواده شهدا، از مهم ترین جلسات هیات دولت در ساختمان قرمز خیابان پاستور تا سفرهای تفریحی در سواحل جزیره کیش، حسین فریدون همه جا هست، چون رئیس جمهوری در سایه.

در این مدت، نفوذ او نیز روبروز افزایش یافته است. در برخی رویدادهای داخلی که حسین فریدون وزرا یا معاونان رئیس جمهور ایران را همراهی می کند، به وضوح می توان سایه سنگین و برتر برادر رئیس جمهور ایران را در مراسم مشاهده کرد.

او در حساس ترین دیدارها مانند دیدار روحانی با فرماندهان سپاه در کنار سردار جعفری، فرمانده سپاه ایران می نشیند، در مجلس خبرگان رهبری تنها چهره غیرمعمم بود که به تعبیر سایت های اصولگرا، انحصار مجلس خبرگان را شکست و پشت سر محمود علوی، وزیر اطلاعات دولت روحانی و دو صندلی دورتر از محمدتقی مصباح یزدی و احمد جنتی، در کنار علمای این مجلس جلوس کرد. حسین فریدون همچنین در جلسات سران قوای جمهوری اسلامی به همراه برادر میزبان علی و صادق لاریجانی شد تا توازن قوا حداقل در تصویر حفظ شود.

حضور او در چنین مراسم هایی کاملا معنادار است و نشان دهنده دست برتر او در رقم زدن تحولات سیاسی داخلی. سایت اصولگرای نامه نیوز که به محافظه کاران میانه رو نزدیک است، چندی پیش در توصیف قدرت تاثیرگذاری او در چینش مهره های کابینه نوشت: «در زمان گمانه زنی‌ها درباره انتخاب معاون پارلمانی دولت در شرایطی که احتمالات بر روی علی عسگری معاون پارلمانی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت می‌چرخید، به یکباره نام مجید انصاری به عنوان معاون پارلمانی دولت معرفی شد. یکی از دلایل کنار گذاشتن عسگری از جمع گزینه ها، جدال لفظی او با حسین فریدون بود.»

رسانه های منتقد دولت روحانی همین نقش را در عرصه سیاست خارجی برای او قائل هستند. پاییز سال گذشته، سایت جهان نیوز که توسط علیرضا زاکانی، نماینده تندروی مجلس ایران اداره می شود، نوشت: « حسین فریدون در جریان سفر رئیس جمهور به نیویورک، ‌حسن روحانی را همراهی می‌کرد و علیرغم مخالفت‌‌های همراهان روحانی از جمله محمدجواد ظریف با گفتگوی تلفنی با باراک اوباما، این حسین فریدون بوده است که با اصرارهای فراوان، حسن روحانی را به این کار ترغیب کرده است."

دایره نفوذ او محدود به مسائل سیاسی نیست. اسفند 92، روزنامه تندروی وطن امروز نوشت: " پس از حرف و حدیث‌هایی که درباره انتقال ارز و طلا به داخل کشور پیش آمد، ظاهرا رئیس‌جمهور تصمیم گرفته یک فرد مورد وثوق خود را مسؤول هماهنگی در این زمینه کند تا جلوی هرگونه موازی‌کاری وزارتخانه‌ها گرفته شود. در همین راستا، هماهنگی مبادلات ارزی مربوط به دور زدن تحریم‌ها به طور متمرکز به حسین فریدون واگذار شده است."

در مذاکرات وین 6 هم گمانه زنی های متعددی درباره حضور او وجود داشت. برخی رسانه های مخالف دولت علت حضور او را کاهش اعتماد حسن روحانی به محمدجواد ظریف اعلام کردند. این روایت بعید است متعبر باشد ولی نشست حسین فریدون در کنار ظریف به صورت ناخواسته چنین پیامی را القا کرد. وزارت خارجه ایران در واکنش به این تفسیرها اعلام کرد که او به خواسته ظریف در این مذاکرات شرکت کرده و صرفا گزارش جمع بندی را به رئیس جمهور ایران ارایه می دهد.  

گمانه زنی دیگر به پیام های سیاسی باز می گشت، از جمله اینکه فریدون حامل دو پیام برای جان کری بوده است، نخست اینکه " اگر آمریکایی ها تصور کرده اند  روحانی تصمیم دارد از توافق هسته ای برای انتخابات ریاست جمهوری دوره بعد استفاده کند، اشتباه می کنند. برای روحانی اصلا تفاوتی نمی کند که چه کسی رئیس جمهور ایران باشد." معنای ضمنی این پیام می تواند این باشد که عدم توافق هسته ای می تواند ریاست جمهوری حسن روحانی برای دور دوم را به خطر بیندازد. بر اساس گزارش رسانه های داخل ایران، پیام دوم این بوده که "هر توقف موقتی که در دولت روحانی پذیرفته شود، باید در همین دولت برداشته شود. بنابراین زمان توافق برای آغاز غنی سازی صنعتی در ایران باید کمتر از ٨ سال و حدود ٧ سال باشد." این پیام نیز معنای مشابه پیام قبلی دارد.

توافق هسته ای صورت گیرد یا نگیرد، به نظر می رسد کماکان دایره نفوذ و اعتبار برادر رئیس جمهور ایران رو به گسترش است. او با کاراکتر خاص خودش، به ویژه وقت هایی که کلاه فرانسوی مشکی اش را بر سر دارد و یا عینک آفتابی اش در سایه، خونسردانه نظاره گر رویدادها می شود، اکنون رابط برادرش با همه جناح های سیاسی ایران است. حسین فریدون به تعبیر خبرگزاری بلومبرگ، "چشم و گوش رئیس جمهور ایران" است، از مذاکره با آمریکا تا نشست با فرماندهان سپاه.