شایا گلدوست
هشتم ماه مارچ، مصادف با ۱۷ اسفند ۱۴۰۱، برای خاطره جمعی ایرانیان یادآور واقعه مهمی است؛ اولین اعتراض عمومی به قانون تبعیض‌آمیز حجاب اجباری که مبدل به اولین اعتراض عمومی علیه رژیم توتالیتر جمهوری اسلامی در سال ۱۳۵۷، درست یک روز پس از اعلام حجاب اجباری برای کارمندان شد. امسال اما این روز جلوه ویژه‌تری دارد. زنان ایرانی در شش ماه گذشته و پس از قتل حکومتی «مهسا (ژینا) امینی»، دست به اعتراضات گسترده علیه قوانین تبعیض‌آمیز، به ویژه حجاب اجباری زده‌اند.
روز جهانی زن که یک مناسبت جهانی است، بر فراگیری تاکید می‌کند و به مبارزات طیف بزرگ زنان، یعنی هر فردی که خود را به عنوان یک زن هویت‌یابی می‌کند، رسمیت می‌بخشد؛ از جمله زنان جامعه رنگین‌کمانی که با هویت‌های جنسی و جنسیتی متنوع، همیشه در تاریخ این مبارزات تاثیرگذار بوده‌اند.
از این رو، «جبهه آزادی ایرانیان کوئیر» (IQL) متشکل از برخی از فعالان و كنش‌گران این حوزه به مناسبت این روز بر اهمیت پرداختن به مطالبات همه زنان بر روی این طیف گسترده تاکید می‌کنند.
این گروه که هم‌زمان با جنبش «زن، زندگی، آزادی» و خیزش ملی ایرانیان شکل گرفته است، هدف اصلی خود را شناسایی و همکاری با سازمان‌های جهانی با‌نفوذ حقوق بشر ذکر می‌کند که می‌توانند به پیشبرد خواسته‌ها و مبارزات مدنی و حقوقی افراد و جامعه الجیبیتیکیوپلاس ایرانی کمک رسانند. هدف دیگر، حمایت و تاثیرگذاری در بهبود شرایط اجتماعی، مدنی، حقوقی و سیاسی افراد و جامعه رنگین‌کمانی ایران است. لابی برای پیشبرد این مبارزات ترقی‌خواهانه نیز به عنوان اهداف اصلی آن‌ها ذکر شده است. «ارغوان شمس‌آرا»، زن ترنس، روزنامه‌نگار و از اعضای جبهه آزادی ایرانیان کوییر در مصاحبه با «ایران‌وایر» می‌گوید: «روز زن یک اتحاد جهانی برای تغییر چارچوب‌های مردسالارانه و آوردن موهبت نگاه زنانه به معادلات بشری است. جنبش کوئیر همواره در مبارزات خود ثابت کرده است نگاه زنانه به مرزهای بیولوژیک محدود نیست و عبور از دیوارهای تبعیض جنسیتی، آرمانی است که صرفا با راه‌کارهای مبتنی بر نگاه سیس-هترو محور، نگاه مبتنی بر همانسوجنسیتی و دگرجنس‌گرا بودن امکان‌پذیر نیست.»
او در ادامه می‌گوید: «خوش‌بختانه از آغاز انقلاب زن، زندگی، آزادی، عزم کنش‌گران سیاسی و مدنی برای گنجاندن گفتمان کوئیر در خیزش انقلابی رو به افزایش است اما تا رسیدن گفتمان کوئیر و ترنس به جایگاه شایسته خود در سپهر سیاسی و اجتماعی ایران و جهان، راه طولانی در پیش است. به همین دلیل، هم‌افزایی مبارزات جنبش زن و کوئیر ضرورتی است که با اتحاد هر چه بیشتر کنش‌گران این دو عرصه ممکن می‌شود.»
در بیانیه منتشر شده به مناسبت هشتم مارس، روز جهانی زنان آمده است: «مبارزات فمینیستی پیش از استقرار رژیم آپارتاید جنسی و جنسیتی جمهوری اسلامی نیز وجود داشته، در طی بیش از ۴۰ سال حاکمیت آن با تشدید استبداد، شکلی ویژه به خود گرفته و حتی پس از آن نیز به سبب الزام مبارزه با بستری که این رژیم بر مبنای آن شکل گرفته است، یعنی بستر مردسالاری، ادامه خواهد یافت.»
اگر آن‌چنان که «نوال سعداوی»، فمینیست برجسته عرب مصری همواره بیان کرده است، بینش خود را به فمینیسم، استعمارزدایی کرده و با تغییر پیش‌فرض‌های گره خورده با هنجارهای سیس-هترو محور، درمورد مبارزات فمینیستی نیز بازاندیشی کنیم، پی خواهیم برد که از مهاباد تا خاش، اعضای جامعه الجیبیتیکیوپلاس مبارزات خود را که هم‌پوشانی با مبارزات فمینیستی دارد، از اولین نهاد اجتماعی، یعنی خانواده در برابر هنجارهای برآمده از مردسالاری و پدرسالاری آغاز می‌کنند.
خیزش «ژن، ژیان، ئازادی» به ما درس‌های مهمی آموخت که یکی از آن‌ها، الزام همبستگی در سطوح متعدد برای رهایی و در نهایت برابری بود. پس لازم است بیان کنیم که جنبش‌های فمینیستی مثمر ثمر نخواهند بود، مگر آن که برای تمام زنان و افراد ترنس و نان‌باینری شمولیت داشته باشد. زیرا مبارزه با مردسالاری بدون شناخت و مبارزه با بنیان‌های فکری متاثر از آن و در عین حال تاثيرگذار بر آن محقق نخواهد شد.
بنابراین، هشتم مارس امسال فرصت مناسبی است تا ضمن تجدید میثاق مبارزات خود، با صدایی رساتر بیان کنیم که رویکردهای فکری و عملی همه‌شمول برای عموم زنان و به‌ویژه زنان ترنس، به علاوه سایر افراد ترنس و نان‌باینری که همواره تحت تبعیض‌های ناشی از ترنس‌فوبیا-ترنس‌میساژنی از فضاها و جریانات فمینیستی حذف شده‌اند، الزامی است.
«نیما نیا»، هنرمند و کنش‌گر کوئیر، از تنظیم کنندگان این بیانیه و از اعضای جبهه آزادی ایرانیان کوئیر هدف و اهمیت طرح این موضوع که روز جهانی زن متعلق به همه زنان است را این‌گونه بیان می‌کند: «روز جهانی زن یادآور یک مبارزه تاریخی علیه پدرسالاری و مردسالاری است که عامل اصلی عدم پذیرش، تبعیض و خشونت علیه جامعه الجیبیتیکیوپلاس به شمار می‌رود؛ به ویژه در حکومت‌های استبدادی نظیر جمهوری اسلامی که به واسطه مردسالاری به حیات خود ادامه می‌دهد. پس از این نظر، مبارزات زنان پیوند بسیار نزدیکی با هویت من به عنوان یک فرد نان‌باینری یا فردی با هویت جنسیتی غیردوگانه دارند.»
او در ادامه گفت‌وگوی خود با «ایران‌وایر» می‌گوید که جنبش زنان ایران همیشه متشکل از مبارزات زنان و افراد رنگین‌کمانی بوده است: «هرچند افراد در برخی از بازه‌های زمانی امکان آشکار کردن هویت جنسیتی و گرایش جنسی و عاطفی خود را نداشته‌اند اما فضای فمینیستی برای حضور افراد ترنس و نان‌باینری و سایر افراد جامعه رنگین‌کمانی نیاز هر روزه به بازاندیشی در رویکردهای خود دارد تا شاهد جنبش‌های فمینیستی همه‌شمول‌تری در ایران باشیم. احقاق حقوق افراد جامعه الجیبیتیکیوپلاس تنها با رویکردهای فمینیستی اینتر‌سکشنال امکان‌پذیر است و به برابری جنسیتی برای تمام هویت‌های تحت ستم ختم می‌شود.»
نیما نیا با انتقاد به برخی گفتمان‌های فمینیستی و جنبش‌های زنان می‌گوید: «گفتمان‌های فمینیستی جریان اصلی، به ویژه گفتمان‌هایی که حول هشت مارچ شکل می‌گیرند، بیشتر شامل زنان همانسوجنسیتی، دگرجنس‌گرا، فارس و بدون معلولیت هستند و هم‌چنین رویکردی باینری یا دوگانه به مساله جنسیت دارند که منجر به حذف هویت‌های غیردوگانه و ترنس-فم از گفتمان‌های فمینیستی می‌شوند. این گفتمان‌های جریان اصلی مرکزگرا باید نسبت به مفهوم جنسیت بازاندیشی کنند و آن را خارج از دوگانه‌های جنسیتی، در مولفه‌های مختلفی هم‌چون طبقه، اتنیک، معلولیت، جنسیت‌ها و تنوع هویت جنسیتی بررسی کنند تا همه افراد، از جمله زنان ترنس، افراد نان‌باینری و ترنس-فم و همه افراد با هویت‌های جنسیتی نزدیک به طیف زنان را زیر چتر خود جای دهند.»
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر