شایا گلدوست
در روزهای اخیر «مازیار لرستانی» هنرپیشه سرشناس ایرانی با انتشار تصویری تازه در حساب کاربری خود در اینستاگرام نوشت «خوش عالمی است، نیستی. که هر جا ایستی، هیچکسی از تو نپرسد کیستی؟ یک سال تلخ بر من و ما گذشت و با سیلی شرافت و اصالت، صورت‌هامان را سرخ نگه‌داشتیم. این منم، آماج کلام تلخ و راه‌های بسته، از فقر فرهنگی، اما پس از گذار از آتش روزگاران، بیدار و مصمم، چرا که رسم دیرینه چنین است : بگذرد این روزگار تلخ تر از زهر.»
«مازیار لرستانی» که پیش از این با نام «شهره لرستانی» شناخته می‌شد و تابستان سال جاری هویت جنسیتی مردانه خود را آشکار کرده بود، با انتشار این پست گویا به شرایط نامناسب فرهنگی و اجتماعی برای افراد ترنس و روند دشواری که پس از آشکارسازی هویت جنسیتی خود طی کرده است اشاره می‌کند. شرایطی که افراد ترنس را در معرض فشارها و آسیب‌های روحی و روانی بسیاری قرار می‌دهد. او پیشتر نیز به این موضوع واکنش نشان داده و گفته بود: «ارتباط با جامعه‌ای که در برابر تفاوت‌ها، گرایش‌ها و هویت‌های جنسیتی آگاهی کافی ندارند یا از روی تعصب افراد را قضاوت می‌کنند از مهمترین چالش‌های اقلیت‌های جنسی و جنسیتی است.»
هرچند آشکارسازی آقای لرستانی در زمان خود با واکنش‌های مثبت بسیاری روبه‌رو شده بود و تعداد بسیار زیادی از دوستان، هنرمندان و همکاران او در پیام‌ها و پست‌هایشان در شبکه‌های اجتماعی حمایت خود را از او نشان داده بودند، اما گویی فقر اطلاعات و آگاهی در حوزه جنس و جنسیت و همچنین افراد ترنس، دامان این هنرمند نامدار را نیز گرفته است.
او بارها در حساب کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی به این موضوع اشاره کرده و از اطرافیان و جامعه گلایه کرده بود، اطرافیان و جامعه‌ای که با شکستن مرزهای حریم خصوصی زندگی افراد و با پرسش‌ها و کنجکاوی‌های بی‌مورد، شرایط دشوار افراد ترنس را در جامعه‌ای مانند ایران، دشوارتر می‌کنند.
افرادی که معمولا سال‌ها به دلیل عدم تطابق هویت جنسیتی خود با جنسیتی که از بدو تولد به آن‌ها نسبت داده شده است، دچار بحرانی در خودشناسی و تطبیق آن‌چه از درون در خود احساس می‌کنند با دنیای بیرون و در تعامل با جامعه جنسیت‌زده هستند. افرادی که معمولا پس از شناخت و پذیرش خود، با آشکارسازی مورد هجوم هجمه‌ای از قضاوت‌ها قرار گرفته و در اکثریت مواقع از سوی خانواده، اطرافیان و جامعه طرد می‌شوند و انزوا را تجربه می‌کنند.
سوم تیر ۱۴۰۱ کمی پس از انتشار خبر آشکارسازی لرستانی، «عصر ایران» در تیتری خبر از احتمال بایگانی شدن آثار «مازیار لرستانی» در شبکه‌های تلویزیونی داده بود. عصر ایران مدعی شده بود که بعد از انتشار این خبر، مسئولان سیما به شبکه‌های تلویزیونی اعلام کرده‌اند که سریال‌های او را فعلا بایگانی کنند و روی آنتن نفرستند.
در حالی که پیش از آشکارسازی در ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۱، سریال‌های «سه در چهار» و «باخانمان» از شبکه‌های «آی‌فیلم» و «تماشا» پخش شدند و شبکه یک هم در ماه رمضان سریال «خوشنام» را با بازی این بازیگر روی آنتن داشت.
در پی انتشار این خبر و حواشی بایگانی شدن سریال‌های لرستانی در شبکه‌های سیما، خبرگزاری تسنیم به نقل از خبرنگار بخش فرهنگی خود این خبر را تکذیب و مازیار لرستانی نیز با انتشار چند استوری در حساب کاربری اینستاگرام خود، تکذیب این خبر را تایید کرد. البته این سریال‌ها هم‌چنان با نام سابق و هویت قانونی منتسب به زنانه او پخش شده‌اند.
«ترنس» یا «ترنس‌جندر» یک واژه چتری است و در واقع به شخصی گفته می‌شود که هویت جنسیتی خود را مغایر با جنسیتی که در بدو تولد بر اساس ظاهر اندام جنسی به او نسبت داده شده است، تعریف می‌کند.
به زبانه ساده‌تر، «زن ترنس» به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به مردانه متولد شده است و جنسیت مردانه به او نسبت داده می‌شود، در صورتی که او خودش را یک زن می‌داند و هویت جنسیتی خویش را زنانه تعریف می‌کند.
«مرد ترنس» به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به زنانه به دنیا آمده و جنسیت زنانه به او نسبت داده می‌شود، در حالی که او هویت جنسیتی خود را مردانه تعریف می‌کند و خویش را یک مرد می‌داند.
البته ترنس‌ها می‌توانند هویت جنسیتی «غیردوگانه» یا «نان‌باینری» نیز داشته باشند و با وجودی که جنسیت نسبت داده شده به خود را نمی‌پذیرند اما خودشان را متعلق به هیچ‌کدام از دو قالب زنانه و مردانه ندانند.
در گذشته، ترنس‌بودگی به عنوان یک اختلال جنسیتی یا اختلال هویتی شناخته می‌شد اما طبق آخرین نسخه طبقه‌بندی بیماری‌های سازمان جهانی بهداشت (ICD-11)، ترنس‌بودگی از لیست بیماری‌ها خارج شده و یک ناهمگونی مستمر بین جنسیتی که فرد خود را با آن می‌شناسد و جنسیتی که از بدو تولد بر اساس ظاهر اندام جنسی به او نسبت داده شده است، تعریف می‌شود.
با وجودی که ترنس‌ها در ایران می‌توانند از نظر قانونی جراحی بازتایید جنسیت را انجام دهند، اما این امر به معنای بهتر شدن شرایط برای این افراد نیست. عدم آموزش و اطلاع‌رسانی و بستر‌سازی مناسب برای حضور و زیست این افراد در خانواده و جامعه مساله‌ای است که حکومت و سیستم آموزشی با وجود وجهه شرعی و قانونی دادن به افراد ترنس، به آن بی‌تفاوت است. هرچند بررسی این وجهه شرعی و قانونی خود بحثی مفصل است.
در سال‌های پس از انقلاب ۱۳۵۷، با تلاش‌های «مریم خاتون ملک‌آرا» که به او لقب «مادر ترنس‌ها» نیز داده شده است، ترنزیشن و جراحی افراد ترنس با فتوای «روح‌الله خمینی» در ایران قانونی و شرعی شناخته شد. امروزه نیز در مجوزهایی که برای انجام ترنزیشن و جراحی‌های «تصدیق» یا «بازتایید جنسیت» داده می‌شود، به فتوای روح‌الله خمینی اشاره می‌کنند. او در جلد دوم کتاب «تحریر‌الوسیله»، در فصلی با عنوان «تغییر جنسیت»، به بررسی مسائل فقهی و شرعی آن پرداخته است.
مطلب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر