دیدار با طالبان در تهران؛ تناقضات سیاسی جمهوری اسلامی

فرامرز داور

در حالی که جمهوری اسلامی می‌گوید «طالبان» در لیست گروه‌های تروریستی این کشور قرار دارند، «علی شمخانی»، دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی گفته است رهبران طالبان در مبارزه با امریکا «مصمم» هستند.

دریابان شمخانی در توییتر خود نوشته است: «در ملاقات امروز با هیات سیاسی طالبان، رهبران این گروه را در مبارزه با آمریکا مصمم دیدم. کسی که سیزده سال در گوانتانامو زیر شکنجه‌های آنان بوده، مبارزه با آمریکا در منطقه را کنار نگذاشته است.»

گروهی از رهبران طالبان در سفری مجدد به ایران، با مقام‌های جمهوری اسلامی مشغول مذاکره هستند. شمخانی توییت اخیر خود را که محتوایی ستایش‌گونه از طالبان دارد، پس از دیدار با «ملا عبدالغنی برادر»، معاون سیاسی طالبان و رییس دفتر این گروه در قطر نوشته است.

جمهوری اسلامی سیاستی ضدونقیض در برابر طالبان دارد. گروهی که چند دیپلمات ایرانی را در مزارشریف کشته‌اند و ایران برای پس گرفتن حکومت افغانستان از آن‌ها، با ایالات متحده همکاری کرد و سپس آن‌ها را در فهرست گروه‌های تروریستی خود قرار داد، اینک به طور مرتب با سفر به تهران، با عالی‌ترین مقام‌های جمهوری اسلامی ملاقات و مذاکره می‌کند.

در ماه‌های اخیر مقام‌های جمهوری اسلامی نه تنها با گروه طالبان مذاکره کرده که این تماس‌ها را برای امنیت ایران، از جمله امنیت مرزی ضروری خوانده‌اند. دولت قانونی افغانستان به این دیدارها اعتراض کرده و خواستار توقف آن‌ها شده است اما جمهوری اسلامی می‌گوید محتوای مذاکرات را به دولت افغانستان گزارش می‌دهد و این ملاقات‌ها را تسهیل «گفت‌وگوهای بین‌الافغانی» می‌خواند که به زعم مقام‌های تهران، برای امنیت افغانستان ضروری است.

بر اساس آن‌چه رسانه‌های افغانستان می‌گویند، رهبران طالبان در ایران رفت و آمد زیادی داشته و شورایی در مشهد، مرکز استان خراسان رضوی و شورایی در زاهدان، مرکز استان سیستان و بلوچستان دارند و حتی برای اقامت در ایران، ملک و مسکن خریده‌اند.

دولت «دونالد ترامپ» وارد مذاکراتی با افغانستان شد که هم نارضایتی دولت آن کشور را در پی داشت و هم جمهوری اسلامی به آن معترض بود. احتمال دارد پس از شروع این مذاکرات، مقام‌های ایرانی هم تصمیم گرفته باشند مذاکره با طالبان را علنی کرده و آشکارا از آن دفاع کنند و اینک شمخانی طالبان را مصمم به مبارزه با ایالات متحده هم ارزیابی کند.

رفتار جمهوری اسلامی با طالبان زمانی تناقضات خود را نشان می‌دهد که آن را با نمونه مشابهی مقایسه کرد. یک گروه مخالف جمهوری اسلامی که در انقلاب بهمن ۱۳۵۷، در سقوط «محمدرضا پهلوی»، آخرین شاه ایران نقش داشت و در ماه‌های اول انقلاب، در برخی از مناصب حضور داشت، پس از اختلاف با رهبران جمهوری اسلامی، از سوی حکومت طرد شد و تحت تعقیب قرار گرفت و سرانجام در فرانسه و سپس در عراق دوره صدام اقامت کرد.

جمهوری اسلامی هنوز هم از فرانسه بابت دادن اقامت به رهبران این گروه انتقاد می‌کند و دیدار مقام‌های رسمی کشورها با رهبران این گروه مخالف را «دخالت در امور داخلی» می‌داند و آن‌ها را تروریستی می‌خواند که نباید مورد پذیرش هیچ کشوری قرار بگیرند. حالا تصور کنید که یکی از دولت‌های خارجی با دعوت پی در پی از رهبران آن گروه مخالف، درباره مسایل داخلی ایران با آن‌ها مذاکره کند و آن‌ها را برای امنیت ایران و «گفت‌وگوی بین ایرانی‌ها» لازم بداند.

بی تردید این وضعیت برای جمهوری اسلامی غیرقابل قبول است و به آن اعتراض می‌کند اما مقام‌های ارشد این حکومت، هم‌چون دبیر شورای عالی امنیت ملی و وزیر امور خارجه‌اش با رهبران طالبان مذاکره می‌کنند و در برابر اعتراض دولت افغانستان، این دیدار را برای امنیت ایران لازم می‌خوانند.