شایا گلدوست
«صبح خیلی زود بود. به دانشگاه می‌رفتم. وقتی از جلوی ماشین پلیسی که کنار خیابان پارک بود رد می‌شدم، یکی از ماموران صدایم زد. جلوتر رفتم، گفت ماسکت را بردار. ماسکم را که برداشتم همه با هم خندیدند و گفتند این که پسر است. ما فکر کردیم دختر هستی و انقدر بی حجاب به خیابان آمده‌ای. به خاطر ظاهرم تحقیرم کردند و حرف‌های توهین‌آمیز زدند.»
این بخشی از داستان تلخی است که «ایلیا» مرد همجنس‌گرای ساکن هرات، در مواجهه با پلیس تجربه کرده است. نگاه عمومی جامعه افغانستان به همجنس‌گراها و اقلیت‌های جنسی و جنسیتی اغلب با تبعیض و تحقیر همراه است. فرهنگ‌سازی و آموزش لازم نیز به جامعه صورت نمی‌گیرد و بسیاری از این افراد اتفاقات مشابهی را از سوی پلیس و نیروهای امنیتی تجربه کرده و مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرند و در سایه‌ای از ترس زندگی می‌کنند.
ایلیا ادامه روایتش را این‌طور تعریف می‌کند:
«مدارک شناسایی و شناسنامه خواستند، چیزی که خیلی معمول نیست، که پلیس در ولایت خودت مدارک شناسایی‌ات را کنترل کند. شناسنامه همراهم نبود، کارت دانشجویی‌ام را نشان دادم ولی قبول نکردند. از نظرشان ظاهرم خیلی متفاوت بود و شبیه به افغان‌ها نبودم. گفتند که حتما باید با ما بیایی تا به حوزه (کلانتری) برویم تا هویتت مشخص شود و به این بهانه من را سوار ماشین کردند. چهار مامور پلیس در ماشین بودند و من روی صندلی عقب بین دو نفر از آن‌ها نشسته بودم. چند دقیقه که گذشت احساس کردم مسیر را اشتباه می‌روند و انگار از شهر خارج می‌شویم. پرسیدم که کجا می‌رویم اما به جای جواب گفتند خفه شو.»
به اینجای داستان که رسید، لحظه‌ای مکث کرد. حرف زدن از این اتفاق دردناک برایش سخت بود. نفسی کشید و سعی کرد ادامه دهد: «بیرون شهر جایی ماشین را متوقف کردند. گفتند که پیاده شو و برایمان برقص. گفتم رقاص نیستم بلد نیستم برقصم. تهدیدم کردند که اگر هر چه می‌گویند را انجام ندهم، برایم اتفاق‌های بدی می‌افتد. مجبور شدم و رقصیدم. بدنم را لمس می‌کردند و آزارم می‌دادند و با زور اسلحه مجبورم کردند که هرچه می‌خواهند را انجام دهم.»
«ایلیا» می‌گوید که این قبیل اتفاق‌ها برای ترنس‌ها، همجنس‌گراها و اعضای جامعه رنگین‌کمانی در افغانستان خیلی دور از انتظار نیست و او هم اتفاقات مشابه را بارها تجربه کرده است. او توضیح می‌دهد که افراد جامعه رنگین‌کمانی به دلیل نوع پوشش و رفتار متفاوتی که با افراد دیگر در جامعه دارند، مورد آزار و اذیت و تجاوز قرار می‌گیرند و بسیاری از این خشونت‌ها و تعرض‌ها از سوی پلیس و نیروهای امنیتی یا افراد صاحب قدرت اتفاق می‌افتد.
بعد از چند ساعت ایلیا را در محلی خارج از شهر رها می‌کنند، اما ماجرا همان‌جا تمام نمی‌شود: «شماره تلفنم را به زور گرفته بودند و بعدها اشخاص مختلف با شماره‌های متفاوت زنگ می‌زدند و تهدید می‌کردند و مزاحم می‌شدند و می‌گفتند که باز هم پیدایت می‌کنیم. مجبور شدم مسیر رفتن به دانشگاه را تغییر دهم تا مبادا با آن‌ها روبرو شوم. کاری هم از دستم بر نمی‌آمد. حتی نمی‌توانستم شکایت کنم، چون در نهایت کسی که محکوم می‌شد من بودم.»
«آرتمیس اکبری» فعال رنگین‌کمانی اهل افغانستان معتقد است که جامعه رنگین‌کمانی افغانستان به دلایل متفاوت و از جهات مختلف تحت فشار هستند:
«یکی از مشکلات بسیار مهم جامعه رنگین‌کمانی افغانستان شرایط بسیار بد آن‌ها در خانواده و جامعه است. جامعه افغانستان چهار دهه درگیر جنگ داخلی و خارجی بوده است. همین جنگ‌ها و نابسامانی‌ها سبب شده که توسعه اقتصادی و به دنبال آن توسعه سیاسی و فرهنگی لازم در جامعه صورت نگیرد. سطح تحصیلات و آموزش در جامعه افغانستان پایین بماند و بر فرهنگ عمومی جامعه نیز اثر بگذارد. همین امر باعث شده تا جامعه اطلاعاتی درباره قشر رنگین‌کمانی نداشته باشد و با دیدگاه مذهبی به این موضوعات نگاه کند و این افراد را گناهکار بداند. در نتیجه این افراد از خانواده و جامعه طرد شده و یا مورد توهین، تمسخر و خشونت قرار می‌گیرند و متاسفانه در موارد زیادی توسط خانواده و نزدیکان به قتل می‌رسند.»
او به مسئله قانون و خلاءهای قانونی اشاره می‌کند، هیچ قانون مشخصی در حمایت از رنگین‌کمانی‌های افغانستان وجود ندارد و همین سبب شده تا این افراد در برابر خشونت‌ها و تبعیض‌ها آسیب‌پذیرتر باشند.
«دولت نه تنها حمایتی نمی‌کند بلکه علیه افراد با گرایش‌های جنسی و یا هویت‌های جنسیتی مختلف مجازات تعیین کرده و آن‌ها را مجرم می‌داند. به طور مثال رابطه دو فرد همجنس لواط توصیف شده و مجازات آن گاهی حبس‌های طولانی است.
عامل دیگر طالبان هستند. در مناطقی مانند مناطق جنوبی افغانستان که آن‌ها حکومت می‌کنند، به دلیل اینکه مبنای حکومت‌شان احکام شریعت اسلام است و محکمه‌های صحرایی برگزار می‌شود، خطر اعدام، اعضای جامعه رنگین‌کمانی را تهدید می‌کند. طالبان برای روابط افراد همجنس مجازات خراب شدن دیوار بر سرشان را تعیین کرده است و این موضوع باعث می‌شود که رنگین‌کمانی‌های زیادی که در مناطق تحت حکومت طالبان زندگی می‌کنند، شرایط بسیار سخت و خطرناکی داشته باشند.»
با وجودی که با روی کار آمدن دولت جدید در افغانستان بعد از طالبان، وضعیت رنگین‌کمانی‌ها تغییر چندانی نکرده است، اما بیم آن می‌رود که با امضای توافق‌نامه صلح با طالبان، شرایط برای قشر رنگین‌کمانی از آنچه که هست، سخت‌تر شود. مذاکرات صلح با طالبان در حالی صورت می‌گیرد که گروه‌های اقلیت جنسی و جنسیتی هیچ نماینده‌ای برای دفاع از حقوق‌شان ندارند و نگران این موضوع هستند که همین اندک امنیت موجود را نیز از دست بدهند. «آرتمیس اکبری» درباره شرایط این روزهای رنگین‌کمانی‌های افغانستان می‌گوید:
«در کل جامعه رنگین‌کمانی افغانستانی وضعیت سخت و دشواری دارند. آن‌ها با مشکلاتی مثل فقر، جنگ و حملات انتحاری، خانواده، جامعه، دولت و شورشیان طالبان کشمکش دارند و مدام در حال جنگیدن با این شرایط سخت هستند. به نظر من دو فاکتور باعث می‌شود وضعیت کمی بهتر شود. نخست امنیت و ثبات و دوم اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌ها و آموزش در مدارس. که خوشبختانه رسانه‌های افغانستان در یکی دو سال اخیر تلاش می‌کنند تا سطح آگاهی افراد جامعه را درباره رنگین‌کمانی‌ها افزایش دهند، اما تا رسیدن به شرایط مطلوب راه بسیار درازی در پیش است.»
مطالب مرتبط:
صاحبان قدرت، ضرب و شتم و تجاوز؛ قصه تلخ جامعه رنگین‌کمانی در افغانستان
به پلیس تعهد دادم که خود حقیقی‌ام نباشم
این‌جا جهنم است؛ روایت مهسا، زن ترنس ساکن تهران
داستان‌های تلخ و واقعی؛ خشونت و زنان جامعه رنگین‌کمانی
من یک ترنسجندر اچ‌آی‌وی مثبت هستم، لطفا مرا قضاوت نکنید
فرهنگ‌سازی یا نفرت‌پراکنی؟ حرف‌های بی‌اساس«علیرضا امیرقاسمی» درباره دوجنس‌گرایان
آیا جامعه رنگین‌کمانی به اندازه کافی در رسانه‌ها حضور دارند؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر