شایا گلدوست
وزارت صحت طالبان اعلام کرد که عمل «تغییر جنسیت» افراد جواز ندارد. «قلندر عباد»، وزیر صحت (بهداشت) طالبان می‌گوید: «در مورد عمل تغییر جنسیت نیاز به نظر و فتوا شرعی است که در زمینه این وزارت استفتا کرده است.»
وی که خود پزشک است در ادامه گفته است: «تغییر جنسیت از نظر اسلام هیچ جواز ندارد که مردی بخواهد به زن تبدیل شود یا زنی به مرد. اگرچه امکان ندارد کاملا جنسیت آن طور که شاید و باید تغییر کند، اما با بعضی ارگان‌ها و هرمون‌ها بعضی تغییر می‌کند که از نگاه شریعت هیچ جواز ندارد.»
لازم به ذکر است که استفاده از واژه «تغییر جنسیت» اشتباه بوده و جایگزین صحیح آن «تصدیق جنسیت» یا «بازتایید جنسیت» است.
«آیلار» کنشگر حقوق رنگین‌کمانی‌های افغان در گفتگو با «ایران‌وایر»، از وضعیت افراد ترنس، پیش از روی کار آمدن حکومت طالبان در افغانستان می‌گوید:
«به لحاظ قانونی هیچ‌گونه پیش‌بینی در قوانین افغانستان قبل از حکومت طالبان برای اقلیت‌های جنسی و جنسیتی وجود نداشته است. افراد ترنس در قانون مدنی کشور افغانستان جایگاه مشخص ندارند و در قوانین نافذه کشور درباره حقوق اقلیت‌های جنسی و جنسیتی تقریبا چیزی گفته نشده است. تنها در ماده ۲۰۵۷ در مورد میراث «جنس خنثا» یاد شده است. در این ماده قانونی آمده که خنثایی که ذکوریت و انوثت او فهمیده شده نتواند، اقل نصیبین (کم‌ترین سهم میراث در مقایسه با دختر و پسر) را مستحق شده و باقی‌مانده متروکه به ورثه دیگر داده می‌شود.
که این قانون هم تبعیضی آشکار علیه افراد ترنس و افراد بیناجنسی افغانستانی است که حق آن‌ها در مساله ارث و میراث پایمال می‌شود.»
آیلار در ادامه می‌گوید که متاسفانه فقط همین بند در قانون در مورد این افراد آمده و اشاره دیگری در مورد حق و حقوق این افراد نشده است و هیچ قانونی وجود ندارد تا از این افراد حمایت کند و بیشتر افراد ترنس و بیناجنسی به هند و یا پاکستان برای انجام عمل‌های بازتایید جنسیت خود سفر می‌کنند.
ترنس یا ترنسجندر یک واژه چتری است و درواقع به شخصی گفته می‌شود که هویت جنسیتی خود را مغایر با جنسیتی که در بدو تولد بر اساس ظاهر اندام جنسی به او نسبت داده شده است، تعریف می‌کند.
به زبانه ساده‌تر، «زن ترنس» به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به مردانه متولد شده است و جنسیت مردانه به او نسبت داده می‌شود. در صورتی که او خودش را یک زن می‌داند و هویت جنسیتی خویش را زنانه تعریف می‌کند. «مرد ترنس» به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به زنانه به دنیا آمده و جنسیت زنانه به او نسبت داده می‌شود. در حالی که او هویت جنسیتی خود را مردانه تعریف می‌کند و خویش را یک مرد می‌داند.
البته ترنس‌ها می‌توانند هویت جنسیتی «غیردوگانه» یا «نان‌باینری» نیز داشته باشند و با وجودی که جنسیت نسبت داده شده به خود را نمی‌پذیرند، اما خودشان را متعلق به هیچ‌کدام از دو قالب زنانه و مردانه ندانند.
در گذشته ترنس‌بودگی به عنوان یک اختلال جنسیتی یا اختلال هویتی شناخته می‌شد، اما طبق آخرین نسخه طبقه‌بندی بیماری‌های سازمان جهانی بهداشت ICD-11 ترنس‌بودگی از لیست بیماری‌ها خارج شده و یک ناهمگونی مستمر بین جنسیتی که فرد خود را با آن می‌شناسد و جنسیتی که از بدو تولد براساس ظاهر اندام جنسی به او نسبت داده شده است، تعریف می‌شود.
لازم به ذکر است که پیش از روی کار آمدن طالبان اولین بار «مسعوده کروخی»، نماینده پارلمان افغانستان، بعد از دیدار با دو فرد ترنس گفته بود: «از اینکه قبل‌تر تلاشی برای افراد ترنس نکرده عذاب وجدان دارد و قول پیگیری داد و برای اولین بار در ۱۹ جدی/ دی ۱۳۹۷ در پارلمان از مشکلات افراد ترنس افغانستانی سخن گفت و پیشنهاد حمایت از این افراد را داد اما متاسفانه به نتیجه مطلوبی نرسید.»
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نیز با مشورت با حقوق‌دانان و سایر نهاد‌های مدنی، درصدد بود تا برای حمایت از این قشر قانونی تصویب شود، تا ترنس‌ها بتوانند به حقوق و امتیازات قانونی‌‌شان به عنوان یک انسان دست یابند، اما متاسفانه در حکومت طالبان امیدی به ایجاد این تغییرات نیست. باتوجه به جامعه اسلامی، سنتی و مردسالار افغانستان و عدم آموزش در مورد اقلیت‌های جنسی و جنسیتی، این قشر قبل از طالبان هم وضعيتِ چندان مساعدى از نظر جانى و مالى و دسترسی به حقوق اولیه نداشته‌اند و حالا اين خشونت‌ها به حداكثر رسيده است. به این دلیل که افراد ترنس در حکومت طالبان دارای مشروعیت نیستند و موجودیت آن‌ها به رسمیت شناخته نمی‌شود.
«آیلار» با توجه به حوزه فعالیت در زمینه جامعه رنگین‌کمانی و شناختی که از جامعه افغانستان دارد معتقد است که در جامعه افغانستان بحث و كار كردن براى جامعه LGBTQ تابو محسوب می‌شود . حتى قشر باسواد و متخصص هم دغدغه كار كردن براى قشر LGBTQ را ندارد. تا به حال كسى در داخل افغانستان به طور دقيق و عملى وارد فضاى اين اقليت‌ها از نظر تخصصى نشده است. او می‌گوید:«طبق گزارش روزنامه اطلاعات روز افغانستان، فقط در شهر هرات عمل بازتایید جنسیت توسط یک دکتر افغانستانی (نام محفوظ) صورت می‌گرفته. او بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱، بیشتر از ۱۹عمل انجام داده است و حدس من این است که برای این عمل‌ها اجازه دادگاه لازم نبوده است. کمااینکه در قانون هم هیچ گونه پیش‌بینی در این مورد وجود ندارد. البته من نمی‌توانم درستی یا نادرستی گزارش اطلاعات روز را تایید کنم.»
«آیلار» در پاسخ به این پرسش که قانون جدید وزارت صحت طالبان چه تاثیری بر زندگی افراد ترنس می‌گذارد؟ می‌گوید:
«چون از قبل قانون و حمايتى براى افراد ترنس و در كل اقليت LGBTQ + وجود نداشت، بنابراين از نظر من این قانون فقط اعلامى است براى سخت‌تر شدن و خشن‌تر شدن وضعيت ترنس‌ها. اشاره به قانونى كه هيچ وقت وجود نداشته و تاكيد بر آن فقط نشان دادن زور براى مدافعين جامعه LGBTQ و تاكيد بر نامرئى‌كردن اقليت‌ها در افغانستان است. در یک جمله مشروعیت بخشیدن به اقلیت‌ستیزی و به خصوص ترنس‌ستیزی در افغانستان.»
وی معتقد است كه رنگین‌کمانی‌ستيزى فقط مختص به حكومت طالبان نیست، رنگين‌كمانى‌ستيزى هميشه در افغانستان وجود داشته است و حالا تنها تفاوتش اين است كه حكومت طالبان به صورت آشکار و با پشتوانه قانون خود نوشته در اين‌باره اظهارنظر می‌کند و واكنش نشان می‌دهد. در نهایت نتیجه این است که بستر اجتماعى باز‌تری براى عادی‌سازی خشونت علیه جامعه رنگين‌كمانى به‌وجود می‌آورد. «آیلار» علت مخالفت طالبان با جامعه رنگین‌کمانی را باورهای غلط و پیش پا افتاده این حکومت می‌داند، او می‌گوید:
«باورهای غلط دینی، خرافه، سنت، مردسالاری و کلیشه‌های جنسی و جنسیتی را می‌توان از جمله دلایل مخالفت طالبان با جامعه رنگین‌کمانی ذکر کرد. از طرفی، با توجه به شناخت ما از طالبان طی ۲۰ سال گذشته ، این مخالفت‌ها زیاد برایمان تعجب برانگیز نیستند و چنین برخوردی از آن‌ها انتظار می‌رفت. در پایان می‌خواهم از دوست عزیزم «ایاز بیگ» از فعالان جامعه افغانستان برای کمک به من در پاسخ به پرسش‌ها و تهیه این گزارش تشکر کنم.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر