شایا گلدوست
من، «شایا گلدوست»، زن ترنس و کنشگر جامعه رنگینکمانی، هر هفته دوشنبه در اینستاگرام «ایرانوایر»، با یکی از اعضای جامعه رنگینکمانی درباره مسایل و مشکلات مربوط به این قشر گفتوگو میکنم. مهمان این برنامه «رامتین شهرزاد»، خبرنگار از «رادیو زمانه» است و درباره موضوع امنیت اعضای جامعه رنگینکمانی، بهخصوص در کشورهای خاورمیانه و کشورهایی که در آن تنوع هویتهای جنسی و جنسیتی جرمانگاری شده است صحبت میکنیم.
***
در گزارش تازهای از دیدهبان حقوقبشر که از پلیس و نیروهای امنیتی در پنج کشور عربی خاورمیانه روایت میکند، این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است که چگونه این نیروها با استفاده از فضای مجازی، افراد جامعه رنگینکمانی را هدف نظارت و آزار قرار میدهند.
بسیاری از اعضای جامعه رنگینکمانی در کشورهای مختلف، از اپیلیکشنهای دوستیابی و شبکههای اجتماعی برای برقراری ارتباط استفاده میکنند. اما همه اینها میتوانند در جوامع مختلف، معنای متفاوتی پیدا کنند. مهمان برنامه «رامتین شهرزاد» که در گزارشی در رادیو زمانه به آن پرداخته و آن را بررسی کرده است، درباره این موضوع بیشتر توضیح میدهد.
«در کشورهایی مانند ایران که حکومت در تقلاست تا حتی رفتار افراد در رختخواب را هم مدیریت کند، این نمونهها بهجای افزایش دوست یا کسب اطلاعات دست اول در موضوعهای روزمره مانند عدم ابتلا به ویروس اچآیوی، میتوانند بانی خلق مشکل باشند؛ مشکلاتی که همراه با عدم آگاهی در کنار نظامهای اجتماعی مثل سنت و مذهب، بدل به عذابی برای زندگی افراد جامعه کوییر، یا مشخصا افراد همجنسگرا، دوجنسگرا، ترنس، نانباینری و مشابه آن شود.
گزارشگران بدون مرز در گزارش تازه خود که در ۲۱فوریه۲۰۲۳ منتشر شد، سراغ این موضوع در پنج کشور عربی رفته است تا دریابد حکومتها، بهخصوص پلیس، چگونه افراد جامعه کوییر را با کمک ابزارهای فضای مجازی زیرنظر میگیرند و آزادی آنها را محدود میکنند. بهعنوان مثال خودشان را در اپیلیکیشنهای دوستیابی بهجای یار جا میزنند و فرد را هنگام دیدار بازداشت میکنند. یا حتی پلیس با ضبط تلفن همراه، بهسراغ تولید جعل مدرک علیه فرد میرود.»
با وجودی که گزارشهای زیادی از وقوع چنین اتفاقهایی در ایران در دسترس نیست، اما موارد مشابهی وجود دارد که افراد در دام اشخاصی در شبکههای اجتماعی و پلتفرمهای دوستیابی افتادهاند. افراد جامعه رنگینکمانی بهدلیل محدودیت به اعضای جامعه خود در دنیای واقعی، معمولا سعی میکنند با تشکیل گروههایی در فضای مجازی، این شبکه ارتباطی را بهوجود بیاورند.
بسیاری از از کاربران رنگینکمانی اپلیکیشن تلگرام، با تشکیل گروههای رنگینکمانی دور هم جمع شده، تبادل اطلاعات میکنند یا با یکدیگر آشنا میشوند و ممکن است این روابط از فضای مجازی به دنیای واقعی هم کشیده شود. بسیاری از نیروهای امنیتی و افراد وابسته به حکومت نیز عضو چنین گروههایی شده و این افراد را شناسایی کرده و به شبکه آنها و دوستان و نزدیکانشان نیز دسترسی پیدا میکنند.
از آنجایی که رابطه جنسی بین دو فرد همجنس در قوانین مجازات اسلامی، جرمانگاری شده و مجازاتهای سنگینی برای آن در نظر گرفته شده است، افراد رنگینکمانی در فضای مجازی نیز از امنیت لازم برخوردار نبوده وممکن است در معرض خشونت و آسیبهای جدی قرار داشته باشند. این موضوع با تلاش هرچه بیشتر حکومت در سرکوب این افراد، افزایش نیز یافته است.
اما در مقابل قانون و حمایت قانونی که اعضای جامعه رنگینکمانی در جوامعی مانند ایران از آن محروم هستند، حمایت اجتماعی از این افراد نیز تحت تاثیر قرار گرفته و معمولا حذف میشود. مهمان برنامه در ادامه بیشتر به توضیح در این مورد میپردازد.
«برای افراد جامعه کوییر در کشورهایی که در آن جایگاه حقوقی ندارند و روابطشان جرمانگاری شده است، چاره کار تلاش برای زندگی پنهانی است. بعضا این افراد تمام تلاششان را میکنند که بهجز در خلوت فضای مجازی، در جایی دیگر بهعنوان یک عضو جامعه الجیبیتیکیوپلاس دیده نشوند.
البته که حکومتها نیز تلاش میکنند که این خلوتها جای امنی برای این قشر نباشد. وقتی فرد کوییر در یک دیدار به امید یافتن یار، با یک مامور مخفی پلیس دیدار میکند، در لحظه بازداشت میداند حمایت قانونی را شاهد نخواهد بود، همزمان میداند امید چندانی به خانواده و فامیل هم نمیتواند داشته باشد، چون بهاحتمال قوی برای آنها برونآیی یا آشکارسازی نکرده و اگر آنها واقعیت زندگی او را بدانند، شاید حتی بدتر از پلیس به سراغش بیایند و حتی جانش را طلب کنند. این فرد میداند امیدی هم به جامعه نمیتواند داشته باشد، چون در جامعه او را بیمار، منحرف، یا هرزه خطاب میکنند.
در گزارش دیدهبان حقوقبشر هم چندین مرتبه این موضوع تکرار میشود که پلیس در تلاش است تا بازداشتیها را وادار به اعتراف اجباری کند که کارگر جنسی هستند و برای عادیسازی فسق و فجور به خیابان آمدهاند.
در واقعیت، افراد جامعه الجیبیتی امیدی به شرکتهای فنآوری هم نمیتوانند داشته باشند. در نهایت این فرد، تنهاست در دستان پلیسی که الزاما قانون نمیشناسد و خودش را قانون میبیند و در جایگاه قدرتمندش هر کاری میخواهد میکند.»
از اینرو برای به حداقل رساندن میزان آسیب و خطر و افزایش امنیت به کاربران رنگینکمانی شبکههای اجتماعی و اپهای دوستیابی توصیه میشود که حداکثر نکات امنیتی و حفظ حریم خصوصی و اطلاعات شخصی را در استفاده از این شبکهها و حضور در فضای مجازی رعایت کنند.
ثبت نظر