روز آغاز مدرسه برای همه مردم جامعه یک شکل و با سرود «آغاز مدرسه فصل شکفتن است» همراه نیست. خانواده‌های بسیاری همزمان با بازگشایی مدارس در ایران اضطراب گذراندن روزهای پیش رو را دارند؛ از جمله خانواده کودکان با نیازهای ویژه. بیشتر به آن‌ها کودکان استثنایی می‌گویند، ولی درمانگران آن‌ها را کودکانی می‌شناسند که تنها به دلیل نداشتن برخی توانایی‌ها به کمک و حمایت ویژه‌ای نیاز دارند. به گفته کارشناسان، حضور برخی از آن‌ها در کلاس‌های درس مدارس معمولی منجر به اعتراض برخی والدین دانش آموزان شده است و به همین دلیل آن‌ها که از خانواده‌های کم بضاعت هستند، کودکان خود را محروم از تحصیل تصور می‌کنند، چون فقط شماری از مدارس غیرانتفاعی در ایران دانش آموزان با نیازهای ویژه را قبول و ثبت‌نام می‌کند؛ آن هم با دریافت مبالغی بیشتر از شهریه سالانه.
در لایو اینستاگرامی حقوق کودک «ایران‌وایر»، با « پروانه طاهری»، درمانگر شناختی کودکان استثنایی یا کودکان با نیازهای ویژه، در خصوص لزوم آموزش این طیف از دانش آموزان در کنار دانش آموزان عادی صحبت کردیم.
«ایران‌وایر» هر چهارشنبه ساعت هشت شب به وقت ایران در اینستاگرام به صورت زنده در مورد حقوق کودکان با کارشناسان حوزه‌های مختلف گفت‌وگو می‌کند. خلاصه گفت‌وگو با پروانه طاهری را در زیر می‌خوانید.
***
کودکان با نیازهای ویژه چندین گروه را در برمی‌گیرند و شناخت کمی نسبت به آن‌ها در جامعه وجود دارد. کمتر کسی از نیازهای آن‌ها مطلع است و این سوال مطرح است که آیا این کودکان مانند سایر کودکان باید در مدارس عادی درس بخوانند یا خیر؟
پروانه طاهری، درمانگر کودکان با نیازهای ویژه با رویکرد توانبخشی شناختی می‌گوید:«هر کودکی که از نظر توانایی یادگیری و مهارت، تفاوت چشمگیر با بچه‌های همسن خودش داشته باشد، جزو کودکان استثنایی است، که البته دسته‌بندی هم داریم. بچه‌هایی که آسیب شنوایی، بینایی و جسمی، یعنی نقص حرکت و مهارت ارتباطی و رفتاری دارند؛ جزو کودکان استثنایی به شمار می‌روند. معمولا وقتی این کودکان می‌خواهند وارد مدرسه شوند، در ابتدا مورد سنجش قرار می‌گیرند و در صورتی که بعضی نمرات آن‌ها به تراز میانگین نرسد، به مدارس استثنایی ارجاع داده می‌شوند.»
به گفته او، مدرسه برای این کودکان گاهی تبدیل به جهنم می‌شود و توضیح می‌دهد: «بسیاری از خانواده‌های کودکان عادی ممکن است قبول نکنند بچه‌ها کنار هم درس بخوانند و این باعث شده است، بچه‌ها جدا شوند.»
چرا کودکان با نیازهای ویژه یا کودکان استثنایی باید از سایر بچه‌ها جدا باشند؟ و علتش چیست؟
پروانه طاهری می‌گوید: «چون ممکن است این کودکان اختلالات رفتاری و یادگیری داشته باشند، سطح یادگیری آن‌ها مثل بقیه بچه‌ها نیست و به همین دلیل نیازمند توجه و آموزش ویژه‌اند. در ابتدا سیستم آموزش و پرورش بر این تصمیم بود این کودکان جدا شوند و توجه بیشتری به آن‌ها معطوف شود، ولی بعد‌ها براساس حقوق کودک که شعار آن آموزش برای همه و عدالت برای همه کودکان است، سیستم آموزش فراگیر معرفی شد. آموزش فراگیر، یعنی بچه‌ها با نیاز ویژه بتوانند در کنار بچه‌های عادی در مدارس تحصیل کنند و همه این آموزش، به بستر فرهنگی جامعه بستگی دارد. انجام این کار با چالش‌های زیادی روبه رو است، به همین دلیل، ترجیح سیستم آموزش و پرورش بر جداسازی است، که هم راحت‌تر است و هم چالش‌های کمتری دارد.»
کودکان با نیازهای ویژه چه طور می‌توانند کنار سایر کودکان تحصیل کنند؟
با توجه به کمبودها و مشکلات در مدارس ایران، آیا می‌توان کودکان استثنایی و عادی کنار هم زندگی کنند؟ چه تعداد مدرسه در ایران موجود است که کودکان استثنایی در کنار کودکان عادی تحصیل می‌کنند؟
پروانه طاهری، درمانگر کودکان با نیازهای ویژه می‌گوید: «ما معتقدیم آموزش برای همه یکسان است، ولی این حرف با جدا کردن کودکان با نیازهای ویژه تناقض دارد؛ چون برای انجام این کار فرهنگ‌سازی و آماده سازی نیاز است. در ایران مدارس با کیفیت که روی این موضوع کار و برنامه ریزی می‌کنند بسیار کم است، در صورتی که چندین سال است ما از آموزش فراگیر صحبت می‌کنیم، ولی شاید بستر فرهنگی مورد نیاز هنوز ایجاد نشده است. بستر فرهنگی در ابتدا به خانواده‌ها مربوط می‌شود که شماری از آن‌ها قبول نمی‌کنند کودکان با نیازهای ویژه در مدارس، کنار فرزندان عادی آن‌ها تحصیل کنند.»
به گفته خانم طاهری «چون در این مورد در جامعه صحبت نشده است و مردم خیلی این کودکان را ندیده‌اند در مدارس اگر تفاوتی ببینند به خصوص کلاس اول و دوم ابتدایی، خانواده‌ها معترض می‌شوند که چرا مثلا این کودک این شکلی است؟ یا اعتراض می‌کنند که این کودک استثنایی چالش در کلاس ایجاد کرد و بچه‌های ما دیگر نمی‌توانند به درس توجه کنند.»
بحران کمبود معلم آموزش دیده مخصوص کودکان نیازهای ویژه در مدارس
هرچند تلاش برخی کارشناسان جهت تحصیل دانش آموزان با نیازهای ویژه در کنار کودکان عادی رشد بیشتری داشته است، ولی مشکل دیگر سد راه آن‌ها کمبود معلمین آموزش دیده با تخصص کار با کودکان نیاز ویژه است. به گفته خانم طاهری در بسیاری از مدارس ایران معلم‌ها برای این کار آموزش ندیده‌اند. معلم برنامه فردی برای کودک استثنایی ندارد.
به گفته پروانه طاهری، تعدادی از مدارس در ایران کودکان با نیازهای ویژه را می‌پذیرند، به ویژه برخی مدارس غیرانتفاعی؛ ولی این کودکان کاملا در کلاس نادیده گرفته می‌شوند و جداسازی در همان کلاس صورت می‌گیرد. به این معنا که ثبت نام می‌شوند ولی در بخش آموزش و پرورش هیچ برنامه‌ای برای آن‌ها تدارک دیده نشده است، فقط کنار بچه‌های دیگر هستند، ولی آموزش و مهارت ارتباطی خاصی ندارند.
خانم طاهری توضیح می‌دهد: «در سیستم آموزشی مدرن، کودکان با نیازهای ویژه را کنار بچه‌های عادی قرار می‌دهند تا برخی موارد را از همکلاسی‌های خود یاد بگیرند، ولی اگر کلاسی داشته باشیم که بچه‌ها جدا باشند و تنها ثبت نام شده باشند، هیچ بازدهی مثبت و درستی رخ نمی‌دهد.»
هزینه کلاس‌های آموزشی کودکان با نیازهای ویژه چقدر است؟
پروانه طاهری توضیح می‌دهد:« بستگی به مناطق و کلینیک درمانی دارد و اینکه درمانگر چه تحصیلاتی و چه میزان سابقه فعالیت با این کودکان را داشته باشد قیمت‌ها دوره‌های آموزشی متفاوت است. برخی کلاس‌ها هر ۴۵ دقیقه ۳۰۰ هزار تا ۴۰۰ هزار تومان است. البته نظام روانشناسی تعرفه مشخصی دارد، ولی بستگی به شرایط نیز دارد. برای مثال، برخی کلینیک‌های خصوصی برای جذب بیشتر یا پوشش بهتر مشتریان خود و بسته به خدماتی که ارائه می‌کنند و کاری که انجام می‌دهند، هزینه بیشتری دریافت می‌کنند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر