شایا گلدوست
در ماهها و هفتههای اخیر بسیاری از فعالین حوزه رنگینکمانی و حقوق زنان با حملات ارتش سایبری جمهوری اسلامی روبرو شدهاند. در این میان کمتوجهی اینستاگرام در برابرِ امنیتِ کاربران فارسیزبان بیش از هر زمان دیگری قابل مشاهده است. کاربرانی که حکومت حاکم در کشورشان برای سرکوب و حذف آنها در فضای مجازی و حقیقی هزینه گزافی میکند، از این رو نیاز به حمایت بیشتری دارند. اما ابر کمپانیهایی مانند «متا» با وجودی که خود را حامی جامعه رنگینکمانی میدانند، در مواردی چشم بر فشار سرکوب و حذف آنها میبندند.
تناقضی که در رفتار اینستاگرام برای بسیاری از کاربران و فعالین حوزه برابری جنسی و جنسیتی اتفاق افتاده است. «امیرا ذوالقدری» فعال برابری جنسی و جنسیتی که تجربیات مکرری از این سرکوب و حذف داشته است، در گفتوگو با ایرانوایر از تجربه خود میگوید: «برخورد اینستاگرام با جامعه انگلیسیزبان و فارسیزبان من را به یاد مفهوم صورتیشویی در فرهنگ غربی انداخت. اصطلاح صورتیشویی زمانی استفاده میشود که نهاد قدرت با تزویر و ریاکاری از حقوق زنان و جامعه ال.جی.بی.تی.کیو صرفا حمایت سطحی میکند تا خودش را لیبرال و متمدن نشان دهد. در حالیکه این حمایت برای توجیه نادیده گرفتن دیگران و دگرهراسی است. درست مانند اینستاگرام که از یک طرف هشتگهای انگلیسیاش را رنگینکمانی میکند، از طرف دیگر هشتگ لزبین را برای دو سال مسدود کرده است. از یک طرف خودش را حامی آشکارا بودن جامعه ال.جی.بی.تی.کیو میداند؛ از طرفی افراد ترنس و همجنسگرای ایرانی را که زیر سایه هزاران تهدید و خطر در این پلتفرم آشکار هستند را سانسور و محدود میکند.»
وی در روزهای گذشته اعتراض خود به این نگاه ریاکارانه اینستاگرام را در قالب یک پرفورمنس اعتراضی در رژه افتخار افراد ترنس در تورنتو، به کمک تیم هنری «پیکان آرت» به تصویر کشید. او با به سر گذاشتن لوگوی رنگینکمانی اینستاگرام و نوشتن واژههای کلیدی مثل شدو بَن، ایران و ال.جی.بی.تی ایرانی و راه رفتن در مسیر رژه سعی کرد مخاطب انگلیسیزبان را به جستوجو در گوگل وادار کند. در حالیکه بر روی کمر خود نوشته بود، «اینستاگرام ال.جی.بی.تیهای ایرانی را شدو بن میکند.» در آخر مراسم نیز با متوقف کردن جمعیت و قرار دادن «سطل صورتیرنگ» در مقابل خود، سیاهی و فراموشی درون آن را که اینستاگرام برروی افرادی مثل او میپاشد، روی خود ریخت تا نشان دهد چه بر سر ایرانیها میآید. وی در ادامه میگوید: «من به مخاطب غربی نشان دادم از کشوری میآیم که جان شهروندانش را میگیرد و سعی میکند در فضای سایبری صدا و خاطره و هویت آنها را پاک کند و به فراموشی بسپارد. من خواستم که همه چهره در سایه فرو رفته ایران را ببینند، صدای ما را بشنوند و بی تفاوت نباشند.»
«امیرا» در یک جمعبندی کلی به مواردی اشاره میکند که عامل فشار و سرکوب وحذف در فضای مجازی بوده است. چیزی که خود یا کسانی که میشناسند، آن را تجربه کردهاند. او میگوید این اتفاقات دلایلی هستند که او را وادار به اعتراض کردند.
۱. صدها اکانت مربوط به جامعه ال.جی.بی.تی.کیو با فرستادن هزاران ریپورت فیک، حذف میکنند. به طوری که حتی افراد نمیتوانستند درخواست بازبینی خود را به اینستاگرام ارسال کنند. از جمله حذف اکانت من به عنوان فعال حقوق افراد ال.جی.بی.تی ایرانی که پس از خبرساز شدن در ژانویه ۲۰۲۲ بدون هیچ توضیحی از جانب اینستاگرام، راجع به دلیل مسدود شدنش یا دلیل بر طرف شدن این محدودیت، به من بازگشت. با این حال اکانت بسیاری دیگر از فعالان همچنان مسدود است و آنها بسیاری از افراد شبکه خود را از دست دادهاند و برای حضور دوباره در اینستاگرام دلسرد هستند. از جمله صفحه همجنسگرایان ناشنوا که حذف آن توسط اینستاگرام بر گردانندگانش تاثیر بسیار مخربی داشته است.
۲. حذف تعداد بالایی از پستها و استوریهای افراد کوئیر به دلیل ریپورت بسیار بالا و تشخیص اشتباه اینستاگرام در رابطه با خلاف مقررات بودن آن. مثل مسدود شدن هشتگ لزبین به فارسی که بیش از دو سال است علیرغم اعتراض فعالین این حوزه همچنان توسط اینستاگرام مسدود مانده است. یا حذف ویدیو افراد درگکویین که روی صحنه اجرا میکردهاند بهخاطر قوانین مربوط به کپیرایت. همینطور حذف تصویر بوسه دو همجنس ایرانی به دلیل تشخیص اشتباه اینستاگرام در مورد محتوای پورنوگرافی و یا حذف بسیاری از پستها بهدلیل محدودیت رباتهای اینستاگرام در فهمیدن محتوا آن به زبان فارسی.
۳. حملات گروهی و به شدت خشونتآمیز در بخش کامنت، دایرکت مسیج، تگ شدن زیر پستها و استوریهایی که فعالین این حوزه را مورد تحقیر قرار داده یا به مرگ تهدید کرده است و جالب اینکه این محتواهای آشکارا خشونتآمیز اکثرا با ریپورت این فعالین پاک نشده است.
۴. شدوبَن (محدودیت سایه یا محدودیت غیرعلنی) شدن بسیاری از فعالان این حوزه رنگینکمانی، رسانهها و فعالین متحد با جامعه ال.جی.بی.تی.کیو در اینستاگرام به طوری که صفحه آنها یا محتوا تولیدی آنها به مخاطبین نشان داده نمیشود. این مشکل در مراجعه به بخش «ویو اینسایت» پیج آنها کاملا قابل مشاهده است. بازدید صفحه و پستهای آنها یک باره از میلیونها و هزاران بازدید به یک عدد دو رقمی رسیده است.
۵. فالو شدن در عرض چند ساعت توسط هزاران ربات فالور و اکانتهایی که علنا به حکومت ایران مرتبط هستند، منجر شده بسیاری از فمنیستها و صفحات متحد با جامعه ال.جی.بی.تی.کیو مجبور به شخصی کردن اکانتشان برای جلوگیری از حذف آن شوند. همین موضوع امکان دسترسی بسیاری را به محتواهای تولید شده توسط آنها در رابطه با حقوق زنان و افراد ال.جی.بی.تی.کیو گرفته است.
۶. استاتوس اکانت بسیاری از فعالین حقوق افراد ال.جی.بی.تی.کیو و فعالین حقوق زنان در اینستاگرام نشان میدهد که اکانت آنها در آینده ممکن است حذف شود، این در حالی است که آنها در اینستاگرام و دیگر شبکههای اجتماعیشان پیامهایی میگیرند که نشان میدهد علنا از سمت ارتش سایبری جمهوری اسلامی تهدید به حذف اکانتشان شدهاند.
۷. و همچنین حذف ویدیوی اعتراضات مردم ایران، نافرمانی مدنیشان و یا تصاویری که سندی بر نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی است، در اینستاگرام اتفاق افتاده است.
اینها مختصری از دلایل و نکاتی بودند که اخیرا در فضای اینستاگرام توسط فعالین حوزه رنگینکمانی و زنان تجربه شده است. فضایی که برای هزاران کاربر ایرانی، در خفقان حاکم بر کشور، روزنه امیدی است به سوی روشنایی و فردایی بهتر. فضای برای تولید محتواهای آموزشی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و طرح مطالباتی که شاید در دنیای حقیقی امکان کمتری برای آن وجود دارد. اما شواهد نشان میدهند که ریاکاری دنیای مجازی و حقیقی نمیشناسد.
ثبت نظر